Φαντασιακές κοινότητες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0.1
Γραμμή 24:
 
==Κριτική==
Κριτική στη θεωρία του Άντερσον έχει ασκηθεί από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων. Ο θεολόγος και ιστορικός [[ΆντριανΈιντριαν ΆστινγκςΧέιστινγκς]] ([https://en.wikipedia.org/wiki/Adrian_Hastings Adrian Hastings]) πιστεύει ότι η υπόθεση του Άντερσον είναι μια εξαιρετικά υπεραπλουστευμένη εικόνα του κράτους και της θρησκείας στην Ευρώπη πριν από τα τέλη του 18ου αιώνα. Κατ’ αυτόν ο Άντερσον δεν εξηγεί γιατί η διάδοση του βιβλίου δεν είχε στον 16ο αιώνα το αποτέλεσμα που υποτίθεται ότι είχε στον 17ο αιώνα, ενώ δεν εξηγείται και η εξάπλωση του εθνικισμού στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, όταν δεν είχαν αξιόλογη βιομηχανοποίηση. Επίσης, ενώ ο Άντερσον ισχυρίζεται ότι η έναρξη του εθνικισμού συνέβη στην Αμερική και όχι στην Ευρώπη, δεν εξηγεί επαρκώς γιατί συνέβη αυτό.<ref>[http://books.google.gr/books?id=uMJDaelOpsgC&printsec=frontcover&hl=el&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Adrian Hastings, ''The Construction of Nationhood: Ethnicity, Religion and Nationalism'', Cambridge University Press, 6 Νοε 1997, σ. 10, 11.]</ref> Ο ΆστινγκςΧέιστινγκς επίσης παρατηρεί ότι ο Άντερσον δεν λαμβάνει υπόψη του ότι και η προφορική φιλολογία μπορεί να αποτελέσει μέσον για την αυτο-φαντασία ενός έθνους, ότι η προφορική ποίηση είχε βαθειά εθνικιστική επίδραση, και ότι η Βίβλος είναι ένα κύριο μέσον μέσα από το οποίο φαντάζονται το έθνος οι αναγνώστες της (Hastings, σ. 23, 135, 12). Σημειώνει επίσης τις διαφωνίες που υπάρχουν ως προς το σημείο εμφάνισης του Αγγλικούαγγλικού έθνους, το οποίο τοποθετείται σε διάφορες εποχές, από τον 8ο έως τον 19ο, ενώ ο Άντερσον το τοποθετεί στην εποχή του Βικτωριανού ιμπεριαλισμού. (Hastings, σ. 35). <br />
 
Αφιερωμένο στην κριτική της θεωρίας των ''Φαντασιακών Κοινοτήτων'' του Άντερσον είναι άρθρο της καθηγήτριας πολιτικών επιστημών R. Desai<ref>[http://umanitoba.academia.edu/RadhikaDesai Radhika Desai. Βιογραφικό και βιβλιογραφία, Πανεπιστήμιο της Manitoba, Καναδάς.]</ref> η οποία σημειώνει τα αντιφατικά και αμφιλεγόμενα σημεία και τις μεταστροφές αυτής της θεωρίας, ώστε να ερμηνεύσει φαινόμενα όπως η δημιουργία εθνικών κρατών μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η παγκοσμιοποίηση. Η ίδια παρατηρεί ότι ο Άντερσον δεν καταφέρνει να αντιληφθεί την αλληλεπίδραση μεταξύ Μαρξισμούμαρξισμού/Κομμουνισμούκομμουνισμού και εθνικισμού.<ref>[http://www.japanfocus.org/-Radhika-Desai/3085 Radhika Desai (2009). The Inadvertence of Benedict Anderson: Engaging Imagined Communities.] [http://en.wikipedia.org/wiki/The_Asia-Pacific_Journal:_Japan_Focus ''The Asia-Pacific Journal: Japan Focus''.]
</ref>
 
Ο M. Boucard θεωρεί ότι η ιδέα των "φαντασιακών κοινοτήτων" στηρίζεται σε μερικές αμφίβολες παραδοχές. Μια από αυτές είναι ότι πριν από τη νεωτερική εποχή (modernity) οι ιερές γλώσσες και τα αλφάβητα του Μεσαίωνα (λατινικά, ελληνικά, εβραϊκά) ήταν η βάση για παγκόσμιες θρησκευτικές (δηλ. μη εθνικές) κοινότητες, ενώ η ανάπτυξη του καπιταλισμού και της τυπογραφίας υποτίθεται ότι παρήγαγε τις φαντασιακές εθνικές κοινότητες. Ο Bouchard αμφισβητεί ότι οι "παλιές ιερές γλώσσες" ήταν τόσο ιερές όσο υποθέτει ο Άντερσον. Ειδικά στον Ανατολικό Ορθόδοξο κόσμο υπήρχε μια μακρά παράδοση βιβλικών μεταφράσεων που ανάγεται στον 2ον αιώνα, και η Ορθοδοξία διευκόλυνε - -αν δεν ενθάρρυνε -- τη δημιουργία εθνικών αυτοκέφαλων Εκκλησιών, παράγοντας και εθνικά αλφάβητα όπως το σλαβονικό. Κατά τον Bouchard πρέπει να αναθεωρηθούν οι υποθέσεις για τον μεσαιωνικό κόσμο και την υποτιθέμενη νεωτερικότητα των εθνών.<ref>[https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1460894042000216481?scroll=top&needAccess=true&journalCode=cnid20 Boucard Michel, "A critical reappraisal of the concept of the ‘Imagined Community’ and the presumed sacred languages of the medieval period", ''National Identities'', Vol. 6, 2004 - Issue 1. Abstract]</ref>
 
Όσον αφορά τις απόψεις της εν λόγω σχολής για την νεοελληνική εθνική διαμόρφωση, ο φιλόλογος και δοκιμιογράφος [[Νάσος Βαγενάς]] παρατηρεί ότι τόσο ο Άντερσον όσο και άλλοι σύγχρονοι ιστορικοί έχουν ελλιπή γνώση της ελληνικής ιστορίας, κυρίως λόγω της αδυναμίας τους να μελετήσουν πηγές στην ελληνική γλώσσα. Ειδικότερα για τον Άντερσον αναφέρει ότι οι γνώσεις του για την νεοελληνική ιστορία αντλούνται από τον [[Ελί Κεντουρί]], ο οποίος φαίνεται ότι το μόνο νεοελληνικό κείμενο που έχει διαβάσει είναι το "Υπόμνημα" του Κοραή (1803) γραμμένο στα γαλλικά. Βάσει αυτού, κατά το Βαγενά, ο Κεντουρί σχημάτισε την άποψη ότι ο Κοραής είναι ο πρώτος νεοέλληνας που αισθάνεται ότι οι Έλληνες είναι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.<ref>[http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=163786 Βαγενάς Νάσος, "Οι περιπέτειες της ελληνικής συνείδησης" [Παράγρ. "Ιδεοληπτική ανάγνωση"]. Εφημ. "Το Βήμα", 23/01/2005.]</ref><ref>{{cite journal|url=https://athensreviewofbooks.com/arxeio/teyxos115/4310-borxes-to-alef-tis-logotexnias|author=Ευριπίδης Γαραντούδης|title=Μπόρχες, το Άλεφ της Λογοτεχνίας|journal=Athens Review of Books|issue=115|date=Μάρτιοσ 2020|quote=[...] ο ποιητής, φιλόλογος και δοκιμιογράφος [...]}}</ref> Ο Έρνεστ Γκέλνερ, που μαζί με τον Άντερσον ανήκει στην "κονστρουκτιβιστική" σχολή ερμηνείας του εθνικισμού, δέχεται ότι η ελληνική περίπτωση συνιστά μια εξαίρεση της θεωρίας όσον αφορά το αν της εμφάνισης του εθνικισμού έχει προηγηθεί [[εκβιομηχάνιση]], αναφέροντας ότι "η Αθήνα και το Ναύπλιο των αρχών του 19ου αιώνα ... πολύ λίγο έμοιαζαν με το Μάντσεστερ του [[Ένγκελς]] ...". Επίσης αναφέρει τους Κούρδους ως ένα παράδειγμα όπου "ο μοντέρνος εθνικισμός μπορεί να εμφανιστεί σε μια περιοχή όπου επιβιώνει η φυλετική οργάνωση".<ref>[https://www.researchgate.net/profile/Daniele_Conversi/publication/234079203_Mapping_the_field_Theories_of_nationalism_and_the_ethnosymbolic_approach/links/00b7d532767d243e14000000/Mapping-the-field-Theories-of-nationalism-and-the-ethnosymbolic-approach.pdf Daniele Conversi, "Mapping the field: Theories of nationalism and the ethnosymbolic approach", στο Leoussi, Athena S. and Grosby, Steven, (eds.) ''Nationalism and Ethnosymbolism: History, Culture and Ethnicity in the Formation of Nations''. Edinburgh University Press, Dec. 2006, σ. 19 και υποσημ. 10. Παραπέμπει στα Gellner 1997: 41 (Έλληνες) [«Our theory links nationalism to industrialism: but early nineteenth-century Athens or Nauplia (the very first capital of newly independent Greece) bore very litde resemblance to Engels’ Manchester, and the Morea did not look like the Lancashire dales.»] και Gellner, 1964:173 (Κούρδοι)]</ref>
 
Στο διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης (1991) έκδοσης των ''Φαντασιακών Κοινοτήτων'' αναδείχθηκαν νεώτερεςνεότερες θεωρίες για τη γένεση του εθνικισμού, όπως αυτή του Άντονυ Σμιθ, οι οποίες κατέστησαν εν μέρει ξεπερασμένο το έργο του Anderson. Ο ίδιος, πάντα ανοικτός στις κριτικές, στην εισαγωγή της δεύτερης έκδοσης αναγνωρίζει ότι τόσο ο κόσμος όσο και η μελέτη του εθνικισμού έχουν αλλάξει σημαντικά, ότι το έργο του δεν μπορεί να προσαρμοστεί σ' αυτές τις αλλαγές και ότι επιλέγει να το διατηρήσει ως ένα "αναστηλωμένο κομμάτι εποχής".<ref>[http://ardin-rixi.gr/archives/2786 Βρυώνης Σπύρος, "Κοινωνικές επιστήμες, έθνος και εθνικισμός". Ομιλία σε ημερίδα με θέμα "Ο Νέος Ελληνισμός: Έννοια, περιεχόμενο, χρονικά όρια» που διοργάνωσε η Ακαδημία Αθηνών, 19 Οκτωβρίου 2010. Δημοσίευση: "Νέος Ερμής ο Λόγιος", έτος 1ο, τεύχος 1ο, 2011.]</ref><ref>[http://rebels-library.org/files/imagined_communities.pdf Anderson Benedict, ''Imagined communities'', revised edition, Verso, London - N. York, 2006. Περιέχει "Πρόλογο στη Δεύτερη Έκδοση", 1991, σελ. xi-xv.]</ref>
 
==Παραπομπές==