Ψυχρός Πόλεμος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 231:
 
=== Απόσυρση της Γαλλίας από το ΝΑΤΟ ===
Ήδη από το 1958 η Γαλλία, επί προεδρίας [[Σαρλ ντε Γκωλ|ντε Γκωλ]], διέσπασε την ενότητα του ΝΑΤΟ διαμαρτυρόμενη για τον ισχυρότατο ρόλο που είχαν οι ΗΠΑ στη συμμαχία καθώς και για την «ειδική σχέση» τους με την Μεγάλη Βρετανία. Σε υπόμνημά του της 17ης Σεπτεμβρίου 1958, ο [[Σαρλ ντε Γκωλ|ντε Γκωλ]] ζητούσε την συγκρότηση ενός τριμερούς διευθυντηρίου που θα επέτρεπε στη Γαλλία να συμμετέχει επί ίσοις όροις με τις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|ΗΠΑ]] και την [[Μεγάλη Βρετανία]] στα ζητήματα της συμμαχίας. Επίσης ζήτησε την επέκταση της κάλυψης του [[ΝΑΤΟ]] ώστε να καλύπτει γεωγραφικές περιοχές που αφορούσαν τα γαλλικά συμφέροντα, ιδιαιτέρως τη Γαλλική Βόρεια Αφρική, όπου ο Γαλλικός Στρατός μάχονταν τους αυτονομιστές αντάρτες.
 
Θεωρώντας ότι η απάντηση που έλαβε δεν ήταν ικανοποιητική, ο ντε Γκωλ ξεκίνησε την ανάπτυξη ανεξάρτητου πυρηνικού προγράμματος ενώ μερικά χρόνια αργότερα, το 1966, η [[Γαλλία]] αποσύρθηκε από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και όλα τα νατοϊκά στρατεύματα αποσύρθηκαν από το γαλλικό έδαφος.
 
=== Η «Άνοιξη της Πράγας» ===
{{κύριο|Άνοιξη της Πράγας}}
[[Αρχείο:Praga 11.jpg|thumb|left|250px|Σοβιετικά άρματα μάχης περικυκλωμένα από διαδηλωτές (Πράγα, 1968)]]
Το 1968 κλιμακώθηκαν στην [[Τσεχοσλοβακία]] εξελίξεις που αφορούσαν προσπάθειες εκδημοκρατισμού και γενικότερης αλλαγή κατεύθυνσης του καθεστώτος, υπό την καθοδήγηση του [[Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας|ΚΚ Τσεχοσλοβακίας]] με Γενικό Γραμματέα τον [[Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ]]. Τα τεκταινόμενα έμειναν γνωστά ως η «Άνοιξη της Πράγας» και προκάλεσαν τελικά την επέμβαση των δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας και τη διακοπή των μεταρρυθμίσεων. Το πρόγραμμα αλλαγών προέβλεπε μεταξύ των άλλων την μεγαλύτερη ελευθερία του τύπου, την ελευθερία του λόγου και των μετακινήσεων, την στροφή της οικονομίας στην παραγωγή των καταναλωτικών αγαθών, καθώς και το ενδεχόμενο εγκαθίδρυσης πολυκομματικού πολιτικού συστήματος. Επίσης εξετάστηκε το ενδεχόμενο απόσυρσης της χώρας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας.
 
Προκειμένου να αποτραπεί η υλοποίηση του προαναφερθέντος προγράμματος, οι δυνάμεις του [[Σύμφωνο της Βαρσοβίας|Συμφώνου της Βαρσοβίας]] εισέβαλαν στην χώρα και ανέτρεψαν τον Ντούμπτσεκ. Μεγάλος αριθμός Τσέχων και Σλοβάκων κατέφυγε τότε στη Δύση, ενώ [[Γιουγκοσλαβία]], [[Ρουμανία]], [[Κίνα]], καθώς και κομμουνιστικά κόμματα δυτικών χωρών διετύπωσαν έντονες αντιδράσεις στην στρατιωτική επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία.
 
=== Το δόγμα Μπρέζνιεφ ===
Γραμμή 250:
=== Βελτίωση των σινο-αμερικανικών σχέσεων ===
 
Ο πρόεδρος [[Ρίτσαρντ Νίξον|Νίξον]] αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το σινοσοβιετικό σχίσμα και γενικότερα την επιδείνωση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο κύριες κομμουνιστικές δυνάμεις προκειμένου να γύρει η πλάστιγγα υπέρ της Δύσης στον παγκόσμιο γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Οι [[Κίνα|Κινέζοι]] επίσης επεδίωκαν την ίδια περίοδο τη βελτίωση των σχέσεών τους με τις ΗΠΑ προκειμένου να αποκτήσουν το πλεονέκτημα στην αντιπαράθεση με τους Σοβιετικούς.
Τον Φεβρουάριο του 1972 ο Νίξον ανακοίνωσε, προκαλώντας αίσθηση διεθνώς, την αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη ΛΔ Κίνας, ανακοινώνοντας παράλληλα το ταξίδι που θα πραγματοποιούσε για να συναντήσει τον Μάο και τον Ζου Ενλάι. Πρέπει να σημειωθεί ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1970 η [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|ΕΣΣΔ]] είχε καταφέρει να συγκροτήσει για πρώτη φορά πυρηνικό οπλοστάσιο ισοδύναμο με των Αμερικανών, ενώ παράλληλα εξελίσσονταν ο [[Πόλεμος του Βιετνάμ]] που είχε σαν συνέπειες –μεταξύ πολλών άλλων- την εξασθένιση της επιρροής των ΗΠΑ στις χώρες του Τρίτου Κόσμου και την ψύχρανση των σχέσεων τους με τις δυνάμεις της δυτικής Ευρώπης.
 
Παρόλο που η έμμεση σύγκρουση των δύο μπλοκ συνεχίζονταν, στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ξεκίνησε περίοδος γενικότερης άμβλυνσης των εντάσεων.
Γραμμή 257:
=== ''Détente'' ===
Μετά από την επίσκεψη του στην Κίνα, ο Νίξον συναντήθηκε με την σοβιετική ηγεσία στην Μόσχα, προκειμένου να γίνουν Συνομιλίες για τον Περιορισμό των Στρατηγικών Όπλων (αγγλικά: Strategic Arms Limitation Talks, SALT). H SALT I ήταν η πρώτη ουσιαστική συμφωνία σχετικά με τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων που υπεγράφη από τις δύο πλευρές. Υπεγράφη επίσης συμφωνία για τους αντιβαλλιστικούς πυραύλους, η οποία προέβλεπε την απαγόρευση ανάπτυξης συστημάτων αναχαίτισης πυραύλων. Στόχος των συμφωνιών ήταν ο περιορισμός της ανάπτυξης πανάκριβων βαλλιστικών πυραύλων και συστημάτων αντιμετώπισης τους.
Οι Νίξον και Μπρέζνιεφ ανακήρυξαν την νέα εποχή της «ειρηνικής συνύπαρξης» και εγκαθίδρυσαν την νέα –και πρωτοποριακή για την εποχή- πολιτική της détente. Παράλληλα ο Μπρέζνιεφ επεδίωξε να ανασυγκροτήσει την οικονομία της ΕΣΣΔ, που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα, εν μέρει οφειλόμενα στο δυσβάσταχτο κόστος των πολεμικών εξοπλισμών. Στα 1972-74 οι δύο πλευρές αποφάσισαν επίσης να ενισχύσουν τους οικονομικούς τους δεσμούς, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών εμπορικών συμφωνιών. Η πολιτική που ακολουθούσαν εκείνη την περίοδο οι δύο υπερδυνάμεις συνέπεσε χρονικά με την Ostpolitik, την προσπάθεια βελτίωσης των σχέσεων ανάμεσα στα δύο γερμανικά κράτη που ξεκίνησε ο δυτικογερμανός καγκελάριος Βίλλυ Μπραντ. Συνήφθησαν και άλλες συμφωνίες με στόχο την εξομάλυνση της κατάστασης στην ευρωπαϊκή ήπειρο, με αποκορύφωμα την [[Συμφωνία του Ελσίνκι]] (1975).
 
=== Επιδείνωση των διμερών σχέσεων στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ===
Κατά τη διάρκεια της περιόδου της ''détente'' συνεχίστηκε η έμμεση αντιπαράθεση των δύο μπλοκ, ιδίως στην [[Μέση Ανατολή]] και σε περιοχές του Τρίτου Κόσμου (Χιλή, Αιθιοπία, Αγκόλα και αλλού). Παρόλο που ο Κάρτερ προσπάθησε να περιορίσει την χρήση όπλων με τη σύναψη δεύτερης συμφωνίας περιορισμού των πυρηνικών όπλων (SALT II), οι προσπάθειές του απέτυχαν. Η αποτυχία οφείλεται σε σειρά γεγονότων που έλαβαν χώρα το έτος αυτό, όπως η [[Ιρανική Επανάσταση]] και η Νικουαραγουανή Επανάσταση (που είχε την υποστήριξη της Ρωσικών Μυστικών Υπηρεσιών). Και οι δύο επαναστάσεις ανέτρεψαν φιλοαμερικανικά καθεστώτα. Τον Δεκέμβριο του 1979 η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά εξ αιτίας της στρατιωτικής επέμβασης των Σοβιετικών στο [[Αφγανιστάν]].
 
== Ο «δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος» (1979-1985) ==