Σίνια Γιαμανάκα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Πληροφορίες προσώπου

| όνομα = Σίνια Γιαμανάκα

| υπογραφή =

}}

 

== Βιογραφία ==

Ο Σίνια Γιαμανάκα γεννήθηκε στην [[Οσάκα]] της Ιαπωνίας το 1962. Έχει μία μεγαλύτερη αδελφή την Γιουμίκο (Yumiko). Ο πατέρας του Σοζαμπούρο (Shozaburo) είχε ένα μικρό εργοστάσιο στην πόλη Χιγκάσι-Οσάκα, που κατασκεύαζε εξαρτήματα κοπτικών μηχανημάτων. Αποφοίτησε από το Τεννοτζί σχολείο. Στο σχολείο ήταν καλός στα μαθηματικά και τη φυσική. <ref name=":5">{{Cite web|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2012/yamanaka/biographical/|title=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2012|website=NobelPrize.org|language=en-US|accessdate=2020-11-19}}</ref> Όταν ήταν νέος ασχολήθηκε με το τζούντο και είχε υποστεί αρκετούς τραυματισμούς.<ref>{{Cite web|url=https://www.pnas.org/content/109/24/9223|title=Profile of Shinya Yamanaka|last=|first=|ημερομηνία=12 June 2012|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=19 Νοεμβρίου 2020}}</ref>Ο πατέρας του τον ενθάρρυνε να γίνει γιατρός και να μην ασχοληθεί με την οικογενειακή επιχείρηση. Το 1981 πήγε να σπουδάσει στην Ιατρική σχολή του πανεπιστημίου στο [[Κόμπε]]. Λόγω των τραυματισμών από την ενασχόλησή του με τον αθλητισμό αποφάσισε να γίνει χειρουργός ορθοπεδικός. Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο στο Κόμπε το 1987 και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη φαρμακολογία το 1993 στο πανεπιστήμιο στην πόλη της Οσάκα. Προσπάθησε να ακολουθήσει την ειδικότητα του χειρουργού ορθοπεδικού κατά τα έτη 1987-1989, αλλά οι επιδόσεις του δεν ήταν ικανοποιητικές, γι' αυτό αποφάσισε να ασχοληθεί με την ιατρική έρευνα.<ref name=":5" /> Μετά την ολοκλήρωση του διδακτορικού του έκανε διάφορες προσπάθειες να εργαστεί σε εργαστήρια, που έκαναν πειράματα σε ποντίκια. Τελικά έλαβε μία μεταδιδακτορική υποτροφία στο Ινστιτούτο Γκλαντστόουν για καρδιαγγειακές ασθένειες στο [[Σαν Φρανσίσκο]]. Το 1996 η γυναίκα του Τσίκα και οι δύο κόρες του έφυγαν από το [[Σαν Φρανσίσκο]] και επέστρεψαν στην [[Ιαπωνία]]. Λίγο αργότερα επέστρεψε και ο Σίνια Γιαμανάκα και βρήκε εργασία ως αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα φαρμακολογίας στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου στην πόλη της [[Οσάκα]] και παρέμεινε σ' αυτή τη θέση μέχρι το 1999.<ref name=":5" />Το Δεκέμβριο του 1999 πήγε ως αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας (NAIST) στο νομό Νάρα έχοντας δικό του εργαστήριο και συνεργάτες. Σ' αυτό το Ινστιτούτο παρέμεινε μέχρι το 2005. Σ' αυτή την περίοδο ανέπτυξε την έρευνά του πάνω στα βλαστοκύτταρα. Είχε επηρεαστεί από τις ανακοινώσεις του Τζέιμς Τόμσον του πανεπιστημίου του Γουισκόνσιν-Μάντισον και των συνεργατών του, που είχαν δημιουργήσει ανθρώπινα εμβρυικά βλαστοκύτταρα το 1998.<ref name=":5" /><ref name=":1" /> Από το 2004 έως το 2010 ο Σίνια Γιαμανάκα ήταν καθηγητής στο Ινστιτούτο για τα όρια των Ιατρικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο στο [[Κιότο]].<ref name=":3" /> Από το 2008 είναι διευθυντής και καθηγητής στο Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογής πολυδύναμων βλαστοκυττάρων (CiRA) στο πανεπιστήμιο στο [[Κιότο]] και μέλος της Διεθνούς Ενώσεως για την έρευνα βλαστοκυττάρων (ISSCR).<ref name=":9">{{Cite web|url=http://www.shawprize.org/prizes-and-laureates/life-science-and-medicine/2008/autobiography-of-shinya-yamanaka|title=Autobiography of Shinya Yamanaka {{!}} The Shaw Prize|website=www.shawprize.org|language=en|accessdate=2020-11-21}}</ref>

 

== Έρευνα ==

Το 2005 ο Σίνια Γιαμανάκα με τους συνεργάτες του κατάφεραν να δημιουργήσουν βλαστοκύτταρα με την εισαγωγή τεσσάρων γονιδίων. Τα βλαστοκύτταρα αυτά τα ονόμασε «τεχνητά πολυδύναμα βλαστοκύτταρα» (induced pluripotent stem cells ή iPS cells).<ref>{{Cite book|title=Stem cells for dummies|first=Lawrence S. B.|last=Goldstein|first2=Meg F.|last2=Schneider|publisher=Hoboken, N.J. : Wiley Publishing|isbn=978-0-470-25928-3|date=2010|url=http://archive.org/details/stemcellsfordumm00lawr}}</ref><ref name=":7">{{Cite book|title=Stem cell research|first=Hal|last=Marcovitz|publisher=San Diego, CA : ReferencePoint Press|isbn=978-1-60152-130-9|date=2011|url=http://archive.org/details/stemcellresearch0000marc}}</ref><ref>{{Cite book|title=Stem cells, human embryos and ethics : interdisciplinary perspectives|last=Internet Archive|publisher=New York : Springer|isbn=978-1-4020-6988-8|date=2008|url=http://archive.org/details/stemcellshumanem0000unse}}</ref> Το 2006 δημοσίευσε μία μελέτη για την επιτυχή δημιουργία πολυδύναμων βλαστοκυττάρων ποντικιών με χρήση των τεσσάρων γονιδίων. Αυτά τα τέσσερα γονίδια (Oct3/4, Sox2, Klf4, c-Myc) ονομάζονται «Yamanaka factors»<ref>{{Cite journal|title=Yamanaka factors critically regulate the developmental signaling network in mouse embryonic stem cells|first3=Taotao|first8=Jiuhong|last7=Pei|first7=Gang|last6=Li|first6=Jian|last5=Xin|first5=Shunmei|last4=Wang|first4=Ying|last3=Chen|last2=Huang|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19030024/|first2=Jinyan|last=Liu|first=Xiaosong|doi=10.1038/cr.2008.309|issue=12|volume=18|pages=1177–1189|pmid=19030024|issn=1748-7838|date=2008-12|journal=Cell Research|last8=Kang}}</ref><ref>{{Cite book|title=Biology of stem cells and the molecular basis of the stem state|first=Dov|last=Zipori|publisher=Totowa, N.J. : Humana ; London : Springer [distributor]|isbn=978-1-60761-130-1|date=2009|url=http://archive.org/details/biologyofstemcel0000zipo}}</ref> και παίζουν σπουδαίο ρόλο στον επαναπρογραμματισμό των ενήλικων διαφοροποιημένων κυττάρων έτσι ώστε τα κύτταρα αυτά να μετατραπούν σε πολυδύναμα βλαστοκύτταρα.<ref name=":4" /><ref>{{Cite web|url=https://scienceofhealthy.com/history-animal-cell-culture/|title=History of animal cell culture – Science of Healthy|language=en-US|accessdate=2020-11-19}}</ref><ref name=":0" /><ref>{{Cite book|title=Nuclear Reprogramming and Stem Cells|first=Justin|last=Ainscough|first2=Shinya|last2=Yamanaka|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-1-61779-225-0|date=2011-09-02|url=https://books.google.gr/books?id=-Y7__nIgGkYC&printsec=frontcover&dq=shinya+yamanaka&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiz-9r8iY3tAhWgAWMBHfy2A3YQ6AEwBXoECAIQAg#v=onepage&q=shinya%20yamanaka&f=false}}</ref><ref name=":6" /> Τα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα (iPS cells) μοιάζουν πολύ με τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα και μπορούν δυνητικά να εξελιχθούν σε διάφορα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού.<ref name=":7" /> Ο Σίνια Γιαμανάκα και η ομάδα του είχαν αρχικά επιλέξει 24 υποψήφια γονίδια, για να ελέγξουν ποια από αυτά έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν σωματικά κύτταρα σε πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, που έχουν τα χαρακτηριστικά των εμβρυικών βλαστοκυττάρων. Μετά από πειράματα κατέληξαν σε τέσσερα γονίδια.<ref name=":9" /> Το 2007 ο Σίνια Γιαμανάκα με τους συνεργάτες του ανακοίνωσαν τη δημιουργία ανθρώπινων πολυδύναμων βλαστοκυττάρων από ινοβλάστες ανθρώπων εισάγοντας τα τέσσερα γονίδια μέσω φορέων ιών.<ref name=":2" /><ref>{{Cite book|title=Britannica Book of the Year 2009|first=Encyclopaedia Britannica|last=Inc|publisher=Encyclopaedia Britannica, Inc.|isbn=978-1-59339-232-1|date=2009-03-01|url=https://books.google.gr/books?id=IaecAAAAQBAJ&pg=PA111&lpg=PA111&dq=shinya+yamanaka&source=bl&ots=Y7H-qTaCDa&sig=ACfU3U3DcLolIcTTbY_Es7ROLeRH3ZkBOg&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjb0NmGiI3tAhXnmIsKHecYDrA4eBDoATAJegQIAhAC#v=onepage&q=shinya%20yamanaka&f=false}}</ref>Η ανακάλυψη αυτή έδωσε ώθηση στην έρευνα για τη χρήση των πολυδύναμων βλαστοκυττάρων στην αναγεννητική ιατρική και στη θεραπεία εκφυλιστικών παθήσεων. Το 2008 ο Σίνια Γιαμανάκα κατάφερε να δημιουργήσει πολυδύναμα βλαστοκύτταρα από κύτταρα συκωτιού και στομάχου ποντικιών.<ref name=":1" /> Η ανακάλυψη του Σίνια Γιαμανάκα βοήθησε τους επιστήμονες να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν ανθρώπινα έμβρυα, για να δημιουργήσουν πολυδύναμα βλαστοκύτταρα για διάγνωση και θεραπεία ασθενειών.<ref name=":3" /><ref name=":7" />Τα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα έχουν και ένα άλλο βασικό πλεονέκτημα εκτός από την επίλυση ηθικών προβλημάτων από την καταστροφή ανθρώπινων εμβρύων. Δεν υπάρχει κίνδυνος απόρριψης από τον ανθρώπινο οργανισμό, γιατί χρησιμοποιούνται κύτταρα από τον ίδιο άνθρωπο, για να μετατραπούν σε πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, και τα οποία μετά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του ίδιου ανθρώπου.<ref>{{Cite book|title=Thinking critically : stem cell research|first=William|last=Dudley|publisher=San Diego, CA : ReferencePoint Press|isbn=978-1-60152-586-4|date=2014|url=http://archive.org/details/thinkingcritical0000dudl}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.tovima.gr/2012/10/14/science/nompel-2012-stin-kardia-toy-kyttaroy-kai-toy-atomoy/|title=Νομπέλ 2012 Στην καρδιά του κυττάρου και του ατόμου|last=Αλκης|first=Γαλδαδάς|ημερομηνία=2012-10-14|website=Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online|language=el|accessdate=2020-11-21}}</ref>Μελλοντικά οι επιστήμονες ευελπιστούν να δημιουργήσουν όργανα για μεταμοσχεύσεις με την εξέλιξη της τεχνικής των πολυδύναμων βλαστοκυττάρων. Τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεραπεία ασθενειών, που μέχρι σήμερα θεωρούνται ανίατες, όπως το Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ, η αποκατάσταση τραυματισμών της σπονδυλικής στήλης, κ.α.<ref name=":8" />

 

== Εικόνες ==