Νεοελληνική λογοτεχνία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Εκτός από τις φραγκοκρατούμενες περιοχές, καθαρά λογοτεχνική παραγωγή δεν εμφανίστηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Όμως στις ελληνικές κοινότητες της διασποράς (κυρίως της [[Βενετία]]ς και στους κύκλους του Πατριαρχείου της [[Κωνσταντινούπολη]]ς) άρχισε σταδιακά να αναπτύσσεται πνευματική κίνηση και να γίνονται προσπάθειες καλλιέργειας της ομιλουμένης γλώσσας, με στόχο την επικοινωνία με τον λαό. Αξιομνημόνευτος από αυτήν την άποψη είναι ο [[Νικόλαος Σοφιανός]], [[Κέρκυρα|Κερκυραίος]] λόγιος που έζησε τον 16αι. στην [[Βενετία]] και έγραψε γραμματική της νέας ελληνικής γλώσσας, η οποία όμως δεν δημοσιεύτηκε τότε. Η λαϊκή γλώσσα χρησιμοποιήθηκε κυρίως σε κείμενα θρησκευτικά, ομιλίες ή διασκευές θρησκευτικών κειμένων, όπως ''[[Η Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη]]'' του [[Ιωαννίκιος Καρτάνος|Ιωαννίκιου Καρτάνου]] ([[1536]]), ο ''Θησαυρός'' του [[Δαμασκηνός Στουδίτης|Δαμασκηνού Στουδίτη]] ([[1561]] περίπου), ένα από τα αγαπημένα λαϊκά αναγνώσματα που είχε πολλές επανεκδόσεις κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι ''Διδαχές'' του [[Αλέξιος Ραρτούρος|Αλέξιου Ραρτούρου]] ([[1560]]), ομιλίες και μεταφράσεις κειμένων του [[Μελέτιος Πηγάς|Μελέτιου Πηγά]], Πατριάρχη [[Αλεξάνδρεια|Αλεξανδρείας]] ([[1549]]-[[1601]]) και του [[Μάξιμος Μαργούνιος|Μάξιμου Μαργούνιου]] ([[1530]]-[[1602]]).

Κατά την διάρκεια του 17ου αι. συνεχίστηκε η συγγραφή θρησκευτικών κειμένων σε λαϊκή γλώσσα, όπως η ''Αμαρτωλών σωτηρία'' του [[Αγάπιος Λάνδος|Αγάπιου Λάνδου]] και αφηγήσεις θαυμάτων και Βίων Αγίων από τους Ιωάννη Μορεζήνο και του [[Νεόφυτος Ροδινός|Νεόφυτο Ροδινό]]. Τα πιο αξιόλογα όμως δείγματα καλλιέργειας της λαϊκής γλώσσας προέρχονται από τον [[Φραγκίσκος Σκούφος|Φραγκίσκο Σκούφο]] ([[1644]]-[[1697]]), συγγραφέα εγχειριδίου ρητορικής με εξαιρετικά παραδείγματα σε απλή γλώσσα και τον [[Ηλίας Μηνιάτης|Ηλία Μηνιάτη]] ([[1669]]-[[1714]]), τον μεγαλύτερο ρήτορα της περιόδου. Οι ''Διδαχές'' του [[Επίσκοπος Κερνίτζης και Καλαβρύτων Ηλίας Μηνιάτης|Μηνιάτη]] είναι κείμενα σε δημοτική γλώσσα με περίτεχνα επεξεργασμένο ύφος σύμφωνα με τους κανόνες του λογοτεχνικού [[μπαρόκ]].