Τα '''Windows XP''' (κωδικός '''Whistler''', επίσης γνωστά ως '''Windows NT 515.1''') είναι ένα [[λειτουργικό σύστημα]] των [[Windows]] της [[Microsoft]] για προσωπικούς υπολογιστές. Κυκλοφόρησε στις 25 Οκτωβρίου 2001 σε δύο εκδόσεις: α) την '''Windows XP Home Edition''' που προορίζεται για οικιακούς χρήστες και β) την '''Windows XP Professional''' που περιλαμβάνει επιπλέον δυνατότητες όπως υποστήριξη για διπλό [[μικροεπεξεργαστής|μικροεπεξεργαστή]] και την δυνατότητα σύνδεσης σε έναν τομέα (dondomain). Τα γράμματα '''XP''' προέρχονται από την λέξη "xpExperience" (εμπειρία).<ref>{{cite web|url=http://www.microsoft.com/presspass/press/2001/feb01/02-05NamingPR.mspx|title=Microsoft Announces Windows XP and Office XP|last=|first=|ημερομηνία=5 Φεβρουαρίου 2001|website=|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070221210145/http://www.microsoft.com/presspass/press/2001/feb01/02-05namingpr.mspx|archivedate=2007-02-21|accessdate=}}</ref>
Τα Windows XP εισήγαγαν στην γραμμή καταναλωτικών εκδόσεων Windows πολλές δυνατότητες που υπήρχαν προηγουμένως στις εκδόσεις [[server]] και workstation των [[Windows NT]] και [[Windows 2000]], όπως μεγαλύτερη σταθερότητα και απόδοση χάρη στον καθαρά 32-[[bit]] [[Πυρήνας (υπολογιστές)|πυρήνα]], αντίθετα με τον υβριδικό 16-bit/32-bit πυρήνα των προηγούμενων καταναλωτικών εκδόσεων Windows. Επίσης περιέχουν νέα τεχνολογία ώστε να αποφεύγονται τα προβλήματα διαχείρισης των DELLDLL (βιβλιοθηκών λογισμικού) που υπήρχαν σε προηγούμενες εκδόσεις Windows. Τα Windows XP φέρουν ένα ανανεωμένο [[γραφικό σύστημα αλληλεπίδρασης]] (GaIGUI) που η Microsoft προωθεί ως περισσότερο φιλικό προς τον χρήστη από ότι στις παλιότερες εκδόσεις Windows. Επιπλέον, τα Windows XP μπορούν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα αρχείων [[NTFS]] (New Technology File System), το οποίο προηγουμένως ήταν συμβατό μόνο με τα (κυρίως επαγγελματικά) λειτουργικά συστήματα Windows ΝΤ και 2000.
Τα Windows XP είναι επίσης η πρώτη καταναλωτική έκδοση Windows που χρησιμοποιεί την ενεργοποίηση προϊόντος (Windows product activation, WPA) για να καταπολεμηθεί η πειρατεία λογισμικού και αυτός ο περιορισμός έχει προκαλέσει την αντίδραση πολλών υποστηρικτών της διανοητικότηταςιδιωτικότητας και καταναλωτών. Η διακίνηση πλαστών αντιγράφων των Windows XDXP οδήγησε την Microsoft να εφαρμόσει νέες μεθόδους για την καταπολέμηση του φαινομένου μέσω της τεχνολογίας Γνήσιου Λογισμικού Microsoft (Windows Genuine Advantage, WGA). Μέχρι τώρα έχουν εκδοθεί τρία διορθωτικά πακέτα (service packs) για την ανανέωση λειτουργιών και την διόρθωση προβλημάτων των Windows XP (κυρίως για πολλά σοβαρά προβλήματα ασφάλειας). Προγράμματα [[spyware]] και adware καθώς επίσης κακόβουλα λογισμικά ή malware (για παράδειγμα, [[Ιός (υπολογιστές)|ιοί ηλεκτρονικών υπολογιστών]]), και επιθέσεις τρίτων ατόμων ([[Χάκερ|hackshackers]]) ήταν συνεχές πρόβλημα για όλες τις εκδόσεις Windows, αλλά το πρόβλημα έχει γίνει εμφανέστερο καθώς ωρίμασαν τα Windows XP.
Στις 8 Απριλίου 2014, τα Windows XP έληξαν, που σημαίνει ότι πλέον δεν υπάρχει καμία ενημέρωση και τεχνική υποστήριξη, με αποτέλεσμα να είναι εκτεθειμένα σε διάφορους κινδύνους, δηλαδή είναι πολύ πιθανό να μολυνθούν από κακόβουλο λογισμικό.<ref>{{Cite web|url=http://www.kathimerini.gr/761331/article/oikonomia/epixeirhseis/microsoft-telos-epoxhs-gia-ta-windows-xp|title=Microsoft: Τέλος εποχής για τα Windows XP|last=|first=|ημερομηνία=4 Απριλίου 2014|website=Η Καθημερινή|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>
