Γεώργιος Βενδότης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Tzouki (συζήτηση | συνεισφορές)
γλωσσική επιμέλεια του άρθρου, προσθήκη πληροφοριών
Tzouki (συζήτηση | συνεισφορές)
γλωσσική επιμέλεια του άρθρου, προσθήκη πληροφοριών
Γραμμή 10:
Το 1780 αναχώρησε για τη Βουδαπέστη, όπου εργάστηκε για ένα σχετικά σύντομο διάστημα ως οικοδιδάσκαλος για τους γόνους εύπορων Ελλήνων της εκεί παροικίας. Σύμφωνα ωστόσομε τον [[Γεώργιος Ζαβίρας|Γεώργιο Ζαβίρα]] «παραίτησε διά τινάς λογοτριβάς το διδασκαλικόν επάγγελμα».
 
Το 1781 εγκαταστάθηκε οριστικά στη Βιέννη, όπου γρήγορα γνώρισε πολλά μέλη της εκεί ελληνικής εμπορικής παροικίας και συνδέθηκε φιλικά με τον λόγιο [[Πολυζώης Λαμπανιτζιώτης|Πολυζώη Λαμπανιτζιώτη]]. Η καίρια συμβολή του στην ανάπτυξη της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής της Βιέννης αρχίζει με τη συνεργασία του με τον τυπογράφο-εκδότη Γιόζεφ ΜπάουμάιστερΜπάουμαϊστερ,(Josef Baumeister), σημαντικό εκδότη ελληνικών βιβλίων. Ο Βεντότης συνεργάστηκε μαζί του ως διορθωτής, επιμελητής και μεταφραστής κειμένων.
 
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μετέφρασε από τον ''Ινδόν φιλόσοφον ή μέθοδος του ευτυχώς ζην εις την κοινότητα'' (1782) του Τσέστερφηλντ –το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εξέδωσε ο Μπάουμάιστερ- το ''Πάπας τί εστί'' του Άιμπελ (1782), το ''Κατήχησις'' του επισκόπου Μόσχας Πλάτωνα (1783) και την ''Ηθική ιστορία του Βελισσάριου'' του Μαρμοντέλ (1783).
Ιδιαίτερα σημαντική και χαρακτηριστική για τη γόνιμη συνεργασία τους υπήρξε η προσπάθειά τους το 1784 να εκδώσουν μια ελληνική εφημερίδα. Το ειδησεογραφικό αυτό έντυπο ονομάστηκε «[[Ταχυδρόμος της Βιέννης]]». Ωστόσο δεν κυκλοφόρησαν παρά δύο μόνο φύλλα: το πρώτο στις 28 Ιουνίου / 9 Ιουλίου και το δεύτερο στις 5/16 Ιουλίου του 1784. Οι αυστριακές αρχές, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της Υψηλής Πύλης, η οποία είχε πληροφορηθεί την έκδοση πριν να κυκλοφορήσει το πρώτο φύλλο, διέταξαν τη διακοπή της έκδοσης του «[[Ταχυδρόμος της Βιέννης|Ταχυδρόμου»]].<ref>Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister, «Η πρώτη ελληνική εφημερίδα, ο Ταχυδρό­μος της Βιέννης (1784) των Βεντότη και Baumeister, και η δημιουργία μιας αστικής δημοσιότητας στους Νέους Χρόνους», Κονδυλοφόρος 8 (2009), σ. 131-148.</ref>
 
Ιδιαίτερα σημαντική και χαρακτηριστική για τη γόνιμη συνεργασία τουςτου Βεντότη με τον Μπάουμαϊστερ υπήρξε η προσπάθειά τους το 1784 να εκδώσουν μια ελληνική εφημερίδα. Το ειδησεογραφικό αυτό έντυπο ονομάστηκε «[[Ταχυδρόμος της Βιέννης]]». Ωστόσο δεν κυκλοφόρησαν παρά δύο μόνο φύλλα: το πρώτο στις 28 Ιουνίου / 9 Ιουλίου και το δεύτερο στις 5/16 Ιουλίου του 1784. Οι αυστριακές αρχές, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις της Υψηλής Πύλης, η οποία είχε πληροφορηθεί την έκδοση πριν να κυκλοφορήσει το πρώτο φύλλο, διέταξαν τη διακοπή της έκδοσης του «[[Ταχυδρόμος της Βιέννης|Ταχυδρόμου»]].<ref>Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister, «Η πρώτη ελληνική εφημερίδα, ο Ταχυδρό­μος της Βιέννης (1784) των Βεντότη και Baumeister, και η δημιουργία μιας αστικής δημοσιότητας στους Νέους Χρόνους», Κονδυλοφόρος 8 (2009), σ. 131-148.</ref>
 
Η έκδοση ελληνικής εφημερίδας δείχνει την ικανότητα του Βεντότη να κατανοεί τις νέες τάσεις και αναζητήσεις του ελληνισμού της εποχής του. Η ανάγκη για περιοδικό τύπο εκδηλώνεται έντονα στην ελληνική κοινωνία από τη δεκαετία του 1780 και εξής και εντάσσεται μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της διαδικασίας διαμόρφωσης μίας αστικής δημοσιότητας. Η ανάδυση νέων κοινωνικών ομάδων – η εκκολαπτόμενη αστική τάξη-, οι κοινωνικοί ανταγωνισμοί που προκύπτουν, η διεκδίκηση της εξουσίας, η διάθεση των νέων ομάδων να ασκήσουν κριτική στις υφιστάμενες ηγετικές ομάδες, το άνοιγμα προς τη Δύση και η ανάγκη για συστηματική πληροφόρηση και διάλογο, είναι οι παράγοντες που θέτουν σε εκκίνηση τις διαδικασίες διαμόρφωσης μιας δημόσιας σφαίρας. Ο περιοδικός τύπος, ως κατεξοχήν μέσο για πληροφόρηση, δημόσια έκφραση, διάλογο και κριτική, αρχίζει να προσελκύει το ενδιαφέρον των τυπογράφων/εκδοτών ελληνικών εντύπων.  
 
Ο Βεντότης, εκτός από την έκδοση ελληνικής εφημερίδας, θα αναλάβειανέλαβε και άλλα πρωτοποριακά εγχειρήματα, όπως την έκδοση ελληνικών καλενδαρίων (τυπωμένων ημερολογίων), από τα οποία το πρώτο φαίνεται να εκδίδεταιεκδόθηκε το 1789). Στην ελληνική βιβλιοπαραγωγή της Βιέννης προστίθενται λοιπόν χάρη στις πρωτοβουλίες του δύο νέα είδη (εφημερίδες, καλενδάρια), τα οποία ικανοποιούν καινούριες, νεωτερικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας (πληροφόρηση, ορθολογιστική οργάνωση χρόνου). Ο Βεντότης ανανέωσε την ελληνική τυπογραφία όχι μόνο ως προς τα είδη της, αλλά και ως προς το περιεχόμενο των εκδόσεων. Στο τυπογραφείο Μπάουμάιστερ θα φροντίσει για την έκδοση σημαντικών ελληνικών έργων που εκφράζουν τις νέες τάσεις προς εκκοσμίκευση της σκέψης, οι οποίες άρχισαν να εμφανίζονται στην ελληνική κοινωνία στις αρχές του 18ου αιώνα και την εποχή αυτήτον γίνονταιελληνικό ισχυρέςΔιαφωτισμό. Εκεί θα τυπωθούν, για παράδειγμα, η ''Εκκλησιαστική Ιστορία'' (1783) του Μελετίου Αθηνών και το ''Σχολείον των ντελικάτων εραστών'' (1790) του Ρήγα.
 
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μετέφρασε από τον ''Ινδόν φιλόσοφον ή μέθοδος του ευτυχώς ζην εις την κοινότητα'' (1782) του Τσέστερφηλντ –το πρώτο ελληνικό βιβλίο που εξέδωσε ο Μπάουμάιστερ- το ''Πάπας τί εστί'' του Άιμπελ (1782), το ''Κατήχησις'' του επισκόπου Μόσχας Πλάτωνα (1783) και την ''Ηθική ιστορία του Βελισσάριου'' του Μαρμοντέλ (1783).
 
 
 
Η νεωτερικότητα των επιλογών του Βεντότη επιβεβαιώνεται στα χρόνια αυτά και από το ενδιαφέρον που δείχνει για έργα που προωθούν τη γλωσσομάθεια, ειδικότερα την εκμάθηση σύγχρονων εθνικών γλωσσών. Το 1790 εκδίδει το περίφημο έργο του ''Λεξικόν τρίγλωσσον της Γαλλικής, Ιταλικής και Ρωμαϊκής διαλέκτου, εις τόμους τρεις διηρημένον''. '''<ref> anemi.lib.uoc.gr/search/?…</ref>'''
Παρόλη την αποτυχία του εγχειρήματος ο Βενδότης συνεχίζει την μεταφραστική και συγγραφική του δραστηριότητα και το 1787 επιμελείται τη '''«Γραμματική της γαλλικής γλώσσας'''» που θα εκδώσει ο Μπάουμαιστερ καθώς και την
 
Την ίδια χρονιά γνωρίζεται με τον Ρήγα, ο οποίος επισκέφτηκε τότε τη Βιέννη ως γραμματικός του Χριστόδουλου Κιρλιάνου και εκμεταλλεύτηκε το ταξίδι του για να εκδώσει τα έργα του ''Σχολείον των ντελικάτων εραστών'' και ''Φυσικής Απάνθισμα''. Για το πρώτο επέλεξε το τυπογραφείο του Μπάουμαϊστερ.
'''«Κατά Ωκέλλου περί της του παντός φύσεως. πόνημα του ευγενεστάτου άρχοντος μέγα Κλωτζιάρη Ιωάννου Τζανέτου ... Θεωρηθέν και ακριβώς διορθωθέν παρά Γεωργίου Βεντότη»''' <ref>το βιβλίο σε ψηφιακή μορφή στοanemi.lib.uoc.gr/.../index.tkl?...</ref>>
 
Στις 11 Φεβρουαρίου 1791 ο Βεντότης έλαβε από τις αρχές της Βιέννης την άδεια να ιδρύσει δικό του τυπογραφείο. Στο αίτημά του είχαν ωστόσο εναντιωθεί μερικοί βιεννέζοι τυπογράφοι με το επιχείρημα ότι το βιβλιεμπόριο διένυε μία δύσκολη περίοδο με αυξημένη ανεργία. Ακόμη, ισχυρίστηκαν ότι ο Βεντότης δεν είχε μάθει την τέχνη της τυπογραφίας. Οι βιεννέζικες αρχές, ωστόσο, του παραχώρησαν την άδεια, δηλώνοντας α) ότι η ίδρυση ενός ελληνικού τυπογραφείου θα συνέβαλε στον περιορισμό των βιβλίων που εισάγονταν στην Αψβουργική Μοναρχία, β) ότι θα προσέλκυε στη Βιέννη τις ελληνικές εκδόσεις που προσανατολίζονταν μέχρι τότε στη Βενετία και στη Λιψία, γ) ότι ο Βεντότης έχαιρε της υποστήριξης των ελλήνων εμπόρων της Βιέννης, και δ) ότι ένα σχετικό προνόμιο που είχε δοθεί στον τυπογράφο-εκδότη Kurzböck είχε λήξει στις 22 Οκτωβρίου 1770. Ο Βεντότης ιδρύει έτσι το πρώτο τυπογραφείο Έλληνα εκδότη στη Βιέννη.
Όταν φτάνει στη Βιέννη ο Ρήγας, γνωρίζεται με όλη την ελληνική παροικία και ιδιαίτερα με τους λογίους της πόλης, ανάμεσα στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και ο Βεντότης. Δημιουργούν μια μικρή συντροφιά με κοινά οράματα και στόχους, τους «Συντρόφους» όπως τους ονόμαζε που μυούνται και στα επαναστατικά του σχέδια.
Το 1802 ο Νικόλαος Γλυκύς στη Βενετία θα πρωτο-τυπώσει την Γραμματική της γαλλικής διαλέκτου ,που είχε γράψει κατά τα χρόνια της παραμονής του στη Βενετία ο Βεντότης. Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι '''Γραμματική της γαλλικής διαλέκτου συντεθεισα μέν παρά Γεωργίου Βεντότη, αφιερωθεισα δέ τοις ευγενεστάτοις κυρίοις αυταδέλφοις Ζωσιμά παρά Σπυρίδωνος Βλαντή.'''<ref> Ηλιού 1832.33</ref>
 
Το τυπογραφείο του Βεντότη βρισκόταν στην οδό Fleischmarkt (nr 680) και λειτούργησε υπό τη διεύθυνσή του μέχρι τον Φεβρουάριο του 1795. Το εκδοτικό πρόγραμμά περιελάμβανε έργα κοσμικού περιεχομένου (διδακτικά, λογοτεχνικά) πολλά από τα οποία εξέφραζαν την ιδεολογία της εκκολαπτόμενης ελληνικής τάξης και το πνεύμα του Διαφωτισμού. Όπως: ''Έρωτος Αποτελέσματα'' (1792) των Ιωάννη Καρατζά του Κύπριου και Αθανάσιου Ψαλίδα, το ''Μικρόν Αλφαβητάριον'' (1792), την πολιτικά επίκαιρη Ιστορία της Ταυρικής Χερσονήσου (1792), την ''Περιγραφή του Παντός'' (1792), ''Του νέου Ρομπινσόν συμβάντα'' (1792) του γερμανού παιδαγωγού J. H. Campe, τις αρχαίες μυθιστορίες ''Ποιμενικά'' (1792), του Λόγγου, και ''Τα κατά Ανθίαν και Αβροκόμην'' (1793) του Ξενοφώντος του Εφεσίου,την ''Ιστορία [...] Αμερικής'' (1794) του W. Robertson, το ''Ομιλίαι περί πληθύος του κόσμου'' του B. Fontenelle (1794). Η τελευταία δουλειά αυτού του εμπνευσμένου λογίου ήταν η μετάφραση του τέταρτου τόμου του έργου ''Voyage du jeune Anacharsis en Grèce'' (1788) του Γάλλου αββά Jean Jacques Barthélemy. Την διέκοψε ωστόσο ο θάνατός του. Τη μετάφραση του υπόλοιπου τόμου την ολοκλήρωσε ο [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγας]].
Το 1790 τυπώνει ο Μπάουμάιστερ το βιβλίο του '''Λεξικόν τρίγλωσσον της Γαλλικής, Ιταλικής και Ρωμαϊκής διαλέκτου, εις τόμους τρεις διηρημένον / Συνερανισθέν παρά Γεωργίου Βεντότη. Επιταγή μεν και φιλοτιμω δαπάνη, του ... Αλεξάνδρου Ιωάννου του Μαυροκορδάτου Συνδρομή δε και φιλοπόνω σπουδή, του τιμιωτάτου εν Πραγματευταίς κυρίου Δημητρίου Παύλου ... '''<ref> anemi.lib.uoc.gr/search/?…</ref>
<ref>από το βιβλίο αυτό θα εκδοθεί τελικά μόνο ο α’ τόμος σε μετάφραση Σακελλάριου από το τυπογραφείο των Μαρκιδών-Πούλιου, και ο δ’ τόμος των Βεντότη-Ρήγα από το τυπογραφείο του Pichlel. http://rodamos.gr/?p=2730 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150219074415/http://rodamos.gr/?p=2730 |date=2015-02-19 }}</ref>
ενώ τους επόμενους μήνες παίρνοντας την άδεια από την αυστριακή κυβέρνηση κατορθώνει να γίνει ιδιοκτήτης τυπογραφείου που θα το ονομάσει ''Ελληνική τυπογραφία'', -το πρώτο τυπογραφείο Έλληνα εκδότη στη Βιέννη-.
 
Στις αρχές του 1795 ο Βεντότης φαίνεται να αντιμετώπιζε σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Τον Φεβρουάριο του 1795, παραχώρησε (μάλλον ενοικίασε) το τυπογραφείο του στους Ignaz Mayer και Johann Oberdorfer. Λίγο αργότερα, βρέθηκε αντιμέτωπος και με σοβαρά προβλήματα υγείας, ως συνέπεια ίσως των οικονομικών δυσκολιών που είχε. Αυτά οδήγησαν στον θάνατό του στις 28 Νοεμβρίου 1795.
Η τελευταία δουλειά αυτού του εμπνευσμένου λογίου ήταν η μετάφραση του Δ’ τόμου του Ανάχαρσι του '''Abbé Jean Jacques Barthélemy, Voyage du jeune Anacharsis en Grèce''' (1788) την οποία διακόπτει ο θάνατός του από φυματίωση στις 17 Νοέμβρη 1795, σε ηλικία μόλις 38 χρονών. Τη μετάφραση του υπόλοιπου τόμου θα ολοκληρώσει ο [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγας]].
<ref>από το βιβλίο αυτό θα εκδοθεί τελικά μόνο ο α’ τόμος σε μετάφραση Σακελλάριου από το τυπογραφείο των Μαρκιδών-Πούλιου, και ο δ’ τόμος των Βεντότη-Ρήγα από το τυπογραφείο του Pichlel. http://rodamos.gr/?p=2730 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150219074415/http://rodamos.gr/?p=2730 |date=2015-02-19 }}</ref>
 
ΤοΜετά τυπογραφείοτον θαθάνατο περιέλθειτου σταΒεντότη το τυπογραφείο πέρασε στην χέριαιδιοκτησία της γυναίκαςσυζύγου του, Μαρίας Σφογκαρά, <ref> εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή του 1996, τόμος 7ος στο ομώνυμο λήμμα</ref> την οποία είχε παντρευτεί το 1787,. ηΟι οποίαIgnaz θαMayer και Johann Oberdorfer εξακολούθησαν να το λειτουργήσειενοικιάζουν μέχριέως το 18101805. καιΒρισκόταν ύστερατώρα θαστο τοκτήριο «bei den zwei Meerfräulein», στη συνοικία Βίεντεν. Το 1805 η χήρα Βεντότη παραχώρησε την ιδιοκτησία του τυπογραφείου στα παιδιά της. Το 1810 αγοράστηκε από πουλήσειτον στονεκδότη Ιωάννη Τσβέκιο. (J. B. Zweck).
 
==Εκδόσεις==