Ελλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Αναιρέθηκε Οπτική επεξεργασία |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:214A:8208:8600:F0F6:88A2:F4ED:C349 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό InternetArchiveBot Ετικέτα: Επαναφορά |
||
Γραμμή 63:
}}
Η '''Ελλάδα''', (στην καθαρεύουσα '''Ελλάς'''), με επίσημη συνταγματική ονομασία '''Ελληνική Δημοκρατία''', είναι χώρα της [[Νοτιοανατολική Ευρώπη|νοτιοανατολικής Ευρώπης]] στο νοτιότερο άκρο της [[Βαλκάνια|Βαλκανικής χερσονήσου]]. Συνορεύει στα βορειοδυτικά με την [[Αλβανία]], στα βόρεια με τη [[Βόρεια Μακεδονία]] και τη [[Βουλγαρία]] και στα βορειοανατολικά με την [[Τουρκία]]. Έχει ακτές στην Ανατολική [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]] και βρέχεται ανατολικά από το [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίο]], δυτικά από το [[Ιόνιο Πέλαγος|Ιόνιο]] και νότια από το [[Λιβυκό Πέλαγος|Λιβυκό]]. Η Ελλάδα κατέχει την 11η θέση στις χώρες με τη μεγαλύτερη [[Ακτή|ακτογραμμή]] στα 13.676 χιλιόμετρα, καθώς έχει πλήθος νησιών που υπολογίζεται, αναλόγως τα κριτήρια, στα 2.500 με τα 165 έως 227 να είναι κατοικήσιμα. Βρίσκεται στην 97η θέση στην κατάταξη των χωρών του κόσμου σύμφωνα με την έκτασή τους. Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις της [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας]], ο πληθυσμός της χώρας την 1η Ιανουαρίου 2020 εκτιμάται ότι είναι 10.691.204. Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της, είναι η [[Αθήνα]].
Η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορική κληρονομιά, κάτι που αντανακλάται στα 18 [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών|UNESCO]] που βρίσκονται στην επικράτειά της. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει αλληλεπιδράσει πολιτισμικά κυρίως με λαούς της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Οι αρχαίοι Έλληνες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τον παγκόσμιο πολιτισμό αφού στην [[αρχαία Ελλάδα]] γεννήθηκε η [[δημοκρατία]] και η [[φιλοσοφία]], οι [[Ολυμπιακοί Αγώνες]], το [[Δράμα (λογοτεχνία)|δράμα]], η [[τραγωδία]] και η [[κωμωδία]]. Από τον [[8ος αιώνας π.Χ.|8ο αιώνα π.Χ.]], οι [[Έλληνες]] οργανώθηκαν σε ανεξάρτητες πόλεις-κράτη, γνωστές ως ''[[πόλις|πόλεις]]'', οι οποίες κάλυπταν όλη την περιοχή της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]] και τον [[Μαύρη Θάλασσα|Εύξεινο Πόντο]]. Ο [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας]] ένωσε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας τον 4ο αιώνα π.Χ., με τον γιο του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο Γ']]
Μετά την εμφάνιση του ελληνικού εθνικού κινήματος, το 1821 ξέσπασε [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάσταση των Ελλήνων]] εναντίον της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] με σκοπό την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους, το οποίο [[Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830)|αναγνωρίστηκε]] το 1830. Τον επόμενο αιώνα το [[Βασίλειο της Ελλάδας]] [[Μεγάλη Ιδέα|επεκτάθηκε εδαφικά]], κυρίως με τους [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]], ως την [[Μικρασιατική Καταστροφή|αποτυχία]] της [[Μικρασιατική εκστρατεία|Μικρασιατικής εκστρατείας]] το 1922. Τις επόμενες δεκαετίες η Ελλάδα [[Β΄ Ελληνική Δημοκρατία|διήγαγε ταραγμένο πολιτικό βίο]] και ακολούθησε μία μακρά περίοδος αυταρχικής διακυβέρνησης,<ref name="FleischerAuthoritarianRule237">{{cite book|last=Fleischer|first=Hagen|authorlink=Χάγκεν Φλάισερ|title=Totalitarian and Authoritarian Regimes in Europe: Legacies and Lessons from the Twentieth Century|chapter=Authoritarian Rule in Greece (1936-1974) and Its Heritage|location=Νέα Υόρκη / Οξφόρδη|year=2006|editor1=Jerzy W. Borejsza|editor2=Klaus Ziemer|page=237}}</ref> κατά την οποία επιβλήθηκε [[Καθεστώς της 4ης Αυγούστου|βασιλική δικτατορία]], η χώρα βρέθηκε υπό [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|στρατιωτική κατοχή κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], γνώρισε [[Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1946–1949)|εμφύλιο πόλεμο]] και μια [[Στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα (1967 - 1974)|επταετή στρατιωτική δικτατορία]]. [[Μεταπολίτευση|Από το 1974 έως σήμερα]] πολίτευμα του κράτους είναι η [[προεδρευομένη
Η Ελλάδα έγινε μέλος της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] (τότε [[Ευρωπαϊκές Κοινότητες|Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων]]) το 1981 και της [[Ευρωζώνη]]ς το 2001. Είναι μέλος του [[ΝΑΤΟ]] από το 1952 και ιδρυτικό μέλος του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]] από το 1945, του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]], του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου|ΠΟΕ]], του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|ΟΑΣΕ]] και του [[Διεθνής Οργανισμός Γαλλοφωνίας|Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας]]. Η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, η μεγάλη [[Τουρισμός στην Ελλάδα|τουριστική βιομηχανία]], ο [[Ελληνική ναυτιλία|εξέχων τομέας της ναυτιλίας]] και η [[Γεωστρατηγική|γεωστρατηγική σημασία]] της την ταξινομούν ως μέση δύναμη. Είναι η μεγαλύτερη οικονομία στα [[Βαλκάνια]] και σημαντικός επενδυτής στη περιοχή. Θεωρείται [[ανεπτυγμένη χώρα]] με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό [[δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης|δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης]]. Κατατάχθηκε ως η 29η καλύτερη χώρα σε επίπεδο ποιότητας ζωής στον κόσμο για το 2015.<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report.pdf|title=Human Development Report 2015|date=2015|accessdate=6 Απριλίου 2016}}</ref>
==Ιστορία==
Γραμμή 81:
Η παλαιότερη μαρτυρία [[άνθρωπος|ανθρώπινης]] παρουσίας στην Ελλάδα, ένα κρανίο από το [[σπήλαιο Πετραλώνων]], χρονολογείται πριν από 300-400 χιλιάδες χρόνια.<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=8}}.</ref> Με το πέρας της [[Παλαιολιθική Ελλάδα|παλαιολιθικής περιόδου]], η κατοίκηση σπηλαίων εγκαταλείφθηκε και από το 7.000 π.Χ. δημιουργήθηκαν οικισμοί, που εντοπίζονται κυρίως στην [[Κρήτη]] και τη βόρεια Ελλάδα, όπως στο [[Σέσκλο Μαγνησίας]] και στο [[Διμήνι]], όπου [[γεωργία (δραστηριότητα)|καλλιεργούνταν]] σιτηρά και [[κτηνοτροφία|εκτρέφονταν]] [[εξημέρωση|εξημερωμένα]] ζώα. Η διάδοση του [[νεολιθική περίοδος|νεολιθικού]] τρόπου ζωής συνδέεται με την έλευση, πιθανώς από τη [[Μικρά Ασία]], των ομιλητών της [[Πρωτοελληνική γλώσσα|πρωτοελληνικής γλώσσας]].<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=9-10, 14-15, σημ. 10}}.</ref>
Από περίπου το 3.000 π.Χ. στην περιοχή του [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου Πελάγους]] παρατηρείται, αρχικά στο νησιωτικό σύμπλεγμα των [[Κυκλάδες|Κυκλάδων]], αύξηση της
Το παράδειγμα των Κυκλάδων ακολούθησαν οι κάτοικοι της Κρήτης οι οποίοι ανέπτυξαν έναν πολιτισμό ακόμα μεγαλύτερης συνθετότητας. Μετά τη δημιουργία πόλεων, την εφαρμογή κατανομής της εργασίας και την ένταση της διά θαλάσσης επικοινωνίας, στις αρχές της 2ης χιλιετίας ιδρύθηκαν στο νησί μεγάλα ανάκτορα, όπως στην [[Κνωσός|Κνωσό]], και αλλού, {{πηγή|
Οι νέες εγκαταστάσεις που δημιουργήθηκαν στην Κρήτη μαρτυρούν μια πολιτισμική αλλαγή, που πιστώνεται σε ανθρώπους από την ηπειρωτική Ελλάδα που εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία της μινωικής Κρήτης και έγιναν κυρίαρχοι του αιγαιακού χώρου.<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=22-23}}.</ref> Κατά την [[Εποχή του Ορείχαλκου]] στην ηπειρωτική Ελλάδα αναπτύχθηκε ένας πολιτισμός με χαρακτήρα πολεμικό που, λόγω του έντονου [[γεωγραφία της Ελλάδας|αναγλύφου]] οργανώθηκε σε χωριστά βασίλεια με έδρα τειχισμένες ακροπόλεις. Τα μέγαρα των ακροπόλεων ήταν πολιτικά και οικονομικά κέντρα, οι λειτουργίες των οποίων αρχειοθετούνταν καταγραφόμενες σε πινακίδες μία γραφής γνωστής ως [[Γραμμική Β|γραμμικής Β´]], που έχει αποκρυπτογραφηθεί ως μία [[μυκηναϊκή ελληνική|μορφή της ελληνικής]]. Ο πολιτισμός αυτός ονομάστηκε [[μυκηναϊκός πολιτισμός|μυκηναϊκός]], γιατί ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα του ήταν {{πηγή|η «πολύχρυσος [[Μυκήνες|Μυκήνη]]», όπως αναφέρεται στα ομηρικά έπη}}, που ανασκάφηκε από τον [[Ερρίκος Σλήμαν|Ερρίκο Σλήμαν]]. Οι Μυκηναίοι συμμετείχαν σε ένα δίκτυο εμπορικών επαφών με τα παράλια του Αιγαίου και της Μεσογείου, όπου ίδρυσαν εμπορικές εγκαταστάσεις, και ανέπτυξαν πολεμική δράση στη δυτική [[Μικρά Ασία]], περιοχή που ελεγχόταν από τους [[Χετταίοι|Χετταίους]].<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=22-26}}.</ref> Για λόγους που δεν έχουν προσδιοριστεί με βεβαιότητα τα μυκηναϊκά κέντρα κατέρρευσαν περί το 1200 π.Χ., εποχή που είχε συνδεθεί με τους λεγόμενους «[[Λαοί της Θάλασσας|λαούς της θάλασσας]]».<ref>{{harvnb|Thomas|2014|p=26, 29, 31}}.</ref>
|