Μάρκος Μπότσαρης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σε ηλικία 19 ετών, ενώ ζούσε στην [[Κέρκυρα]], ο Μάρκος Μπότσαρης κατά παραγγελία του [[Φρανσουά Πουκεβίλ|Πουκεβίλ]] και με τη βοήθεια μεγαλυτέρων του συνέγραψε ένα ελληνο-αρβανίτικοελληνοαρβανίτικο γλωσσάριο.<ref>{{harvnb|Γιοχάλας|1980|p=39-42}}</ref> Αποτελεί μάλιστα το πρώτο ελληνο-αρβανίτικοελληνοαρβανίτικο λεξικό.<ref>{{harvnb|Γιοχάλας|1980|p=29}}</ref> Η ονομασία του έργου αυτού, όπου και ο ίδιος ο Μπότσαρης το επιγράφει έτσι, είναι "''Λεξικόν της Ρωμαϊκής και Αρβανητηκής Απλής''". Το χειρόγραφο αφιερώθηκε από τον Πουκεβίλ στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Παρισίων και φέρει την ιδιόγραφη σημείωση "''Ce lexique est écrit de la main de Marc Botzaris à Corfou en 1809 devant moi.'' ''Pouqueville''".<ref>« Αυτό το λεξικό γράφτηκε από το χέρι του Μαρκ Μποτσαρί (Μάρκου Μπότσαρη) στο Κόρφου (Κέρκυρα), το 1809, παρουσία μου. Πουκεβίλ. »</ref> Το ίδιο χειρόγραφο περιλαμβάνει και ένα είδος ελληνο-αλβανικήςελληνοαλβανικής μεθόδου άνευ διδασκάλου και ελληνο-αλβανικούςελληνοαλβανικούς διαλόγους. Είναι γραμμένο με ελληνικά γράμματα μερικά των οποίων είναι ιδιόμορφα και φαίνεται τα είχε επινοήσει ο ίδιος ο Μπότσαρης. Ο ίδιος γνώριζε λίγα γράμματα που πιθανώς είχε διδαχθεί από τον καλόγηρο Σαμουήλ ή, κατά μία πληροφορία, στη Μονή του Προφήτου Ηλιού.

Σύμφωνα με σημείωση του Πουκεβίλ, ο Μ. Μπότσαρης έγραψε το λεξικό καθ' υπαγόρευση του πατέρα του [[Κίτσος Μπότσαρης|Κίτσου]], του θείου του [[Νότης Μπότσαρης|Νότη]] και του πεθερού του Χρηστάκη Καλογήρου. Ο καθηγητής και ακαδημαϊκός [[Τίτος Γιοχάλας]] που μελέτησε το χειρόγραφο, πιστεύει ότι ο Μ. Μπότσαρης έγραφε τα ελληνικά λήμματα και οι μεγαλύτεροι έδιναν την αλβανική μετάφραση. Είχε παλαιότερα υποστηριχτεί από κάποιους ότι το λεξικό γράφηκε για να εξυπηρετήσει την επικοινωνία μεταξύ των Σουλιωτών και των άλλων Ελλήνων, όμως κατά τον Τ. Γιοχάλα αυτό δεν θεωρείται πιθανό, διότι αφ' ενόςαφενός οι Σουλιώτες γνώριζαν την ελληνική αφ' ετέρουαφετέρου το περιεχόμενο του λεξικού δεν είναι χρηστικό για την καθημερινή ζωή<ref>{{harvnb|Γιοχάλας|1980|p=40-41}}</ref>. Επίσης οι λέξεις δεν είναι με αλφαβητική σειρά ώστε το λεξικό να είναι χρηστικό. Θεωρείται πιθανότερο ότι το λεξικό γράφηκε κατόπιν πρωτοβουλίας του Πουκεβίλ, ο οποίος είχε ενδιαφέρον για την Αλβανικήαλβανική γλώσσα, και τελικώς παρήγαγε ένα Αλβανο-γαλλικόΑλβανογαλλικό γλωσσάριο μεταφράζοντας τα Ελληνικάελληνικά λήμματα του Μπότσαρη και μεταγράφοντας τα Αλβανικάαλβανικά με λατινικούς χαρακτήρες. Αυτό το δημοσίευσε στο έργο του ''Voyage dans la Grèce (μετ. Ταξίδι στην Ελλάδα)'', τομ. 2, σελ. 617-623, το 1820.

Θεωρείται άξιο προσοχής το ότι συχνά ο Μπότσαρης και οι συνεργάτες του αποδίδουν τις ελληνικές φράσεις στην αλβανικήΑλβανική, σκεπτόμενοι αποκλειστικά "ελληνικά", μεταφέροντας δηλαδή την ελληνική σύνταξη στην αλβανική. Το ίδιο συμβαίνει και με σύνθετες ελληνικές λέξεις ενώ παρατηρείται και λανθασμένη μεταφορά των γενών ουσιαστικών και επιθέτων από την ελληνικήΕλληνική στην αλβανικήΑλβανική. Επίσης δύο ελληνικές λέξεις δεν μεταφράστηκαν στην αλβανικήΑλβανική είτε από άγνοια είτε εκ παραδρομής, ενώ υπάρχουν και άλλα είδη λαθών στην αλβανικήΑλβανική. Η παρουσία αυτών των φαινομένων ερμηνεύεται κατά τον Γιοχάλα με δύο τρόπους<ref>{{harvnb|Γιοχάλας|1980|p=53}}</ref>:

# Η μητρική γλώσσα του Μπότσαρη και των συνεργατών του ήταν η ελληνικήΕλληνική.

# Αν ομιλείτο στο Σούλι η αλβανικήΑλβανική, τότε είναι πιθανό η επίδραση της ελληνικήςΕλληνικής να ήταν πολύ μεγάλη στην αλβανικήΑλβανική.

Το αλβανικό ιδίωμα του λεξικού ανήκει στην [[Τοσκική διάλεκτος|τοσκική]] διάλεκτο της νότιας αλβανικής γλωσσικής ομάδας και περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό δανείων από την ελληνικήΕλληνική.<ref>[https://www.scribd.com/doc/47759686/%CE%A4%CE%BF-%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF-%CE%91%CE%BB%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD-%CE%9B%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%9C%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%85-%CE%9C%CF%80%CF%8C%CF%84%CF%83%CE%B1%CF%81%CE%B7-%CE%93%CE%B9%CE%BF%CF%87%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%82-%CE%A4%CE%AF%CF%84%CE%BF%CF%82 Γιοχάλας Π. Τίτος, Το ελληνο-αλβανικόν λεξικόν του Μάρκου Μπότσαρη (φιλολογική έκδοσις εκ του αυτογράφου), Ακαδημία Αθηνών, 1980.]</ref>