Χρωμόσωμα Χ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''χρωμόσωμα Χ''' είναι ένα από τα δύο (μαζί με το ΨY) φυλετικά [[Χρωμόσωμα|χρωμοσώματα]] του ανθρώπου, δηλαδή εκείνα που καθορίζουν το φύλο του. Διαθέτει μεγάλο αριθμό γονιδίων που κωδικοποιούν σημαντικές για την υγεία του ανθρώπου πρωτεΐνες. Στο Χ χρωμόσωμα υπάρχουν περίπου 1500 γονίδια, μερικά απ' τα οποία δεν έχουν αντίγραφα στο μικρότερου μεγέθους ομόλογο χρωμόσωμα ΨY. Τα [[Γονίδιο|γονίδια]] αυτά ονομάζονται '''φυλοσύνδετα''' και κληρονομούνται με τον φυλοσύνδετο τύπο κληρονομικότητας.

Τα γονίδια του Χ που δεν έχουν αντίστοιχα αλληλόμορφα στο ΨY κληρονομούνται με φυλοσύνδετο τύπο κληρονομικότητας. Για παράδειγμα ένα φυλοσύνδετο υπολειπόμενο γονίδιο εκφράζεται μόνο στα θηλυκά που είναι ομόζυγα σ' αυτό, δηλαδή έχουν δύο ίδια αλληλόμορφα, το καθένα σ' ένα από τα δύο χρωμοσώματα Χ, αλλά σε όλα τα αρσενικά άτομα που το διαθέτουν ακριβώς γιατί δεν υπάρχει ομόλογό του στο Ψ χρωμόσωμα. Παρόμοια προκύπτουν τα συμπεράσματα για έναν επικρατή χαρακτήρα.

Αυτόν τον τύπο κληρονομικότητας ακολουθούν μερικά βασικά χαρακτηριστικά καθώς και πολλές ασθένειες. Οι πιο γνωστές από τις τελευταίες είναι η [[Αιμοφιλία|αιμορροφυλία]] και [[αχρωματοψία]] στο πράσινο και στο κόκκινο χρώμα. Ο συγκεκριμένος τύπος κληρονομικότητας εξηγεί την μεγάλη συχνότητα εμφάνισης αυτών των ασθενειών στα αρσενικά άτομα και την χαμηλή στα θηλυκά. Ένας άνδρας αρκεί να έχει ένα αντίγραφο του προβληματικού γονιδίου για να πάσχει αφού δε διαθέτει αλληλόμορφα στο ΨY που θα κάλυπταν την έκφρασή του. Αντίθετα μία γυναίκα πρέπει να έχει δύο αντίγραφα του προβληματικού γονιδίου για να πάσχει.

Ένα Χ χρωμόσωμα ενδεχομένως αντικαθίσταται κατά μήκος μιας αλυσίδας [[γενεαλογικό δέντρο|γενεαλογικού δέντρου]], σε αντίθεση με το ΨY χρωμόσωμα, που είναι το μοναδικό που σίγουρα κληρονομείται από πατέρα σε γιο και ακολουθεί την αλυσίδα πατέρα-γιου ως και τον πιο παλαιό πρόγονο.

*[[Σύνδρομο Κλαϊνεφέλτερ]] (ΧΧΨΧΧY)

Στο σύνδρομο αυτό οι πάσχοντες (άντρες) έχουν δύο χρωμοσώματα Χ και ένα ΨY. Πρόκειται για πολύ κοινό σύνδρομο. Οι πάσχοντες εμφανίζουν στειρότητα, ενώ άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά ενδέχεται να μην εμφανιστούν ποτέ.