Ελληνική Επανάσταση του 1821: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων εντοπίζεται κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο, περί τοντο 13ο έως 15ο αιώνα,<ref>[https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/1327869/theFile Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Ιστορία του Νέου ελληνισμού, τ. Α΄ (Αρχές και διαμόρφωσή του), Θεσσαλονίκη, 1974. Αναφέρεται στο Χρήστος Ιωαννίδης, "Λόγιοι κληρικοί & Νεοελληνικός Διαφωτισμός: μια κρίσιμη σχέση", Ενικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Τμ. Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αθήνα, Φεβρουάριος 2017]</ref><ref>Μαλτέζου Χρύσα, σ. "Η διαμόρφωση της ελληνικής ταυτότητας στη λατινοκρατούμενη Ελλάδα", Études Balkaniques, 6, 1999, σ. 118, 119</ref><ref>[Anthony Kaldellis, "Hellenism in Byzantium : the transformations of Greek identity and the reception of the classical tradition", Cambridge University Press, 2007. Αναφέρεται στην παρουσίαση του βιβλίου από τον Kristoffel Demoen στο ''L'Antiquité Classique'', (2009) 78 σ. 506, 507]</ref> αλλά οι απαρχές του ελληνικού εθνικού κινήματος που οδήγησε στην Επανάσταση εμφανίζονται πολλούς αιώνες αργότερα, στην ώριμη φάση του [[νεοελληνικός διαφωτισμός|νεοελληνικού Διαφωτισμού]] το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.<ref>{{Cite book|title=Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας|last=Σβορώνος|first=Νίκος|publisher=Θεμέλιο|year=1983|isbn=|location=Αθήνα|page=225}}</ref> Την περίοδο αυτή η διάδοση της παιδείας συνοδεύτηκε με τη διάδοση -αρχικά μεταξύ των Ελλήνων που ζούσαν στις παροικίες της Δυτικής Ευρώπης και είχαν φιλοδυτικό προσανατολισμό<ref>{{Cite book|title=Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας|last=Σβορώνος|first=Νίκος|publisher=Θεμέλιο|year=1983|isbn=|location=Αθήνα|page=226}}</ref>- της ιδέας της ύπαρξης ενός ελληνικού έθνους, που συνδεόταν με την [[αρχαία Ελλάδα]] και δικαιούταν χωριστή πολιτική ύπαρξη. Μία από τις οργανώσεις που δημιουργήθηκαν μέσα σε αυτό το ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα ήταν η [[Φιλική Εταιρεία]], μια μυστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1814 στην [[Οδησσός|Οδησσό]] από τρεις Έλληνες εμπόρους, με σκοπό την προετοιμασία μιας ελληνικής επανάστασης. Οι Φιλικοί είχαν αρχικά περιορισμένη επιτυχία, οικειοποιούμενοι, όμως μια παράδοση [[Ορθόδοξη Εκκλησία|ορθόδοξων]] προφητειών για την ανασύσταση της [[ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία|ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]] και αφήνοντας να εννοηθεί ότι είχαν τη στήριξη της [[Τσάρος|τσαρικής]] [[Ρωσική αυτοκρατορία|Ρωσίας]], κατάφεραν εν μέσω μιας κρίσης της εμπορικής ναυτιλίας από το 1815 και εξής, να προσεταιρισθούν τα παραδοσιακά ελληνορθόδοξα στρώματα.<ref>{{harvnb|Hatzopoulos|2009|p=81-2}}</ref>

ΤονΤο Φεβρουάριο του 1821, ο αρχηγός της Εταιρείας, [[Αλέξανδρος Υψηλάντης (Φιλικός)|Αλέξανδρος Υψηλάντης]], εισέβαλε στη [[Μολδοβλαχία]] ενώ, τον επόμενο μήνα οι Φιλικοί δημιούργησαν επαναστατικές εστίες από τη [[Μακεδονία (περιοχή)|Μακεδονία]] ως την [[Κρήτη]]. Οι επαναστάτες αφορίστηκαν από τη σύνοδο του [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης|Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως]] αλλά οι οθωμανικές αρχές προχώρησαν σε σφαγές αμάχων και εκτελέσεις προυχόντων συμπεριλαμβανομένου του [[Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως|Πατριάρχη]] [[Πατριάρχης Γρηγόριος Ε'|Γρηγορίου Ε']]. Η εκστρατεία του Υψηλάντη απέτυχε και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα οθωμανικά στρατεύματα έσβησαν τις περισσότερες από τις επαναστατικές εστίες της ηπειρωτικής Ελλάδας. όμωςΌμως οι επαναστάτες κατάφεραν να υπερισχύσουν στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], τη [[Στερεά Ελλάδα]] και σε πολλά νησιά του [[Αιγαίο πέλαγος|Αιγαίου]].

Ο επαναστατικός αναβρασμός εκείνων των ημερών ήταν τόσο μεγάλος που καθιστούσε πια επικίνδυνη την αναβολή της εξέγερσης, ενώ από τις 14 έως τις 20 Μαρτίου έλαβαν χώρα σε διάφορες περιοχές της Πελοποννήσου επιθέσεις εναντίον Μουσουλμάνων.

Κατά τοντο θρύλο και ορισμένες πηγές, στις 17 Μαρτίου οι Μανιάτες οπλαρχηγοί συνεννοήθηκαν να κινηθούν ενωμένοι κατά των Τούρκων, σε τελετή που έγινε στην Αρεόπολη Λακωνίας με Δοξολογία στον ιερό ναό "ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ". Στις 23 Μαρτίου, Μανιάτες και άλλοι οπλαρχηγοί κατέλαβαν αναίμακτα την Καλαμάτα. τελέστηκεΤελέστηκε δοξολογία στο ναό των Αγίων Αποστόλων και μετά τη δοξολογίαέπειτα, συγκροτήθηκε επαναστατική επιτροπή, η «Μεσσηνιακή Γερουσία ή Σύγκλητος » με επικεφαλής τον [[Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης|Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη]]. και εξεδόθηΕκδόθηκε η 1η Επιστολή προς τις Ευρωπαϊκές Αυλές υπογράφοντας ως Αρχιστράτηγος των Σπαρτιατικών Δυνάμεων.<ref>{{Cite web|url=http://www.army.gr/sites/default/files/h_khryxh_ths_epanastashs_sth_manh_17mar1821.pdf|title=Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού|last=Dr. Καλογεράκου|first=Πηγή|website=army.gr|publisher=Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού|archiveurl=http://www.army.gr/sites/default/files/h_khryxh_ths_epanastashs_sth_manh_17mar1821.pdf}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/Mavromichalis_proeidopoiisis_eis_tas_evropaikas_avlas_23031821.jpg|title=Mavromichalis_proeidopoiisis_eis_tas_evropaikas_avlas}}</ref>

Τα επόμενα δύο χρόνια οι Έλληνες εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία των Οθωμανών να επικεντρωθούν στην επανάσταση λόγω των πολλαπλών ανοιχτών μετώπων που είχαν (με το κυριότερο μέρος του στρατού να [[Οθωμανο-περσικός Πόλεμος (1821-1823)|πολεμάει τους Πέρσες]] στα βάθη της Μικράς Ασίας){{παραπομπή}} νίκησαν τις στρατιές που έστειλε εναντίον τους ο Σουλτάνος [[Μαχμούτ Β΄]], οργανώθηκαν πολιτικά και συνέστησαν [[Προσωρινή Διοίκησις της Ελλάδος|προσωρινή κεντρική διοίκηση]], η οποία επέβαλε την εξουσία της στους επαναστατημένους μετά από [[Ελληνικός Εμφύλιος 1823 - 1825|δύο εμφυλίους πολέμους]]. Οι οθωμανικές δυνάμεις με τη συνδρομή του [[Ιμπραήμ Πασάς|Ιμπραήμ πασά]] της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]] κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την επανάσταση αλλά η [[Έξοδος του Μεσολογγίου|πτώση του Μεσολογγίου]], το 1826, σε συνδυασμό με το κίνημα του [[Φιλελληνισμός|Φιλελληνισμού]], συνέβαλαν στη μεταβολή της διπλωματικής στάσης των [[Μεγάλες Δυνάμεις|ευρωπαϊκών Μεγάλων Δυνάμεων]], που είχαν αντιμετωπίσει με δυσαρέσκεια το ξέσπασμα της επανάστασης. Η διπλωματική ανάμιξη της [[Αγγλία]]ς, της [[Γαλλία]]ς και της Ρωσίας και η ένοπλη παρέμβασή τους μεκατά τη [[ναυμαχία του Ναυαρίνου]], τη γαλλική [[εκστρατεία του Μοριά]] και το [[Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1828-1829)|ρωσοτουρκικό πόλεμο]] συνέβαλαν στην επιτυχή έκβαση του αγώνα των Ελλήνων, αναγκάζοντας την Πύλη να αποσύρει τις δυνάμεις της αρχικά από την Πελοπόννησο και έπειτα από τη Στερεά Ελλάδα.

Το 1827 επιλέχτηκε ως πρώτος Κυβερνήτης της Ελληνικής Πολιτείας ο [[Ιωάννης Καποδίστριας]], που ως τη δολοφονία του, το 1831, ασχολήθηκε με την αναδιοργάνωση στο εσωτερικό και την προώθηση των ελληνικών θέσεων στο εξωτερικό. Από το 1827 και εξής συνομολογήθηκε μια σειρά συνθηκών και τελικά η ελληνική ανεξαρτησία αναγνωρίστηκε το 1830 με το [[Πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους|Πρωτόκολλο του Λονδίνου]]. Τα σύνορα του νέου κράτους [[Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1832)|οριστικοποιήθηκαν]] το 1832 στη γραμμή [[Αμβρακικός κόλπος|Αμβρακικού]]-[[Παγασητικός κόλπος|Παγασητικού]] και αναγνωρίστηκαν, τον ίδιο χρόνο, με τη [[Συνθήκη Κωνσταντινούπολης (1832)|συνθήκη της Κωνσταντινούπολης]].<ref>[http://www.ime.gr/chronos/12/gr/1821_1833/diethni/07.html "''Η τελική ρύθμιση του ελληνικού ζητήματος''"]</ref> Μετά από χίλιες μάχες<ref>Σαράντος Καργάκος, "Η Ελληνική Επανάσταση του 1821" τετράτομο έργο, τόμος Α΄, έκδοση [[2014]], από την εφημερίδα "Real News"</ref> και μεγάλες ανθρώπινες απώλειες, το κράτος που προέκυψε ήταν περιορισμένο εδαφικά δίχως να περιλαμβάνει όλα τα εδάφη που κατοικούνταν από ελληνικούς πληθυσμούς. Ως πολίτευμα καθορίστηκε η μοναρχία, και μετά την άρνηση τούτου Σάξονα πρίγκιπα του Οίκου της Σαξονίας-Κόμπουρκ Λεοπόλδου, βασιλιάς διορίστηκε ο Βαυαρός πρίγκηπαςπρίγκιπας [[Όθων της Ελλάδας|Όθωνας]], που έφτασε στην Ελλάδα το 1833. Το σύνθημα της επανάστασης, «Ελευθερία ή θάνατος» έγινε το [[εθνικό σύνθημα]] της Ελλάδας και από το [[1838]] η [[25 Μαρτίου|25η Μαρτίου]], επέτειος εορτασμού της έναρξήςέναρξης της επανάστασης, καθιερώθηκε ως ημέρα [[Εορτασμός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821|εθνικής εορτής]] και αργίας.