Γραμμομόριο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Αναιρέθηκε Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
Please ban the previous editor Ετικέτες: Χειροκίνητη αναστροφή Οπτική επεξεργασία |
||
Γραμμή 5:
== Ορισμός ==
Το mole είναι η ποσότητα ύλης ενός σώματος που περιέχει τόσες στοιχειώδεις οντότητες όσα είναι τα [[άτομο|άτομα]] σε 0,012 [[Χιλιόγραμμο|χιλιόγραμμα]] καθαρού ισοτόπου [[άνθρακας|άνθρακα]]-12 (<sup>12</sup>C).
Στην ποσότητα αυτή του άνθρακα-12 (<sup>12</sup>C) περιέχονται 6,02214199×10<sup>23</sup> άτομα άνθρακα. Ο αριθμός αυτός ονομάζεται [[αριθμός Avogadro]], αποτελεί φυσική σταθερά και συμβολίζεται με Ν<sub>Α</sub>. Το mole είναι η ποσότητα Ν<sub>Α</sub> διακεκριμένων, ομοίων μεταξύ τους, στοιχειωδών οντοτήτων (ατόμων, [[Μόριο|μορίων]], [[ιόν]]των, [[Ηλεκτρόνιο|ηλεκτρονίων]], στοιχειωδών [[Ηλεκτρικό φορτίο|φορτίων]], [[Φωτόνιο|φωτονίων]] κ.τ.λ).
== Εκφράσεις που συνδέονται με το mole ==
Στην ελληνική και ξένη βιβλιογραφία εμφανίστηκαν πολλές εκφράσεις που είχαν σαν βάση το mole. Οι παρακάτω εκφράσεις τείνουν σήμερα να εξαλειφθούν και να αντικατασταθούν από ισοδύναμες εκφράσεις που περιέχουν τον όρο mole.
* [[Γραμμοάτομο]] (gr-at) – mole ατόμων
* Γραμμομόριο (mole) – mole μορίων
* Γραμμοϊόν (gr-ion) – [[mole ιόντων]]
* Γραμμοϊσοδύναμο ή ισοδύναμο βάρος (gr-eq) – [[mole στοιχειωδών φορτίων]] (ή ηλεκτρονίων)
1 mol ατόμων είναι η ποσότητα ενός [[Χημικό στοιχείο|στοιχείου]] που περιέχει 6,02214199×10<sup>23</sup> άτομα του στοιχείου. Το mole ατόμων έχει μάζα σε [[Γραμμάριο|γραμμάρια]] όσο η σχετική ατομική μάζα Α<sub>r</sub> ([[ατομικό βάρος]]) του στοιχείου.
1 mole μορίων είναι η ποσότητα ενός στοιχείου ή μίας μοριακής [[Χημική ένωση|χημικής ένωσης]] που περιέχει 6,02214199×10<sup>23</sup> μόρια του στοιχείου ή της χημικής ένωσης. Στην περίπτωση των ιοντικών χημικών ενώσεων το mole της χημικής ένωσης περιέχει ν×6,02214199×10<sup>23</sup> θετικά ή αρνητικά ιόντα, όπου (ν) ο συντελεστής αναλογίας του ιόντος στη γραφή του [[Μοριακός τύπος|μοριακού τύπου]] της ένωσης. Το mole μορίων έχει μάζα σε γραμμάρια όσο η σχετική μοριακή μάζα Μ<sub>r</sub> ([[μοριακό βάρος]]) του στοιχείου ή της χημικής ένωσης.
1 mole ιόντων είναι η ποσότητα απλών ή σύνθετων ιόντων που περιέχει 6,02214199×10<sup>23</sup> ιόντα. Το mole ιόντων έχει μάζα σε γραμμάρια όσο η σχετική ατομική μάζα Α<sub>r</sub> του στοιχείου (για τα απλά ιόντα) ή η σχετική μοριακή μάζα Μ<sub>r</sub> του σύνθετου ιόντος.
1 mol στοιχειωδών φορτίων είναι ποσότητα στοιχείου, χημική ένωσης ή ιόντος ικανό να παρέχει 6,02214199×10<sup>23</sup> στοιχειώδη θετικά η αρνητικά φορτία κατά τη διάρκεια μίας χημικής μεταβολής. Το mole στοιχειωδών φορτίων ενός στοιχείου ή μίας χημικής ένωσης έχει μάζα σε γραμμάρια όσο η σχετική ατομική ή μοριακή μάζα αντίστοιχα διαιρεμένη με τον αριθμό φορτίων που το άτομο ή το μόριο παρέχει στη συγκεκριμένη χημική μεταβολή.
== Εκφράσεις σχετικές με το mole ==
* [[Γραμμομοριακός όγκος]] V<sub>m</sub> είναι ο όγκος ενός mole μορίων ενός αερίου. Στις [[Κανονικές Συνθήκες Πίεσης και Θερμοκρασίας|Πρότυπες (ή Κανονικές) Συνθήκες]] [[θερμοκρασία]]ς και [[πίεση]]ς ο γραμμομοριακός [[όγκος]] ενός [[Ιδανικό αέριο|ιδανικού αερίου]] είναι 22,4 [[Λίτρο|λίτρα]].
* {{anchor|Γραμμομοριακή μάζα}} [[Γραμμομοριακή μάζα]] M ενός στοιχείου ή μίας χημικής ένωσης είναι η μάζα ενός mole μορίων της και μετριέται στο S.I. σε kg/mol. Η γραμμομοριακή μάζα είναι 1000 φορές μικρότερη από τη σχετική μοριακή μάζα (μοριακό βάρος) Μ<sub>r</sub>.
<center>Μ=Μ<sub>r</sub>/1000</center>
* [[Συγκέντρωση διαλύματος|Συγκέντρωση]] C ενός διαλύματος (Molarity) είναι τα moles διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε όγκο V ενός λίτρου διαλύματος. Η συγκέντρωση συνήθως μετριέται σε mol/L.
<center>C=n/V<sub>(L)</sub></center>
== Ιστορία του όρου ==
Στις αρχές του 20<sup>ου</sup> αιώνα αρχίζει να γίνεται με σαφήνεια ο διαχωρισμός μεταξύ της έννοιας του μορίου και της έννοιας του ατόμου. Έτσι προκύπτει η αναγκαιότητα για τον ποσοτικό προσδιορισμό ενός μακροσκοπικού μεγέθους που θα δείχνει πόσα στοιχειώδη σωματίδια περιέχονται σε μία «ποσότητα ουσίας». Ο Τζορτζ Γκόριν αναφέρει ότι ο πρώτος που εισάγει την έννοια του mole ως μονάδα μέτρησης της «ποσότητας μίας ουσίας» είναι ο [[Βίλχελμ Όστβαλντ]] που το 1900 αναφέρει: [. . . das in Grammen augedruckte [. . .] Molekulargewicht eines Stoffes soll fortan ein Mol heissen] (Το αναγόμενο σε γραμμάρια μοριακό βάρος θα ονομάζεται Mol από εδώ και πέρα). Ο ίδιος αργότερα συνδέει το mole και με τον γραμμομοριακό όγκο του ιδανικού αερίου σε συνθήκες STP: [eine solche Menge irgendeines Gases, welche das Volum von 22412 cm³ im Normalzustand einnimt nennt man ein Mol]" (μία τέτοια ποσότητα ιδανικού αερίου που καταλαμβάνει όγκο 22.412 dm<sup>3</sup> σε κανονικές συνθήκες θα ονομάζεται 1 mol). Ο Όστβαλντ προτιμάει τον όρο mole (moles: μεγάλη μάζα) για να εκφράσει την έννοια «gram-molecule» που χρησιμοποιείται στην εποχή του καθώς η λέξη «molecule» προϊδεάζει ότι πρόκειται για μικρή μάζα.
Ο ορισμός του mole μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα διχάζει τους φυσικούς και τους χημικούς. Η διεθνής ένωση φυσικών IUPAC το ορίζει σαν την ποσότητα ατόμων που περιέχονται σε 16 γραμμάρια του ισοτόπου του οξυγόνου-16 (<sup>16</sup>Ο) ενώ η διεθνής ένωση χημικών IUPAC το ορίζει σαν την ποσότητα ατόμων που περιέχονται σε 16 γραμμάρια οξυγόνου (σύνηθες μείγμα ισοτόπων). Η διαφορά μεταξύ των δύο αυτών ορισμών είναι βέβαια πολύ μικρή αλλά ικανή να επιφέρει σύγχυση στις αναφορές των πειραματικών μετρήσεων. Το 1960 οι δύο ενώσεις συμφωνούν στο σημερινό ορισμό του mole και το 1971 γίνεται δεκτός από το 14<sup>ο</sup> συνέδριο μέτρων και σταθμών (CGPM). Το 1980 το CIPM διευκρινίζει ότι στον ορισμό του mole τα άτομα του άνθρακα-12 (<sup>12</sup>C) θα πρέπει να είναι ελεύθερα από χημικούς δεσμούς και στη θεμελιώδη ενεργειακή τους κατάσταση.
== Η αναγκαιότητα ==
Γραμμή 65 ⟶ 84 :
== Δείτε επίσης ==
* [[Κανονικές Συνθήκες Πίεσης και Θερμοκρασίας
* [[Θεμελιώδεις μονάδες μέτρησης του Διεθνούς Συστήματος Μονάδων]]
* [[Μοριακό βάρος]]
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://www1.bipm.org/en/si/base_units/ Διεθνές Γραφείο Μέτρων και Σταθμών ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120716202131/http://www.bipm.org/en/si/base_units/ |date=2012-07-16 }}
* [http://www.eim.gr Ελληνικό Ινστιτούτο Μετρολογίας (Ε.Ι.Μ) ]
{{SI}}
[[Κατηγορία:Μονάδες μέτρησης]]
| |||