Ισπανία των Αψβούργων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

επέκταση
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
επέκταση
Γραμμή 98:
Ο Κάρολος και οι διάδοχοί του, ενώ ήταν πιο άνετοι και συμπαθούσαν περισσότερο την Ισπανία, την θεωρούσαν ως άλλο ένα κομμάτι της αυτοκρατορίας τους, αντί να την γαλουχήσουν και να την αναπτύξουν, όπως η Γαλλία, η Αγγλία, και οι Κάτω Χώρες ίσως έκαναν στις χώρες τους. Η επίτευξη των πολιτικών στόχων της δυναστείας των Αψβούργων – η οποία σήμαινε κυρίως την υπονόμευση της δύναμης της Γαλλίας, την διατήρηση της Καθολικής ηγεμονίας των Αψβούργων στη Γερμανία, και η αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας – ήταν σημαντικότερη για τους Αψβούργους κυβερνήτες παρά η ευημερία της Ισπανίας. Αυτή η έμφαση θα συνεισέφερε στην παρακμή της Ισπανικής αυτοκρατορικής δύναμης.
 
Η [[Ισπανική Αυτοκρατορία]] είχε αναπτυχθεί ουσιαστικά από τις ημέρες του [[Καθολικοί Μονάρχες|Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας]]. Οι Αυτοκρατορίες των [[Αζτέκοι|Αζτέκων]] και των [[Ίνκα]] κατακτήθηκαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου, από το 1519 μέχρι το 1521 και από το 1540 μέχρι το 1558, αντίστοιχα. Ισπανικοί οικισμοί ιδρύθηκαν στον Νέο Κόσμο: η [[Πόλη του Μεξικού]], η πιο σημαντική αποικιακή πόλη που ιδρύθηκε το 1524 για ναείναινα είναι το βασικό κέντρο διοίκησης του Νέου Κόσμου· η [[ΦλόρινταΦλόριδα]], που αποικήθηκε την δεκαετία του 1560 το [[Μπουένος Άιρες]], που ιδρύθηκε το 1536· και η [[Αντιβασιλεία της Νέας ΓρανάδαΓρανάδας|Νέα Γρανάδα]] (σύγχρονη [[Κολομβία]]), που αποικήθηκε την δεκαετία του 1530. Η [[Ισπανική Αυτοκρατορία]] στο εξωτερικό έγινε η πηγή του Ισπανικού πλούτου και δύναμης στην Ευρώπη. Αλλά καθώς οι μεταφορές πολύτιμων μετάλλων επεκτάθηκαν γρήγορα στα τέλη του αιώνα, συνέβαλε στον γενικό [[Πληθωρισμός|πληθωρισμό]] που επηρέαζε ολόκληρη την Ευρώπη. Αντί να τροφοδοτεί την ισπανική οικονομία, το αμερικανικό ασήμι έκανε τη χώρα όλο και περισσότερο εξαρτημένη από ξένες πηγές πρώτων υλών και μεταποιημένων προϊόντων.
 
[[Image:Battle of Lepanto 1571.jpg|thumb|right|300px|Η [[Ναυμαχία της Ναυπάκτου]], που σηματοδότησε το τέλος της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] ως κυρίαρχης ναυτικής δύναμης στη [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]]]]
 
Η [[Συνθήκη του Κατώ-Καμπρεζί|Ειρήνη του Κατώ-Καμπρεζί]] το 1559 τερμάτισε τον πόλεμο με τη Γαλλία, αφήνοντας την Ισπανία με σημαντικό πλεονέκτημα. Όμως, η κυβέρνηση είχε τεράστιο χρέος και κήρυξε πτώχευση εκείνο το έτος. Οι φιλοδοξίες του Φιλίππου ήταν πέραν των ικανοτήτων της χώρας του να τις πληρώσει, αν και ο άργυρος από το Μεξικό και το Περού κάπως αντιστάθμισαν τα πράγματα. Ακόμη και έτσι, τα περισσότερα έσοδα της κυβέρνησης ήταν από τους φόρους και τους δασμούς. Η [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] είχε εδώ και καιρό απειλήσει τα όρια των περιοχών των Αψβούργων στην Αυστρία και τη βορειοδυτική Αφρική και, σε απάντηση, ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα είχαν στείλει αποστολές στη Βόρεια Αφρική, καταλαμβάνοντας τη [[Μελίγια]] το 1497 και το [[Οράν]] το 1509. Ο Κάρολος είχε προτιμήσει να αντιμετωπίσει τους Οθωμανούς με μια αρκετά πιο ναυτική στρατηγική, παρεμποδίζοντας τις οθωμανικές εκφορτώσεις στα βενετικά εδάφη της Ανατολικής Μεσογείου. Ως απάντηση και μόνο στις επιδρομές στην ανατολική ακτή της Ισπανίας, ο Κάρολος ηγήθηκε προσωπικά τις επιθέσεις εναντίον περιουσιών στη Βόρεια Αφρική (1545). Το 1560 οι Οθωμανοί επέφεραν μια σοβαρή ήττα για το Ισπανικό ναυτικό ανοικτά της Τυνησίας, αλλά το 1565, οι Οθωμανικές δυνάμεις ηττήθηκαν κατά την αποβίβασή τους στο στρατηγικά ζωτικό νησί της [[Μάλτα]]ς, το οποίο υπερασπίζονταν οι [[Ιωαννίτες Ιππότες]] . Ο θάνατος του [[Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς]] το επόμενο έτος και η διαδοχή του από τον λιγότερο ικανό [[Σελίμ ο Μέθυσος|Σελίμ τον Μέθυσο]] ενθάρρυναν τον Φίλιππο, ο οποίος αποφάσισε να μεταφέρει τον πόλεμο στα Οθωμανικά εδάφη. Το 1571, μια μικτή ναυτική αποστολή Ισπανικών, Ενετικών και παπικών πλοίων με ηγέτη τον νόθο γιο του Καρόλου [[DonΔον JohnΧουάν ofτης AustriaΑυστρίας]] εξολόθρευσε τον Οθωμανικό στόλο στη [[Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571)|Μάχη της Ναυπάκτου]], τη μεγαλύτερη ναυμαχία που διεξήχθη σε ευρωπαϊκά νερά από το Άκτιο το 31 π.Χ. Ανάμεσα στον στόλο βρισκόταν και ο [[Μιγκέλ ντε Θερβάντες]], ο μετέπειτα συγγραφέας του ιστορικού ισπανικού μυθιστορήματος ''[[Δον Κιχώτης]]''. Η νίκη έκαμψε την Οθωμανική ναυτική απειλή εναντίον του Ευρωπαϊκού εδάφους, ιδιαίτερα στη δυτική Μεσόγειο, και η απώλεια έμπειρων ναυτικών αποτέλεσε ένα σημαντικό μειονέκτημα για την αντιμετώπιση των χριστιανικών στόλων. Όμως οι Τούρκοι κατόρθωσαν να ανακτήσουν το ναυτικό τους μέσα σε έναν χρόνο, χρησιμοποιώντας το με ευχρηστία προκειμένου να εδραιώσουν την οθωμανική κυριαρχία πάνω στην πλειονότητα των αφρικανικών ακτών της Μεσογείου και των ανατολικών νησιών. Ο Φίλιππος δεν διέθετε τους πόρους για να πολεμήσει ταυτόχρονα τόσο την Ολλανδία όσο και την Οθωμανική Αυτοκρατορία και συνεχίστηκε το αδιέξοδο στη Μεσόγειο έως ότου η Ισπανία συμφώνησε σε εκεχειρία το 1580.
 
===Ο προβληματισμένος βασιλιάς (1571–1598)===
Γραμμή 143:
[[Αρχείο:Rocroi,_el_último_tercio,_por_Augusto_Ferrer-Dalmau.jpg|δεξιά|μικρογραφία|300x300εσ| ''Ροκρουά, το τελευταίο [[τέρθιο]]'', από τον Augusto Ferrer-Dalmau (2011). Η [[μάχη του Ροκρουά]] (1643) είναι η αρχή του συμβολικού τέλους της Ισπανίας ως η μεγάλη κυρίαρχη δύναμη.]]
Μετά το 1636, ωστόσο, ο Ολιβάρες, φοβούμενος να προκαλέσει μια ακόμα καταστροφική πτώχευση, σταμάτησε την επέκταση. Ο ισπανικός στρατός δεν θα διεισδύσει ποτέ ξανά. Έτσι, οι Γάλλοι εξαγόρασαν χρόνο για να κινητοποιηθούν σωστά. Στη [[Μάχη των Αμμόλοφων]] το 1639 ένας ισπανικός στόλος καταστράφηκε από το ολλανδικό ναυτικό και οι Ισπανοί δεν μπορούσαν να ενισχύσουν και να εφοδιάσουν επαρκώς τις δυνάμεις τους στις Κάτω Χώρες. Ο ισπανικός στρατός της Φλάνδρας, που εκπροσωπείτο από τους καλύτερους ισπανούς στρατιώτες και ηγέτες, αντιμετώπισε μια γαλλική εισβολή με επικεφαλή τον [[Λουδοβίκος Β΄ των Βουρβόνων-Κοντέ|Λουδοβίκο Β΄ των Βουρβόνων, πρίγκιπα του Κοντέ]] στις Ισπανικές Κάτω Χώρες στο [[Μάχη του Ροκρουά|Ροκρουά]] το 1643. Οι Ισπανοί, με επικεφαλή τον [[Φρανθίσκο ντε Μελό]], καταστράφηκαν, με το μεγαλύτερο μέρος του ισπανικού πεζικού να σφαγιάζεται ή να αιχμαλωτίζεται από το γαλλικό ιππικό. Η καλή φήμη του Στρατού της Φλάνδρας γκρεμίστηκε στο Ροκρουά, και μαζί του, το μεγαλείο της Ισπανίας.
 
 
=== Το τέλος του Οίκου της Αυστρίας (1643-1700) ===
[[Αρχείο:Habsbourbon.jpg|μικρογραφία|359x359εσ| Γενεαλογικό δέντρο του Οίκου της Αυστρίας και η σχέση του με τους [[Οίκος των Βουρβόνων|Βουρβόνους]].]]
Με την υποστήριξη των Γάλλων, οι [[Καταλονία|Καταλανοί]], οι [[Βασίλειο της Νεαπόλεως|Ναπολιτάνοι]] και οι [[Πορτογαλία|Πορτογάλοι]] εξεγέρθηκαν ενάντια στην ισπανική μοναρχία το 1640. Με τις Ισπανικές Κάτω Χώρες πρακτικά χαμένες μετά τη [[μάχη του Λανς]] το 1648, οι Ισπανιοί έκαναν ειρήνη τους με τους Ολλανδούς και αναγνώρισαν την ανεξαρτησία των Ηνωμένων Επαρχιών μέσω της [[Συνθήκη της Βεστφαλίας|Ειρήνης της Βεστφαλίας]] οποία έληξε τόσο τον [[Ογδοηκονταετής Πόλεμος|Ογδοηκονταετή Πόλεμο]] και τον [[Τριακονταετής Πόλεμος|Τριακονταετή Πόλεμο]].
 
Ο πόλεμος με τη Γαλλία συνεχίστηκε για έντεκα ακόμη χρόνια. Αν και η Γαλλία υπέστη εμφύλιο πόλεμο μεταξύ 1648-1652 (βλ. [[Σφενδόνη (εξέγερση)|Πόλεμοι της Σφενδόνης]]), η ισπανική οικονομία ήταν τόσο εξαντλημένη που δεν μπόρεσαν να επωφεληθούν από τη γαλλική αστάθεια. Η Νάπολη καταλήφθηκε ξανά το 1648 και η [[Καταλονία]] το 1652, αλλά ο πόλεμος τελικά έληξε στη [[Μάχη των Αμμόλοφων (1658)|Μάχη των Αμμόλοφων]], όπου ο γαλλικός στρατός υπό τον υποκόμη [[Ερρίκος ντε Λα Τουρ ντ'Ωβέρν|Λα Τουρ]] νίκησε τον εναπομείναντα ισπανικό στρατό στις Κάτω Χώρες. Η Ισπανία αποδέχθηκε την [[Συνθήκη των Πυρηναίων|Ειρήνη των Πυρηναίων]] το 1659, στην οποία η [[Κομητεία της Ρουσιγιόν|Ρουσιγιόν]], το [[Κονφλέντ]], το [[Βαλεσπίρ]] και μέρος της [[Κομητεία της Σερδάνια|Σερδάνια]], του [[Φουά]], του [[Αρτουά]], μέρος της [[Λωρραίνη (περιοχή)|Λωρραίνης]] και άλλες ευρωπαϊκές περιοχές παραχωρήθηκαν στη Γαλλία.
 
Η Πορτογαλία είχε επαναστατήσει το 1640 υπό την ηγεσία του [[Ιωάννης Δ΄ της Πορτογαλίας|Ιωάννη Δ΄]], υπερασπιστή του θρόνου της δυναστείας των Μπραγκάνσα, σε πόλεμο γνωστό ως [[Πόλεμος της Πορτογαλικής Αποκατάστασης|Πόλεμος της Αποκατάστασης]]. Έλαβε ευρεία υποστήριξη από τους Πορτογάλους ενώ οι Ισπανοί - οι οποίοι έπρεπε να αντιμετωπίσουν εξεγέρσεις σε άλλα μέρη αλλά και τον πόλεμο εναντίον της Γαλλίας - δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν. Οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι ζούσαν σε μια ''de facto'' κατάσταση ειρήνης από το 1644 έως το 1657. Όταν ο Ιωάννης Δ΄ πέθανε το 1657, οι Ισπανοί προσπάθησαν να αποσπάσουν την Πορτογαλία από τον γιο του [[Αλφόνσος ΣΤ΄ της Πορτογαλίας|Αλφόνσο ΣΤ΄]], αλλά ηττήθηκαν στο Ameixial (1663) και στο Montes Claros (1665), οδηγώντας στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Πορτογαλίας από την Ισπανία το 1668.
[[Αρχείο:Carlos_II.jpg|μικρογραφία| [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β ']], ο τελευταίος βασιλιάς της Ισπανίας από τον [[Οίκος των Αψβούργων|Οίκο των Αψβούργων]] (1665-1700)]]
Ο Φίλιππος Δ΄, ο οποίος είχε δει την καταστροφή της ισπανικής αυτοκρατορίας καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του, έπεσε σιγά-σιγά σε κατάθλιψη αφού έπρεπε να απολύσει τον αγαπημένο του δικαστή, τον Ολιβάρες, το 1643. Έγινε ακόμη πιο λυπημένος μετά το θάνατο του γιου του [[Βαλτάσαρ Κάρολος των Αστουριών|Βαλτάσαρ Κάρολος]] το 1646 στην νεαρή ηλικία των δεκαεπτά. Ο Φίλιππος έγινε όλο και πιο καχύποπτος κοντά στο τέλος της ζωής του, προσπαθώντας τελικά να αποκαταστήσει μερικές από τις ζημιές που είχε κάνει στη χώρα του. Πέθανε το 1665 προτού καταφέρει να αλλάξει κάτι, ελπίζοντας ότι ο γιος του θα μπορούσε να έχει κάπως καλύτερη τύχη. Ο [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Κάρολος Β΄]], ο μόνος γιος του που επιβίωσε, ήταν σοβαρά δύσμορφος και διανοητικά καθυστερημένος και παρέμεινε υπό την επιρροή της μητέρας του καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του. Παλεύοντας ενάντια στην παραμόρφωσή του, στις προσδοκίες και τους χλευασμούς της οικογένειάς του και του δικαστηρίου, ο Κάρολος κατέληξε να είναι μια δυστυχισμένη ύπαρξη, που τον οδήγησε στο να φέρει το ψευδώνυμο «ο ξορκισμένος».
 
Ο Κάρολος και η αντιβασιλεία του ήταν ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τον [[Πόλεμος της Επανάκτησης|Πόλεμο της Επανάκτησης]] που ο [[Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας]] διεξήγαγε εναντίον των Ισπανικών Κάτω Χωρών την περίοδο 1667-1668, χάνοντας σημαντικό κύρος και έδαφος, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων της [[Λιλ]] και του [[Σαρλερουά]]. Στον [[Εννεαετής Πόλεμος|Εννεατή Πόλεμο]], ο Λουδοβίκος εισέβαλε ξανά στις Ισπανικές Κάτω Χώρες. Οι γαλλικές δυνάμεις με επικεφαλής τον [[Φρανσουά Ανρί ντε Μονμορανσύ|Δούκα του Λουξεμβούργου]] νίκησαν τους Ισπανούς στο Fleurus (1690) και στη συνέχεια νίκησαν τις ολλανδικές δυνάμεις υπό τον [[Γουλιέλμος Γ΄ της Αγγλίας|Γουλιέλμο Γ΄]], οι οποίοι πολεμούσαν στην πλευρά της Ισπανίας. Ο πόλεμος τελείωσε βρίσκοντας τις περισσότερες ισπανικές Κάτω Χώρες υπό γαλλική κατοχή, συμπεριλαμβανομένων των σημαντικών πόλεων της [[Γάνδη|Γάνδης]] και του [[Λουξεμβούργο (πόλη)|Λουξεμβούργου]]. Ο πόλεμος έδειξε στον κόσμο πόσο ευάλωτες και αργοπορημένες ήταν οι ισπανικές άμυνες και η ισπανική γραφειοκρατία, και παρά ταύτα η αναποτελεσματική ισπανική κυβέρνηση δεν έλαβε καμία ενέργεια για να τα βελτιώσει.
 
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του δέκατου έβδομου αιώνα η Ισπανία βρέθηκε σε παρακμή και σε πλήρη στασιμότητα. Ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη περνούσε από συναρπαστικές αλλαγές στην διοίκηση και στην κοινωνία - την [[Ένδοξη Επανάσταση|ένδοξη επανάσταση]] στην Αγγλία και τη βασιλεία του «βασιλιά Ήλιου» [[Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκου ΙΔ΄]] στη Γαλλία - η Ισπανία συνέχισε να καταρρέει και να κλείνεται στον εαυτό της. Η ισπανική γραφειοκρατία που είχε σφυρηλατηθεί γύρω από τον χαρισματικό, εργατικό και έξυπνο Κάρολο Α΄ και Φίλιππο Β΄ απαιτούσε έναν σταθερό μονάρχη. η αδυναμία των Φιλίππων Γ΄ και Δ΄ οδήγησε στην παρακμή της Ισπανίας. Σύμφωνα με τις τελευταίες του επιθυμίες, ο άτεκνος βασιλιάς της Ισπανίας επιθυμούσε να περάσει ο θρόνος στον Πρίγκιπα των Βουρβόνων [[Φίλιππος Ε΄ της Ισπανίας|Φίλιππο του Αντζού]], παρά σε ένα μέλος της οικογένειας που τον είχε βασανίσει όλη του τη ζωή. Ο Κάρολος Β΄ πέθανε το 1700, τερματίζοντας τη γραμμή του Οίκου της Αυστρίας στο θρόνο της Ισπανίας ακριβώς δύο αιώνες μετά τη γέννηση του Καρόλου Α΄.
[[Αρχείο:Last_Austrias_in_Spain.JPG|κέντρο|μικρογραφία|400x400εσ| Η οικογένεια του [[Κάρολος Β΄ της Ισπανίας|Καρόλου Β΄, «του ξορκισμένου»]].]]
 
==Σημειώσεις==