Ελλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 176.58.192.249 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Glorious 93
Ετικέτα: Επαναφορά
Γραμμή 81:
Η παλαιότερη μαρτυρία [[άνθρωπος|ανθρώπινης]] παρουσίας στην Ελλάδα, ένα κρανίο από το [[σπήλαιο Πετραλώνων]], χρονολογείται πριν από 300-400 χιλιάδες χρόνια.<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=8}}.</ref> Με το πέρας της [[Παλαιολιθική Ελλάδα|παλαιολιθικής περιόδου]], η κατοίκηση σπηλαίων εγκαταλείφθηκε και από το 7.000 π.Χ. δημιουργήθηκαν οικισμοί, που εντοπίζονται κυρίως στην [[Κρήτη]] και τη βόρεια Ελλάδα, όπως στο [[Σέσκλο Μαγνησίας]] και στο [[Διμήνι]], όπου [[γεωργία (δραστηριότητα)|καλλιεργούνταν]] σιτηρά και [[κτηνοτροφία|εκτρέφονταν]] [[εξημέρωση|εξημερωμένα]] ζώα. Η διάδοση του [[νεολιθική περίοδος|νεολιθικού]] τρόπου ζωής συνδέεται με την έλευση, πιθανώς από τη [[Μικρά Ασία]], των ομιλητών της [[Πρωτοελληνική γλώσσα|πρωτοελληνικής γλώσσας]].<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=9-10, 14-15, σημ. 10}}.</ref>
 
Από περίπου το 3.000 π.Χ. στην περιοχή του [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου Πελάγους]] παρατηρείται, αρχικά στο νησιωτικό σύμπλεγμα των [[Κυκλάδες|Κυκλάδων]], αύξηση της συνθετότητας της κοινωνικής οργάνωσης, γνωρίσματα της οποίας ήταν [[Εποχή του Ορείχαλκου|χρήση χάλκινων εργαλείων]], η πολυκαλλιέργεια και η ανάπτυξη του [[εμπόριο|εμπορίου]] προϊόντων κατεργασίας πρώτων υλών, όπως [[μάρμαρο|μαρμάρινων]] γλυπτωνγλυπτών. Τα πλοία των Κυκλαδιτών διέπλεαν το Αιγαίο, φέρνοντας τα νησιά σε επικοινωνία μεταξύ τους, και την [[ανατολική Μεσόγειος|ανατολική Μεσόγειο]], προσφέροντάς τους υλική ευημερία.<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=19-20}}.</ref>
 
Το παράδειγμα των Κυκλάδων ακολούθησαν οι κάτοικοι της Κρήτης οι οποίοι ανέπτυξαν έναν πολιτισμό ακόμα μεγαλύτερης συνθετότητας. Μετά τη δημιουργία πόλεων, την εφαρμογή κατανομής της εργασίας και την ένταση της διά θαλάσσης επικοινωνίας, στις αρχές της 2ης χιλιετίας ιδρύθηκαν στο νησί μεγάλα ανάκτορα, όπως στην [[Κνωσός|Κνωσό]], και αλλού, {{πηγή|τη [[Φαιστός|Φαιστό]], τα [[Μάλια]] και τη [[Ζάκρος|Ζάκρο]]}}, που αποτέλεσαν πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα, ενώ ξεκίνησε η χρήση μίας γραμμικής γραφής, της [[γραμμική Α|γραμμικής Α]].<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=19-21}}</ref> Ο πολιτισμός αυτός ήρθε στο φως στις αρχές του 20ού αιώνα με τις ανασκαφές του Βρετανού αρχαιολόγου [[Άρθουρ Έβανς]] στην Κνωσό και έγινε γνωστός με το όνομα «[[μινωικός πολιτισμός]]» από το μυθικό βασιλιά της Κνωσού [[Μίνωας|Μίνωα]]. Οι Μινωίτες κυριάρχησαν στη θάλασσα και άσκησαν έντονη επίδραση στον υλικό πολιτισμό των νησιών του Αιγαίου και της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η [[Μινωική έκρηξη|έκρηξη]] του ηφαιστείου της [[Σαντορίνη]]ς περί το 1600 π.Χ. έπληξε την Κρήτη και κατέστρεψε τα ανακτορικά κέντρα.<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=22}}</ref>
Γραμμή 164:
 
[[Αρχείο:Athens 2004 Olympics Closing ceremony.jpg|thumb|αριστερά|Στιγμιότυπο από την τελετή λήξης των [[Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2004|Ολυμπιακών Αγώνων του 2004]].]]
Η ένταξη στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] το 1981 ήταν αρχή μιας περιόδου βιώσιμης ανάπτυξης. Μεγάλες επενδύσεις σε βιομηχανικές επιχειρήσεις και βαρέα υποδομή, η χρηματοδότηση από την ΕΕ και τα αυξανόμενα έσοδα από τον τουρισμό, τη ναυτιλία και τον γρήγορα αυξανόμενο τομέα υπηρεσιών αύξησαν το βιοτικό επίπεδο της χώρας σε πρωτοφανή επίπεδα. Ταυτόχρονα, αυξήθηκε ο ρόλος του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Ελλάδα ήγειρε το [[Μακεδονικό ονοματολογικό ζήτημα|ζήτημα της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας]], αντιτιθέμενη στη χρήση του [[Μακεδονία (ορολογία)|όρου «Μακεδονία»]]. Οι παραδοσιακά τεταμένες [[Σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας|σχέσεις με την Τουρκία]], με αποκορύφωμα την [[Κρίση στο Αιγαίο (1987)|κρίση του 1987]] και [[Κρίση των Ιμίων|εκείνη των Ιμίων το 1996]], βελτιώθηκαν όταν διαδοχικοί σεισμοί χτύπησαν τις δύο χώρες το 1999, οδηγώντας στην άρση του ελληνικού [[Αρνησικυρία|βέτο]] κατά της τουρκικής υποψηφιότητας για την ένταξη στην ΕΕ και στην ένταξη της [[Κύπρος|Κυπριακής Δημοκρατίας]] στην ΕΕ. Επίσης, το 1999 συνέβη το λεγόμενο [[Ελληνικό χρηματιστηριακό κραχ του 1999|κραχ του ΧΑΑ]]. Μετά την εφαρμογή μέτρων οικονομικής προσαμογήςπροσαρμογής στις απαιτήσεις της [[Οικονομική και Νομισματική Ένωση|ΟΝΕ]], το 2002 υιοθετήθηκε αντί της [[δραχμή]]ς το κοινό νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το [[ευρώ]].<ref name="europa.eu2">{{cite web|url=https://europa.eu/european-union/about-eu/countries/member-countries/greece_en|title=Greece|publisher=[[Ευρωπαϊκή Ένωση]]|accessdate=7 April 2007}}</ref> Η ένταξη στην ΟΝΕ μείωσε το κόστος του κρατικού δανεισμού, με αποτέλεσμα την αύξηση του ΑΕΠ, αλλά και του δημόσιου χρέους. Η χώρα διοργάνωσε τους [[Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2004|Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004]] στην [[Αθήνα]].
 
[[Αρχείο:2010-2011 Greek protests collage.png|thumb|Διαδηλώσεις για την οικονομία το 2010 (αριστερά) και το 2011 (δεξιά).]]
Το [[Ταραχές του Δεκεμβρίου 2008 στην Ελλάδα|Δεκέμβριο του 2008]] μετά τη δολοφονία ενός 15χρονου από έναν αστυνομικό έλαβαν χώρα μαζικές κινητοποιήσεις και ταραχές. Από τον επόμενο χρόν0οχρόνο, η Ελλάδα υπέφερε από μία όχι μόνον οικονομική αλλά και κοινωνική κρίση. Λόγω της υιοθέτησης του ευρώ, όταν η Ελλάδα γνώρισε [[Ελληνική οικονομική κρίση (2009-2018)|οικονομική κρίση]] δεν μπορούσε πλέον να υποτιμήσει το νόμισμά της για να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της. Η ανεργία των νέων ήταν ιδιαίτερα υψηλή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000.<ref>{{cite book|title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present|author=Baten, Jörg|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-50718-0|date=2016|page=66}}</ref> Αδυνατώντας να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος δανειζόμενη από τις διεθνείς χρηματαγορές, η ελληνική κυβέρνηση προσέφυγε την άνοιξη 2010 για [[Δανειακή σύμβαση της Ελλάδας τον Μάιο του 2010|δανεισμό]] σε μία «τρόικα» θεσμών ([[Ευρωπαϊκή Επιτροπή|ΕΕ]], [[Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα|ΕΚΤ]], [[Διεθνές Νομισματικό Ταμείο|ΔΝΤ]]) που έθεσαν ως όρο την επιτήρηση από πλευράς τους της εφαρμογής δημοσιονομικής λιτότητας, προκαλώντας [[Απεργιακές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα την άνοιξη του 2010|μαζικές διαμαρτυρίες]]. Εν μέσω πολιτικών ανακατατάξεων και κοινωνικής αναταραχής, ακολούθησαν άλλα δύο προγράμματα προσαρμογής, γνωστά με την ονομασία «μνημόνια», το τελευταίο από τα οποία συμφωνήθηκε το 2015 μετά το [[ελληνικό δημοψήφισμα του 2015|δημοψήφισμα του 2015]]. Το 2018 υπογράφηκε και το 2019 επικυρώθηκε η [[συμφωνία των Πρεσπών]] με την οποία επιλύθηκε η διένεξη για την ονομασία της [[Βόρεια Μακεδονία|Βόρειας Μακεδονίας]], όπως ονομάστηκε έκτοτε το γειτονικό της Ελλάδας κράτος. Το ίδιο έτος η Ελλάδα βγήκε μετά από οκτώ χρόνια από τα προγράμματα στήριξης.
 
==Γεωγραφία==
Γραμμή 582:
 
===Ορυκτός πλούτος===
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που διαθέτει σηµαντικόσημαντικό ορυκτό πλούτο.<ref>{{Cite web|url=http://www.ypeka.gr/el-gr/%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%B8%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7/%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%AD%CF%82-%CE%94%CF%8C%CE%BC%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CF%86%CE%AF%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD|title=ΥΠΕΚΑ, Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Ορυκτού Πλούτου}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2015/08/2013-2014_20.html|title=Στατιστικά δεδομένα για την εξορυκτική/μεταλλουργική δραστηριότητα στην Ελλάδα}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2015/08/2013-2014_20.html|title=Η εξορυκτική/μεταλλουργική δραστηριότητα στην Ελλάδα. Στατιστικά δεδομένα για τη διετία 2013-2014}}</ref> Η χώρα έχει μεγάλα κοιτάσματα [[Λιγνίτης|λιγνίτη]],<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2015/07/2014_10.html|title=Ο απολογισμός του 2014 για τον λιγνίτη και τη ΔΕΗ ΑΕ}}</ref> [[Βωξίτης|βωξίτη]],<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2014/07/2013_8.html|title=Ο απολογισμός του τομέα Βωξίτης-Αλουμίνα-Αλουμίνιο για το 2013}}</ref> [[νικέλιο|νικελίου]],<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2015/06/2014_20.html|title=Νικέλιο και ΛΑΡΚΟ ΓΜΜΑΕ: ο απολογισμός του 2014}}</ref> [[περλίτης|περλίτη]], μπεντονίτη,<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2014/06/2013-market-to-mine.html|title=Μπεντονίτης-Περλίτης-Βολλαστονίτης: ο απολογισμός του 2013 και η προσέγγιση "market-to-mine"}}</ref> χουντίτη, [[μαγνησίτης|μαγνησίτη]]<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2014/11/blog-post_8.html|title=Ο τομέας λευκολίθου στην Ελλάδα}}</ref> καθώς και [[μάρμαρο|μαρμάρου]],<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2016/09/blog-post_15.html|title=Το Ελληνικό Μάρμαρο}}</ref> ενώ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός [[Κίσσηρη|ελαφρόπετρα]]ς παγκοσμίως.<ref>{{cite web|last1=Crangle|first1=Robert D. Jr.|title=Pumice and pumicite - USGS Mineral Resources Program|url=https://pubs.usgs.gov/periodicals/mcs2020/mcs2020-pumice.pdf|publisher=United States Geological Survey|accessdate=4 Απριλίου 2020|date=Ιανουάριος 2020}}</ref> Επίσης υπάρχουν χρυσός, χαλκός και κοιτάσματα [[Σπάνιες γαίες|σπάνιων γαιών]].<ref>{{cite web|title=Η Ελλάδα γεμάτη από «θησαυρούς» ορυκτών|website=ethnos.gr|url=http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=63681018|accessdate=2013-07-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120815042635/http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=63681018|archivedate=2012-08-15|url-status=dead}}</ref> Αντλείται [[πετρέλαιο]] στην περιοχή της Καβάλας-Θάσου και γίνονται έρευνες για εξόρυξη στο Ιόνιο Πέλαγος, τον Πατραϊκό κόλπο και νότια της Κρήτης.<ref>{{cite web|title=Ακτινογραφία στα κοιτάσματα πετρελαίου σε Ιόνιο και Κρήτη|url=https://www.tanea.gr/2013/04/05/greece/aktinografia-sta-koitasmata-petrelaioy-se-ionio-kai-kriti/|accessdate=2013-07-29}}</ref> Φήμες για κοιτάσματα πετρελαίου στο Αιγαίο Πέλαγος δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν χωρίς έρευνες, που δεν γίνονται μέχρι να οριοθετηθεί [[υφαλοκρηπίδα]] και [[Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη|ΑΟΖ]]. Αυτές αποτελούν τα κύρια σημεία [[Ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα|αντιπαραθέσεων]] της χώρας με την [[Τουρκία]].<ref>{{cite web|title=Ο πόλεμος του πετρελαίου στο Αιγαίο|url=https://www.tovima.gr/2008/11/24/politics/o-polemos-toy-petrelaioy-sto-aigaio/|accessdate=2013-07-29}}</ref><ref>{{cite web|title=Μπορεί το πετρέλαιο να σώσει την Ελλάδα;|url=https://www.tovima.gr/2012/09/24/vimagazino/mporei-to-petrelaio-na-swsei-tin-ellada/|accessdate=2013-07-29}}</ref>
 
===Υποδομές===
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ελλάδα"