Δοτική: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: Αναιρέθηκε Οπτική επεξεργασία |
Ετικέτες: Αναιρέθηκε Οπτική επεξεργασία |
||
Γραμμή 9:
==Ελληνικά==
===Αρχαία ελληνικά===
*
***«με σκοτώνει '''με δόλο'''»▼
*<u>Τροπική δοτική</u>: Είναι η δοτική που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον ''τρόπο'' με τον οποίο έγινε κάτι. Για παράδειγμα: ▼
=== Αρχαία ελληνικά ===
**«'''νόσῳ''' ὕστερον ἀποθανόντα.»▼
Επιπροσθέτως της βασικής της λειτουργίας, η δοτική πτώση έχει και άλλες λειτουργίες στην αρχαία ελληνική:
***«'''από νόσο''' ύστερα πέθανε.»▼
*<u>Δοτική του μέτρου ή της διαφοράς</u>: Είναι η δοτική που χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη ''μέτρηση της διαφοράς''. Για παράδειγμα:▼
* Δοτική του σκοπού: Είναι όταν η δοτική χρησιμοποιείται για να δηλώσει το σκοπό μιας συγκεκριμένης ενέργειας. Για παράδειγμα:
**«'''τῇ κεφαλῇ''' μείζονα.» ([[Πλάτων]], ''[[Φαίδων (διάλογος)|Φαίδων]]'' 101α)▼
** «'''
*** «'''για τον βασιλιά''' μάχομαι»
***«'''μακρῷ''' ἄριστος.» (Πλάτων, ''[[Νόμοι (διάλογος)|Νόμοι]]'' 729δ)▼
** «θνῄσκω '''τῇ τιμῇ'''»
**«'''μακράν''' ο καλύτερος.»▼
*** πεθαίνω '''για την τιμή'''
* Δοτική προσωπική χαριστική ή αντιχαριστική: Είναι η δοτική που εκφράζει το πλεονέκτημα ή το μειονέκτημα από κάτι για κάποιον. Για παράδειγμα:
** Για το όφελος: «πᾶς ἀνὴρ '''αὑτῷ''' πονεῖ» ([[Σοφοκλής]], ''[[Αίας (τραγωδία)|Αίας]]'' 1366).
*** «κάθε άνδρας '''για τον εαυτό του''' μοχθεί»
** Για τη βλάβη ή το μειονέκτημα: «ἥδε ἡ ἡμέρα '''τοῖς Ἕλλησι''' μεγάλων κακῶν ἄρξει.» ([[Θουκυδίδης]] 2.12.4).
*** «αυτή η ημέρα '''για τους Έλληνες''' θα είναι η αρχή μεγάλων κακών.»
* Δοτική προσωπική κτητική: Είναι η δοτική που χρησιμοποιείται για να δηλώσει ''τον κάτοχο'' ενός συγκεκριμένου αντικειμένου ή αντικειμένων. Για παράδειγμα:
** «'''ἄλλοις''' μὲν γὰρ χρήματά ἐστι πολλὰ καὶ ἵπποι, ἡμῖν δὲ ξύμμαχοι ἀγαθοί.» (Θουκυδίδης 1.86.3).
*** «'''για τους άλλους''' μεν χρήματα και άλογα υπάρχουν πολλά, εμείς δε έχουμε συμμάχους αγαθούς.»
* Δοτική προσωπική ηθική: Είναι όταν η δοτική χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι το αναφερόμενο πρόσωπο ή πράγμα αντιμετωπίζεται με ενδιαφέρον από κάποιον. Η δοτική αυτή συνήθως, αν όχι αποκλειστικά, χρησιμοποιείται σε αντωνυμίες. Ως εκ τούτου, ονομάζεται επίσης «δοτική της προσωπικής αντωνυμίας». Για παράδειγμα:
** «τούτῳ πάνυ '''μοι''' προσέχετε τὸν νοῦν.» ([[Δημοσθένης]] 18.178).
*** «σε αυτό ιδιαίτερα '''να μου''' δώσετε προσοχή.»
** «ὦ μῆτερ, ὡς καλός '''μοι''' ὁ πάππος.» ([[Ξενοφών]], ''[[Κύρου Παιδεία]]'' 18.178).
*** «ω μητέρα, πόσο καλός '''που μου είναι''' ο παππούς.»
* Δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου: Είναι η δοτική που χρησιμοποιείται για να δηλώσει το πρόσωπο που ενεργεί. Να σημειωθεί, ωστόσο, ότι στην αρχαία ελληνική, το ενεργόν πρόσωπο είναι συνήθως στη γενκή μετά το ''ὑπό''. Το ενεργόν πρόσωπο είναι στη δοτική πιο συχνά με την παθητική παρακειμένου και υπερσυντελίκου, και με το ρηματικό [[επίθετο]] στο -τέος. Για παράδειγμα:
** «πολλαὶ θεραπεῖαι '''τοῖς ἰατροῖς''' εὕρηνται.» ([[Ισοκράτης]] 8.39)
*** «πολλές θεραπείες '''από τους ιατρούς''' έχουν βρεθεί.»
* Οργανική δοτική: Είναι όταν η δοτική χρησιμοποιείται για να δηλώσει ένα όργανο ή ένα μέσο μιας συγκεκριμένης ενέργειας (ή, ακριβέστερα, ως την [[οργανική πτώση]]). Για παράδειγμα:
** «με κτείνει '''δόλῳ'''» ([[Όμηρος]], ''[[Οδύσσεια]]'' 9.407)
▲*** «με σκοτώνει '''με δόλο'''»
▲*
▲** «'''νόσῳ''' ὕστερον ἀποθανόντα.»
▲*** «'''από νόσο''' ύστερα πέθανε.»
▲*
** «'''κατά ένα κεφάλι''' μεγαλύτερος.»
▲*** «'''μακρῷ''' ἄριστος.» (Πλάτων, ''[[Νόμοι (διάλογος)|Νόμοι]]'' 729δ)
▲** «'''μακράν''' ο καλύτερος.»
**
Τα άρθρα στην ελληνική δοτική είναι
| |||