Βικιπαίδεια

Αλή Πασάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Thdsoul (συζήτηση | συνεισφορές)
226 επεξεργασίες
μ →‎Σχέσεις με τον ελληνικό πληθυσμό: Μετέτρεψα το "ο Κοσμάς ο Αιτωλός" σε "ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714-1779)".
μ λατινικοί -> ελληνικοί χαρακτήρες, αντικατέστησε: O → Ο (2), H → Η , Aπ → Απ (2), Bα → Βα, Eλ → Ελ (2), Iω → Ιω (2), Tα → Τα
Γραμμή 27:
 
== Πρώτες δραστηριότητες ==
Λόγω της ληστρικής του αυτής δράσης συνελήφθη από τον πασά του [[Μπεράτ|Βερατίου]], [[Κουρτ Αχμέτ πασάς|Κουρτ Αχμέτ πασά]], αλλά αφέθηκε ελεύθερος αφού υποσχέθηκε να σταματήσει τις επιδρομές, υπόσχεση την οποία όμως δεν κράτησε, διότι όπως λέγεται ο πασάς αρνήθηκε να του δώσει για σύζυγο την κόρη του. Έπειτα λόγω της σκληρής καταδίωξης που αντιμετώπισε κατέφυγε στον [[Καπλάν]] πασά του [[Δέλβινο|Δελβίνου]], του οποίου την κόρη (Εμινέ) παντρεύθηκε το [[1768]], μνηστεύοντας παράλληλα και την αδελφή του Χαϊνίτσα με τον μεγαλύτερο γιο του Καπλάν. AπόΑπό αυτό τον γάμο ο Αλής απέκτησε και τους δυο του γιους, τον Μουχτάρ (1769) και τον Βελή (1773). Μέσω διαφόρων δολοπλοκιών κατάφερε να εξοντώσει τόσο τον πεθερό του όσο και τον διάδοχο αυτού Σελήμ χωρίς όμως να καταφέρει να διοριστεί αυτός πασάς ενώ παράλληλα εκδικήθηκε τους κατοίκους του Χορμόβου και του Λικλίου οι οποίοι είχαν πριν από χρόνια ατιμάσει την μητέρα του.
 
Το [[1785]] διορίστηκε επόπτης των οδικών αρτηριών της [[Ρούμελη (Οθωμανική)|Ρούμελης]] και ήρθε σε συνεννόηση με τους ληστές που δρούσαν στη [[Θεσσαλία]]. Όμως,το [[1787]] όταν και διορίστηκε [[πασάς]] των [[Τρίκαλα|Τρικάλων]] καταδίωξε και εξόντωσε τους πρώην συμμάχους του, λυτρώνοντας παράλληλα την περιοχή από τις ληστρικές επιδρομές και αποκτώντας τη φήμη ενός ικανού διοικητή.
Γραμμή 40:
 
== Αλή Πασάς και Μέτσοβο ==
Η επικράτηση του Αλή Πασά, ως ανώτατου Οθωμανού διοικητή του Ηπειρωτικο-Θεσσαλικού χώρου, ανατρέπει τις ισορροπίες που είχαν επιτευχθεί έως τότε μεταξύ του Μετσόβου και του οθωμανικού κράτους. Το 1795 μισθώνει για λογαριασμό του τον μουκατά της Χώρας Μετσόβου. HΗ ιστοριογραφία εκλαμβάνει αυτό το γεγονός ως το τέλος του προνομιακού καθεστώτος που απολάμβανε η περιοχή του Μετσόβου από τα μέσα του 17ουαιώνα. Ωστόσο, παρά την αυθαίρετη επιβολή εισφορών και τον τερματισμό της εποπτείας της Χώρας Μετσόβου από Οθωμανούς αξιωματούχους της Κωνσταντινούπολης, αυτή η αλλαγή δεν συνιστά κατάργηση του φορολογικού και, κυρίως, του διοικητικού και γεωγραφικού πλαισίου που διείπε μέχρι τότε την περιοχή. Ακόμα και το 1802, επτά χρόνια αφότου ο μουκατάς του Μετσόβου περιήλθε στα χέρια του Αλή Πασά, ο σουλτάνος Σελήμ Γ΄ απευθύνει έγγραφο προς τον διοικητή του σαντζακιού Τρικάλων και τον ιεροδίκη της ίδιας πόλεως, με το οποίο τους καθιστά γνωστή την ανανέωση προηγουμένων φιρμανιών του Μετσόβου. Ως διοικητική πράξη επιβεβαιώνει ότι ο Αλή Πασάς δεν είχε μετατρέψει την Χώρα Μετσόβου σε προσωπικό του φέουδο, κάτι που είχε συμβεί με πολλούς οικισμούς της επικράτειάς του. Ωστόσο, παρά τον τυπικό σεβασμό που υποδεικνύει προς το προνομιακό καθεστώς του Μετσόβου, δεν παύει να το υπονομεύει σε όλες του τις πτυχές. Εκτός του ότι γίνεται ο αποκλειστικός νομέας της, επιβάλει στον πληθυσμό της μερικές δυσβάστακτες επιβαρύνσεις. Συγκεκριμένα, αυξάνει σημαντικά το ποσό του φόρου που πλήρωναν ως τότε και, επιπλέον, τους υποχρεώνει να διατηρούν στα ορεινά τους περάσματα αλβανική φρουρά διοριζόμενη από αυτόν. Επίσης, τα μεροκάματα των Μετσοβιτών μαστόρων (οικοδόμων και ξυλουργών) που απασχολεί στα οικοδομικά του έργα, καθώς και το κόστος της ξυλείας που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τους, επιβαρύνει την κοινότητα του Μετσόβου. Αυτές οι εξελίξεις, παρά τις συγκρούσεις που δημιουργούν στην τοπική κοινωνία, δεν μεταβάλουν την εσωτερική δομή του καθεστώτος της Χώρας Μετσόβου. Ο φορολογικός της μηχανισμός εξακολουθεί να λειτουργεί με βάση τις μεθόδους που εφαρμόζονταν κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα.
 
== Ρήξη με την Πύλη ==
Γραμμή 76:
=== Σχέσεις με τον ελληνικό πληθυσμό ===
 
OΟ Αλής έδειξε σχετική εύνοια και ανοχή προς το [[Έλληνες|ελληνικό στοιχείο]], σε σημείο που η επικράτειά του να είναι το μοναδικό μέρος όπου οι [[Έλληνες]] ήταν σχεδόν ισότιμοι με τους Οθωμανούς. Βέβαια ήταν αμείλικτος με όσους αμφισβητούσαν την εξουσία του. Έτσι καταδίωξε τους Κλέφτες και τους Αρματολούς, πολλούς από τους οποίους εξόντωσε ([[Αντώνης Κατσαντώνης|Κατσαντώνης]], [[Βλαχάβας]], [[Κώστας Λεπενιώτης]], [[Λαζαίοι]]) και άλλους κυνήγησε ([[Θεόδωρος Κολοκοτρώνης]], [[Ζαχαριάς]] κ.α.). Επίσης διώχτηκαν οι ανυπότακτοι [[Σουλιώτες]], οι [[Χειμάρρα|Χειμαριώτες]] (Χιμάρα αρχ. Χιμέρα) καθώς και οι [[Πάργα|Παργινοί]]. Άλλη μια πόλη που υπέφερε από τον Αλή Πασά, χωρίς όμως να τον προκαλέσει προηγουμένως ήταν η [[Πρέβεζα]], της οποίας οι κάτοικοι ήταν στο έλεος των ευνοούμενων του.{{Ref_label|VII|vii|none}}
 
Τα μαρτύρια και οι εκτελέσεις Ελλήνων από τον Αλή αναφέρονται στην [[Ελληνική Νομαρχία]] η οποία γράφτηκε το 1802, πριν από την καταστροφή του Σουλίου του 1803:
Γραμμή 83:
Στο ίδιο κείμενο αναφέρονται και οι μεθοδεύσεις του Αλή για να αρπάζει τις περιουσίες των υπηκόων του. Μια μέθοδος που χρησιμοποιούσε ήταν ο διορισμός κάποιου ως διοικητή σε μια περιοχή έναντι αμοιβής. Ο διοριζόμενος για να βγάλει τα έξοδα άρπαζε τις περιουσίες των κατοίκων. Στη συνέχεια ο Αλής φυλάκιζε ή και σκότωνε τον διοικητή και του έπαιρνε την περιουσία που είχε μαζέψει.<ref>[http://www.eens.org/wordpress/wp-content/uploads/2015/11/Prota-Endokeimenika-stoicheia.pdf Δημήτριος Απ. Καραμπελόπουλος, «Τα πρώτα ενδοκειμενικα στοιχεία για την ταυτότητατου Ανώνυμου συγγραφέα της Ελληνικής Νομαρχίας, ως υπόθεση εργασίας», Ευρωπ. Εταιρεία Νεοελλην. Σπουδών, Αθήνα, 2015, σ. 196]</ref>
 
Από την άλλη πλευρά, στη φρουρά του Αλή και στη στρατιωτική σχολή που ο ίδιος ίδρυσε εκπαιδεύτηκαν κάποιοι από τους σημαντικότερους πολεμιστές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Επανάστασης του 1821]]. Μερικοί από αυτούς ήταν ο [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Ανδρούτσος]], ο [[Αθανάσιος Διάκος]], ο [[Μάρκος Μπότσαρης]], ο [[Θεόδωρος Γρίβας|Γρίβας]], ο [[Λάμπρος Βέικος]], ο [[Πανουργιάς]], ο [[Γεώργιος BαρνακιώτηςΒαρνακιώτης]]. Επίσης άλλοι σπούδασαν στις περίφημες σχολές των [[Ιωάννινα|Ιωαννίνων]] με την βοήθειά του ([[Σαλώνων Ησαΐας]]).
Είναι άξιο αναφοράς ότι στο παλάτι του Αλή Πασά είχαν συγκεντρωθεί αρκετοί [[Έλληνες]] λόγιοι και επιστήμονες όπως ο προσωπικός του γιατρός Γ. Σακελλάριος, ο [[Ιωάννης Κωλέττης]], ο δάσκαλος Καλογεράς, ο [[Αθανάσιος Ψαλίδας]],τα πειράματα του οποίου παρακολουθούσε με πρόσκαιρο μάλλον ενδιαφέρον αφού μάλλον ενδιαφερόταν γι΄αυτά στο βαθμό που θα ενίσχυαν τη δύναμή του<ref>Henry Holland, Ταξίδια στα Ιόνια νησιά, Ήπειρο, Αλβανία (1812-1813), μτφρ. Χρήστος Ιωαννίδης, εκδ.Αφοί Τολίδη, Αθήνα, 1989, σελ.164</ref>, ο [[Μπαλάνος Βασιλόπουλος]], ο [[Ιωάννης Βηλαράς]] κ.α. ενώ τα [[Ελληνική Γλώσσα|Ελληνικά]] ήταν η επίσημη γλώσσα της αυλής του.{{Ref_label|VIIΙ|viii|none}}. Έλληνες ήταν και οι διαχειριστές της περιουσίας και των οικονομικών του κράτους του ([[Μάνθος Οικονόμου]], [[Αλέξιος Νούτσος]], [[Ιωάννης Σταύρου]], [[Αθανάσιος Λιδωρίκης]]). Άλλος [[Έλληνας]] που λάμβανε τον πλήρη σεβασμό του Αλή Πασά ήταν ο άγιος [[Κοσμάς ο Αιτωλός]] (1714-1779) ενώ τα δυο άτομα που βρίσκονταν στο πλευρό του πασά στις τελευταίες του στιγμές ήταν ο [[Θανάσης Βάγιας]], που ήταν το δεξί του χέρι καθώς και η τελευταία του σύζυγος [[Κυρά Βασιλική]].
 
Γραμμή 123:
'''iv.'''{{Note_label|IV|iv|none}} Το 1874 τοποθετήθηκε επάνω στο μνήμα του η επιγραφή :''Είναι το κομμένο κεφάλι του Αλή Πασά,του Τεπενενλή, μουτασερίφη των Ιωαννίνων, που εστασίασε προ 50 ετών'' (Κ.Ρωμαίου: «EΛΛΑΣ», τόμος 2ος, σελ 341, εκδ. Γιοβάνη)
 
'''v.''' {{Note_label|V|v|none}} OΟ Γάλλος περιηγητής V.Bérard που επισκέφτηκε τα Βαλκάνια το διάστημα 1890-92,κατά την παραμονή του σε χωριό της Ηπείρου ονόματι Άγιος Γεώργιος (Τσουρχλί),συνάντησε Τούρκους χωροφύλακες που ''Συνοδεύουν τις γυναίκες μέχρι το Σαρηγκιόλ. Είναι οι γυναίκες ενός μπέη της Κόνιτσας.'''Είχαν πάει πρώτα στα Γιάννινα, στου Αλή Πασά του Τεπελενλή τον τάφο, για να ζητήσουν τη γιατρειά του γέρου συζύγου τους''''' (V.Bérard:Τουρκία και Ελληνισμός-Οδοιπορικό στη Μακεδονία ,σελ 380, Εκδ.Τροχαλία ,μτφ Μ.Λυκούδη)
 
'''vi.'''{{Note_label|VI|vi|none}} V.Bérard: Τουρκία και Ελληνισμός - Οδοιπορικό στη Μακεδονία, σελ 111, Εκδ.Τροχαλία (μτφ Μ. Λυκούδη)
Γραμμή 149:
* Μακρής Γιώργος – Παπαγεωργίου Στέφανος, ''Το χερσαίο δίκτυο επικοινωνίας στο κράτος του Αλή πασά Τεπελενλή. Ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας και απόπειρα δημιουργίας ενιαίας αγοράς'', Παπαζήσης, 1990.
* Μάρου Αγγελική, «Η Φιλική Εταιρεία και η Αυλή του Αλή Πασά: βολιδοσκοπήσεις, επιλογές και δικτυώσεις», στο: Άννα Β. Μανδυλαρά – Γ. Νικολάου (επιμ.), ''Η Φιλική Εταιρεία. Επαναστατική δράση και μυστικές εταιρείες στη Νεότερη Ευρώπη'', Ασίνη, 2017, σ. 179-215.
* Μιχαηλάρης Παναγιώτης, «AλήΑλή πασάς των IωαννίνωνΙωαννίνων: τα όρια της περιφερειακής αυτονομίας», στο: ''IστορίαΙστορία του Nέου EλληνισμούΕλληνισμού, 1770-2000''. τ. 1., EλληνικάΕλληνικά Γράμματα, 2003, σ. 257-272.
* Πέππας Αντώνης, ''Αλή Πασάς, ο Αρβανίτης ηγεμόνας: Λαογραφική μελέτη της ζωής του Τεπελενιώτη Αλή πασά (1740-1822)'', Ισηγορία, 2017.
* Περραιβός Χριστόφορος, ''Ιστορία του Σουλλίου και Πάργας'', Καραβίας Διον., 1997.
Γραμμή 160:
* Φωτιάδης Δημήτρης, ''Η Επανάσταση του 1821'', τ. Α', Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, 2017
* Ψιμούλη Βάσω, ''Σούλι και Σουλιώτες'', Εστία, 2006. [Ψαλίδας Αθανάσιος], «Ιστορία της πολιορκίας του Αλή πασά (1820-1822). Εξ ανεκδότου χειρογράφου Α. Ψαλίδα (αποκειμένου εις Ιστορ. Αρχεία Γιάννη Βλαχογιάννη)», Άγγελος Ν. Παπακώστας (εισαγωγή-σημειώσεις), ''Νέος Κουβαράς'' 2 (1962), σ. 39-110.
* Arsh Grigori, ''Η Αλβανία και η Ήπειρος στα τέλη του ΙΗ΄ και στις αρχές του ΙΘ΄ αιώνα. TαΤα δυτικοβαλκανικά πασαλίκια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας,'' Α. Διάλλα (μτφρ), Gutenberg, 1994.
* Brondsted Peter-Oluf – Leman Theodore, ''Ο Αλή πασάς όπως τον γνώρισα: οι μαρτυρίες δύο ταξιδιωτών'', Β. Κούταλης (μτφρ.), Ισνάφι, 2006.
* Fleming Katherine Elizabeth, ''Αλή πασάς: ο Μουσουλμάνος Βοναπάρτης,'' Β. Κουρής (μτφρ), Οδυσσέας, 2000.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Αλή_Πασάς"