Τουρκία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
Έκανα ενημέρωση των γενικών πληροφοριών. Είναι προεδρική δημοκρατία από το 2018 και όχι κοινοβουλευτική. |
||
Γραμμή 65:
Η '''Τουρκία''' επίσημα γνωστή ως '''Δημοκρατία της Τουρκίας''' ή '''Τουρκική Δημοκρατία''' ([[Τουρκικά]]: Türkiye Cumhuriyeti, [[Μεταγραφή (γλωσσολογία)|μτγ]]: ''Τούρκιε Τζουμχούριετι'', {{προφορά|ˈtyɾcije d͡ʒumˈhuɾijeti|Tur-Türkiye_Cumhuriyeti.ogg}}), είναι μια χώρα<ref>http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf</ref> που βρίσκεται στη νοτιοδυτική [[Ασία]], με ένα μικρό (3%) τμήμα της επικράτειάς της ([[Ανατολική Θράκη]]) στη νοτιοανατολική [[Ευρώπη]]. Μέχρι το [[1922]], η χώρα ήταν το κέντρο της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]. Η χερσόνησος της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], που βρίσκεται ανάμεσα στον [[Εύξεινος Πόντος|Εύξεινο Πόντο]] και τη [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο Θάλασσα]], συγκροτεί το βασικό τμήμα της χώρας. Η Τουρκία συνορεύει με οκτώ χώρες: δυτικά με την [[Ελλάδα]], βορειοδυτικά με τη [[Βουλγαρία]], ανατολικά με τη [[Γεωργία]], την [[Αρμενία]], το [[Ιράν]] και το [[Περίκλειστο και αποσπασμένο έδαφος|θύλακα]] [[Ναχιτσεβάν]] του [[Αζερμπαϊτζάν]] και νοτιοανατολικά με το [[Ιράκ]] και τη [[Συρία]]. Νότια είναι η [[Μεσόγειος Θάλασσα]], δυτικά το [[Αιγαίο Πέλαγος]] και βόρεια ο [[Εύξεινος Πόντος]]. Η [[Θάλασσα του Μαρμαρά]], ο [[Βόσπορος]] και ο [[Ελλήσποντος]] (που συναποτελούν τα Τουρκικά Στενά) οριοθετούν το σύνορο μεταξύ [[Θράκη]]ς και Μικράς Ασίας, ενώ επίσης χωρίζουν την Ευρώπη από την Ασία. Η θέση της Τουρκίας στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας την καθιστούν χώρα σημαντικής γεωστρατηγικής σημασίας.
Η περιοχή που σήμερα ονομάζεται Τουρκία έχει κατοικηθεί από την [[Παλαιολιθική περίοδος|Παλαιολιθική περίοδο]], μεταξύ άλλων από διάφορους Αρχαιομικρασιατικούς πολιτισμούς και [[Θράκες|Θρακικούς]] λαούς καθώς και από [[Ιωνία|Ίωνες]], που ίδρυσαν εκεί δώδεκα μεγάλες πόλεις (Ιωνική δωδεκάπολις). Μετά την κατάκτηση από τον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο τον Μέγα]], η περιοχή [[Εξελληνισμός|εξελληνίστηκε]], διαδικασία που συνεχίστηκε με τη [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή]] κυριαρχία και τη μετάβαση στη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]]. Τον 11ο αιώνα άρχισαν να μεταναστεύουν στην περιοχή οι [[Σελτζούκοι|Σελτζούκοι Τούρκοι]], αρχίζοντας τη διαδικασία του εκτουρκισμού, που επιταχύνθηκε από τη νίκη των Σελτζούκων επί των Βυζαντινών στη [[Μάχη του Μαντζικέρτ]] το 1071. To Σελτζουκικό [[Σουλτανάτο του Ρουμ]] κυβέρνησε τη Μικρά Ασία μέχρι τη [[Μογγόλοι|Μογγολική]] εισβολή το 1243, οπότε διασπάστηκε σε αρκετά μικρά [[Τουρκομανικά εμιράτα|τουρκικά μπειλίκια]]. Ξεκινώντας από τα τέλη του 13ου αιώνα το οθωμανικό μπειλίκι συνένωσε τη Μικρά Ασία και δημιούργησε μια αυτοκρατορία που περιελάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας και της [[Βόρεια Αφρική|Βόρειας Αφρικής]]. Μετά την κατάρρευση της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]], που ακολούθησε την ήττα της κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], τμήματά της καταλήφθηκαν από τους νικητές Συμμάχους. Ο Toυρκικός Πόλεμος για την Ανεξαρτησία, που ξεκίνησε από το [[Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ]] και τους συνεργάτες του, είχε ως αποτέλεσμα την ίδρυση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας το 1923, με τον Ατατούρκ ως πρώτο πρόεδρό της.
Η Τουρκία είναι κοσμική, ενιαία, συνταγματική δημοκρατία με ποικιλόμορφη πολιτιστική κληρονομιά. Όντας πρώην [[Κοινοβουλευτική δημοκρατία|κοινοβουλευτική δημοκρατία]], υιοθέτησε [[Προεδρική δημοκρατία|προεδρικό σύστημα]] με ένα [[Τουρκικό συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017|δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε το 2017]]. Το νέο προεδρικό σύστημα τέθηκε σε ισχύ με τις τουρκικές προεδρικές εκλογές το 2018. Επίσημη γλώσσα της χώρας είναι η [[Τουρκική γλώσσα|τουρκική]], γλώσσα της [[Τουρκικές γλώσσες|τουρκικής γλωσσικής οικογένειας]], που μιλιέται ως μητρική γλώσσα από το 85% περίπου του πληθυσμού. Οι Τούρκοι αποτελούν το 70 - 75% του πληθυσμού. Οι μειονότητες περιλαμβάνουν [[Κούρδοι|Κούρδους]] (18%) και άλλους (7 - 12%). Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Μουσουλμανική. Η Τουρκία είναι μέλος του [[Συμβούλιο της Ευρώπης|Συμβουλίου της Ευρώπης]], του [[ΝΑΤΟ]], του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]], του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|ΟΑΣΕ]] και του G-20 των μεγαλύτερων οικονομιών. Η Τουρκία ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για πλήρη ένταξη με την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] το 2005, όντας συνδεδεμένο μέλος με την [[Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα]] από το 1963 και έχοντας προσχωρήσει στην [[Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Ένωση]] το 1995. Ενώ οι ενταξιακές της διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει από το 2018, παραμένουν ενεργές ως το 2020 με την χώρα να εξακολουθεί να διατηρεί το καθεστώς της ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ<ref>[https://www.dw.com/en/european-parliament-votes-to-suspend-turkeys-eu-membership-bid/a-47902275 European Parliament votes to suspend Turkey's EU membership bid]</ref>. Η Τουρκία είναι επίσης μέλος του Συμβουλίου Συνεργασίας Τουρκόφωνων Κρατών (ιδρύθηκε το 2009), της Διεθνούς Οργάνωσης Τουρκικού Πολιτισμού (ιδρύθηκε το 1993), του [[Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης|Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης]] και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας (ιδρύθηκε το 1995). Οι αυξανόμενες διπλωματικές και οικονομικές πρωτοβουλίες της Τουρκίας έχουν οδηγήσει στην αναγνώρισή της ως περιφερειακής δύναμης. Η σημερινή κυβέρνηση της χώρας του [[Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν]] από το [[Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης]] έχει προβεί σε ενέργειες που αυξάνουν την επιρροή του Ισλάμ με ταυτόχρονη υπονόμευση της [[Κεμαλισμός (ιδεολογία)|κεμαλικής]] πολιτικής και της ελευθερίας του Τύπου.<ref>{{Cite news| issn = 0362-4331| last = Nordland| first = Rod| title = Turkey's Free Press Withers as Erdogan Jails 120 Journalists| work = The New York Times| accessdate = 24 Απριλίου 2018| date = 17 Νοεμβρίου 2016| url = https://www.nytimes.com/2016/11/18/world/europe/turkey-press-erdogan-coup.html}}</ref><ref>{{Cite news| issn = 0028-792X| last = Ackerman| first = Elliot| title = Atatürk Versus Erdogan: Turkey's Long Struggle| work = The New Yorker| accessdate = 24 Απριλίου 2018| date = 16 Ιουλίου 2016| url = https://www.newyorker.com/news/news-desk/ataturk-versus-erdogan-turkeys-long-struggle}}></ref>
==Ετυμολογία==
Το όνομα της Τουρκίας μπορεί να διαιρεθεί σε δύο συστατικά: το εθνώνυμο ''Τουρκ'' και την κατάληξη ''-ία'', που σημαίνει «κάτοχος», «χώρα του» ή «σχετικό με». Η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου ''Τουρκ'' ως [[Ενδώνυμο - εξώνυμο|ενδωνύμου]] περιλαμβάνεται στις Παλαιοτουρκικές επιγραφές των ''Γκέκτουρκ'' (Γαλάζιοι Τούρκοι) της Κεντρικής Ασίας (περ. 8ος αιώνας). Το όνομα ''Τουρκία'' χρησιμοποιήθηκε από το [[Κατάλογος Βυζαντινών αυτοκρατόρων|Βυζαντινό αυτοκράτορα και λόγιο]] [[Κωνσταντίνος Ζ΄|Κωνσταντίνο Ζ΄ Πορφυρογέννητο]] στο βιβλίο του ''Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν'', αν και εκεί το ''Τούρκοι'' αναφερόταν επίσης στους [[Ουγγαρία|Μαγυάρους (Ούγγρους)]]. Παρομοίως η μεσαιωνική [[Χάζαροι|Αυτοκρατορία των Χαζάρων]], Τουρκόφωνο κράτος στις βόρειες ακτές του Εύξεινου Πόντου και της [[Κασπία Θάλασσα|Κασπίας]] θάλασσας, αναφερόταν ως Τουρκία (Χώρα των Τούρκων) σε Βυζαντινές πηγές. Ομως οι Βυζαντινοί άρχισαν αργότερα να χρησιμοποιούν το όνομα αυτό για να ορίσουν τα ελεγχόμενα από τους Σελτζούκους [[Σουλτανάτο του Ρουμ|τμήματα της Μικράς Ασίας]] στους αιώνες που ακολούθησαν τη Μάχη του Μαντζικέρτ το 1071.
| |||