|
Γεννήθηκε στο [[Ναύπλιο]] αλλά καταγόταν από την [[Κεφαλονιά]]. Σπούδασε νομικά στο [[Πανεπιστήμιο Αθηνών]], του οποίου αναγορεύθηκε διδάκτωρ, και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο εξωτερικό. Το 1911 εξελέγη καθηγητής του Αστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από το οποίο απολύθηκε για πολιτικούς λόγους το 1917 για να επιστρέψει, για δεύτερη φορά, την περίοδο 1921 - 1923.<ref name="grandlodge">[http://www.grandlodge.gr/momferatos-antonios-w-4457.html Βιογραφικό Μομφεράτου], από την ιστοσελίδα grandlodge.gr</ref>
Εξελέγη βουλευτής Κραναίας Κεφαλληνίας για πρώτη φορά στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1899|εκλογές του 1899]] και επανεξελέγη στις εκλογές [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1905|του 1905]], και ως βουλευτής Κεφαλληνίας στις εκλογές [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές Αυγούστου 1910 (Αναθεωρητική)|του Αυγούστου 1910]] και [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1920|του 1920]].<ref name="hellenicparliament">[http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148-f24dce6a27c8/1822-1935.pdf Βουλή των Ελλήνων], Μητρώον Πληρεξουσίων, Γερουσιαστών και Βουλευτών. 1822-1935, Αθήνα 1986, σελ. 136 - 137, 248 - 249 {{pdf}}</ref>
'''Επιστημονικό και συγγραφικό έργο'''
Διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης στις κυβερνήσεις Αλέξανδρου Ζαΐμη ([[Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη 1897|του 1897]] και [[Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη 1916|του 1916]]) καθώς και υπουργός Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαίδευσης στην [[Κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη 1901|κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη (1901)]].<ref name="Φεκ">ΦΕΚ Α177/1898, ΦΕΚ Α243/ 1901</ref><ref name="ggk3">[https://gslegal.gov.gr/?p=886 κυβέρνηση Ζαΐμη (1916)], από την ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Κυβέρνησης</ref>
Αυτό όμως για το οποίο ξεχώρισε και στο οποίο υπήρξε πρωτοπόρος, ήταν η ενασχόληση του σε βάθος με την Ιστορία της φιλοσοφίας του Δικαίου. Συγκεκριμένα, μελέτησε σε βάθος το βυζαντινό και εκκλησιαστικό δίκαιο, τις περί δικαίου διαχρονικές ιδέες και παραδόσεις του Ελληνικού λαού όπως αυτές σώζονταν είτε γραπτά είτε προφορικά και κατέγραψε τα συμπεράσματα του σε μια ογκώδη συγγραφική εργασία. Στο συγγραφικό του έργο ο Μομφερράτος ασχολήθηκε με τον γάμο στο Ρωμαϊκό, εκκλησιαστικό και Ελληνικό Δίκαιο, με το κληρονομικό δίκαιο μοναχών και κληρικών στην Ελλάδα και την Τουρκία, με το ενοχικό δίκαιο Ρωμαίων και Βυζαντινών, με τα προικοσύμφωνα, τις επιτροπείες και τις κηδεμονίες, ενώ δημοσίευσε μελέτες του για τις ανώνυμες εταιρίες, τις σιωπηρές αναμισθώσεις και τη θανατική ποινή.
Απεβίωσε στην [[Αθήνα]].
Αλλά και εκτός της επιστήμης του ασχολήθηκε με σειρά Ιστορικών θεμάτων κυρίως της ύστερης Βυζαντινής περιόδου όπως: ''" Η Μεθώνη και Κορώνη επί Ενετοκρατίας" (1907)'', ''Σιγισμούνδος Πανδόλφος Μαλατέστας : Πόλεμος Ενετών και Τούρκων εν Πελοποννήσω κατά τα έτη 1463-1466, "Διπλωματικαί ενέργειαι Μανουήλ Β' του Παλαιολόγου εν Ευρώπη και Ασία : ιστορικαί σημειώσεις"'', ''"Οι Παλαιολόγοι εν Πελοπονήσσω"'' και πολλά άλλα που στην εποχή τους ήταν πρωτοποριακά. Στις εργασίες αυτές ο Μομφερράτος κατάφερε να ανασύρει από τη λήθη σημαντικές πληροφορίες για τους πληθυσμούς του Ελλαδικού χώρου και τον τρόπο ζωής τους στην μεσαιωνική περίοδο. Διετέλεσε πρόεδρος επί πολλά έτη της Χριστιανικής Αρχαιολογικής εταιρίας, διασώζοντας την περιουσία της και τις συλλογές της από μια σειρά από δικαστικές διαμάχες με το Ελληνικό Δημόσιο.<ref>{{Cite web|url=https://anemi.lib.uoc.gr/search/?search_type=simple&display_mode=overview&stored_cclquery=creator=(%CE%9C%CE%BF%CE%BC%CF%86%CE%B5%CF%81%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82,%20%CE%91%CE%BD%CF%84%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CE%93.)&rss=0&number=10&keep_number=10&offset=1|title=Anemi - Digital Library of Modern Greek Studies - Search|website=anemi.lib.uoc.gr|language=en|accessdate=2021-10-13}}</ref>
'''Πολιτική Σταδιοδρομία'''<ref>{{Cite web|url=https://www.istorikathemata.com/2018/11/1852-1924.html|title=Αντώνιος Μομφερράτος: μια βιογραφία (1852-1924)|accessdate=2021-10-13}}</ref>
Η πολιτική του σταδιοδρομία ξεκίνησε το 1898 όταν εκλέχθηκε βουλευτής Κεφαλληνίας, ενώ αμέσως μετά ορίστηκε ''"υπουργός Δικαιοσύνης και προσωρινώς επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως"'' στη κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη με τον οποίο, όπως και με τον Στέφανο Σκουλούδη, συνδεόταν με στενή φιλία. Ως υπουργός Παιδείας επέδειξε αξιόλογη δραστηριότητα αναφορικά με τον εξοπλισμό των σχολείων Στην εισηγητική του έκθεση προς τον βασιλιά έκανε λόγο για ανάγκη προσοχής στη φυσιολογία των παιδιών, προστασίας της σπονδυλικής τους στήλης, της ανάπτυξής τους κ.ά. ''«Προλαμβάνονται ασθένειαι και αιτίαι ασθενειών αν κατά την κατασκευήν των θρανίων τηρηθώσιν οι υπό των υγιεινολόγων, ιατρών και μηχανικών ορισθέντες κανόνες»'' έγραφε το πρωτοποριακό εκείνο βασιλικό διάταγμα. Ήταν ένας τύπος θρανίου αλλά με έξι διαφορετικές προδιαγραφές προσαρμοσμένες στο ύψος των μαθητών. Οι σωζόμενες λεπτομερείς περιγραφές είναι εντυπωσιακές, ενώ το κείμενο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.<ref>{{Cite web|url=https://www.taathinaika.gr/echoun-kai-ta-scholika-thrania-ti-diki-tous-istoria/|title=Έχουν και τα σχολικά θρανία τη δική τους ιστορία|ημερομηνία=2018-08-13|website=ΤΑ ΑΘΗΝΑΪΚΑ|language=el|accessdate=2021-10-13}}</ref>
Ακολούθως εκλέχθηκε βουλευτής Κραναίας και το 1902 ορίστηκε εκ νέου υπουργός Παιδείας σε νέα κυβέρνηση Ζαΐμη. Το 1911 εκλέχθηκε καθηγητής Αστικού Δικαίου στο πανεπιστήμιο Αθηνών και κατά τον Εθνικό Διχασμό στήριξε τον Θρόνο και τον Βασιλιά Κωνσταντίνο. Ακολούθως, το 1916 ανέλαβε το κρίσιμο υπουργείο Δικαιοσύνης επί πρωθυπουργίας Αλέξανδρου Ζαΐμη σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο στις σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Αντάντ. Κατά τη σύντομη θητεία του και παρά τις κρίσιμες περιστάσεις, κατάφερε να παράξει σοβαρό νομοθετικό έργο δημοσιεύοντας τον πρώτο νόμο στη σύγχρονη Ελληνική Ιστορία για το ενοικιοστάσιο. Ο νόμος είχε βασιστεί στη νομοθετική παράδοση του Βυζαντίου και έθεσε τις νομικές βάσεις για τους λεπτομερείς νόμους που ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες. Ακολούθως, μετά την επιστροφή του Βενιζέλου στην εξουσία, επέστρεψε στη θέση του στο πανεπιστήμιο, ένα χρόνο μετά όμως αποπέμφθηκε όπως και οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί που είχαν εκτεθεί υπέρ του Βασιλιά Κωνσταντίνου, ενώ το 1918 εξορίστηκε. Λόγω των κακουχιών που υπέστη νόσησε αρκετά σοβαρά και μεταφέρθηκε εσπευσμένα στην Αθήνα όπου νοσηλεύτηκε στον ''"Ευαγγελισμό"'' πάντοτε φρουρούμενος. Όταν ηττήθηκε ο Βενιζέλος στις εκλογές του 1920, ο Μομφερράτος αποκαταστάθηκε στο αξίωμα του από τις μετανοεμβριανές κυβερνήσεις το οποίο κράτησε ως το 1923, ενώ απεβίωσε ένα έτος μετά.
'''Αποτίμηση'''
Ο Μομφερράτος ήταν ένα ακούραστο πνεύμα που παρήγαγε ακατάπαυστα υψηλού επιπέδου πνευματική εργασία επί παντός επιστητού. Δεν περιορίστηκε μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά δραστηριοποιήθηκε και στο δημόσιο βίο προσφέροντας σοβαρές υπηρεσίες στη πατρίδα του. Τίμησε τα ανώτατα κρατικά αξιώματα που έλαβε, παράγοντας σοβαρό νομοθετικό έργο του ο οποίου ο αντίκτυπος επεκτεινόταν ακόμη και μεταπολεμικά.
==Πηγές==
|
