Μακροχώρι Ημαθίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σύμφωνα με εκθέσεις και αναφορές του μητροπολίτη Βεροίας και Ναούσης Κωνστάντιου Ισαακίδη προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1898 στο Μικρογούζι διαμένανε 50 χριστιανικές οικογένειες. Γύρω στο 1900 στο χωριό υπήρχαν 75 σπίτια και 385 κάτοικοι σύμφωνα με την στατιστική του Καζά Βέροιας. Οι κάτοικοι του χωριού ήταν αγρότες. Οι εκτάσεις της γης ανήκαν τόσο σε μουσουλμάνους όσο και σε χριστιανούς κτηματίες. Αναφέρεται και η ύπαρξη ενός χειμαδιού 20 βλάχικων οικογενειών. Ελληνικό Σχολείο με την ονομασία '' Ελληνική Σχολή Μικρογουζίου '' ιδρύθηκε επίσημα το 1907 αλλά ήδη από το 1897 αναφέρεται η χορήγηση 8 λιρών εκ μέρους της Μητροπόλεως για την λειτουργία του τότε υπάρχοντος.

Ο [[Μακεδονικός Αγώνας]] επηρέασε και τη ζωή των κατοίκων. Υπήρχε άλλωστε άμεση η γειτνίαση με το Βάλτο των Γιαννιτσών που ήταν πεδίο δράσης τόσο των [[Μακεδονικός Αγώνας#Κομιτατζήδες|κομιτατζήδων]] όσο και των Ελληνικών Σωμάτων. Ο Βάλτος ήταν μία υδάτινη έκταση έκτασης περίπου 180 τετρ. χιλ. που τροφοδοτούνταν από τα ποτάμια [[Λουδίας|Λουδία]], [[Μογλενίτσας|Μογλενίτσα]] όπως επίσης τα νερά του [[Βέρμιο|Βερμίου]] και του [[Πάικο|Παΐκου]]. Στις νησίδες της Λίμνης και ανάμεσα στους πυκνούς καλαμιώνες είχαν εγκαταστήσει τις καλύβες και τα κρησφύγετα τους οι Βούλγαροι [[Μακεδονικός Αγώνας#Κομιτατζήδες|κομιτατζήδες]] και έλεγχαν τα γύρω χωριά και τις δημοσιές. Οι κάτοικοι του Μικρογουζίου παρέμειναν Πατριαρχικοί παρόλες τις έντονες πιέσεις των Βουλγάρων για ένταξη τους στην Εξαρχία. Σε αναφορές της εποχής αναφέρεται ως μεικτό με πατριαρχικούς και ρουμανίζοντες κατοίκους. καιΣτις μάλιστα5/9/1905 Ελληνικόο αντάρτικορουμανόβλαχος απόσπασμαΧατζηβασίλης συνέλαβεΡουσιάνο καιαπό εκτέλεσετο Μικρογούζι θέλησε να δολοφονήσει στο κονάκι που διατηρούσε στο χωριό τον πατριαρχικόαρχηγό του Κέντρου Αμύνης Βέροιας Σιορ-Μανωλάκη. Η επίθεση απέτυχε αφού συνάντησε σθεναρή αντίσταση από τους χωρικούς. Στις 10/5/1906 ο καπετάν Παναγιώτης Παπατζανετέας, με αφορμή πληροφορίες για ρουμανοβλαχική δράση στο χωριό, επιτέθηκε εναντίον ρουμανιζόντων κατοίκων. Στη μάχη που ακολούθησε σκοτώθηκαν 13 Μουχτάρηχωρικοί (Νικ. ΠρόεδροΓκολέτσης, Δ. Γκρέκος, Νικόλαος Μουχτάρης κ.ά.). καιΗ τρειςπράξη αυτή καταδικάστηκε από το Κέντρο της Θεσσαλονίκης ως απαράδεκτη. Ο Παπατζανετέας απαίτησε από τον Μπέη του χωριού να εκδιώξει όλους τους ρουμανίζοντες. κατοίκουςΟ Χατάμπεης προσπάθησε να τον δελεάσει με 500 λίρες αλλά δεν τα κατάφερε και έτσι με την βοήθεια των Ελλήνων χωρικών αναγκάστηκε να κάψει τις καλύβες των ρουμανιζόντων. Το 1907 ακόμη ένας ρουμανόβλαχος φονεύθηκε, από ελληνικό σώμα, στο Μικρογούζι.