Θεσσαλονίκη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει ένα αρκετά εκτεταμένο κέντρο, στο οποίο συγκεντρώνονται τα περισσότερα καταστήματα, δημόσιες υπηρεσίες, αξιοθέατα και χώροι αναψυχής. Η έκτασή του μπορεί να οριστεί βορειοδυτικά από την ''[[Πλατεία Δημοκρατίας (Θεσσαλονίκη)|Πλατεία Δημοκρατίας]]'' (γνωστή και ως Πλατεία Βαρδαρίου) που παραδοσιακά αποτελεί το κέντρο της πόλης και την αρχή χιλιομέτρησης αποστάσεων για τη Θεσσαλονίκη<ref>[https://parallaximag.gr/thessaloniki/apokalyfthike-to-simeio-miden-tis-thessalonikis Αποκαλύφθηκε το “σημείο μηδέν” της Θεσσαλονίκης]</ref>. Νοτιοανατολικά ορίζεται από την Πανεπιστημιούπολη, το [[Γ΄ Σώμα Στρατού (Ελλάδα)|Γ΄ Σώμα Στρατού]] και το Νέο Δημαρχείο, νοτιοδυτικά από την παραλιακή ''[[Λεωφόρος Νίκης (Θεσσαλονίκη)|Λεωφόρο Νίκης]]'' και βορειοανατολικά από την οδό Αγίου Δημητρίου. Το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης διαχωρίζεται στις συνοικίες: Βαρδάρης, [[Λαδάδικα]], Άνω Λαδάδικα, [[Φραγκομαχαλάς|Φράγκων]], [[Καπάνι]], Αριστοτέλους, Διαγώνιος, Ναυαρίνου, Ροτόντα, Αγία Σοφία, Πλατεία Αρχαίας Αγοράς, Ιπποδρόμιο, Λευκός Πύργος.

 

 

Κατά το δεύτερο μισό του [[20ός αιώνας|20ού αιώνα]] υπήρξε σημαντική επέκταση του κέντρου της Θεσσαλονίκης στις εκατέρωθεν πλευρές ΒΔ και ΝΑ. Ενώ παλαιότερα η κεντρική αγορά της πόλης βρισκόταν στην περιοχή του ''Βαρδαρίου'' και εκτεινόταν έως το [[Καπάνι]] (''Αγορά Βλάλη'') σήμερα εκτείνεται από την περιοχή του [[Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης|Νέου Σιδηροδρομικού Σταθμού]] έως την πλατεία της Χ.Α.Ν.Θ.

Στο βόρειο και δυτικό τμήμα του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης βρίσκονται οι [[Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης|Αμπελόκηποι]], το [[Ελευθέριο - Κορδελιό]], η [[Μενεμένη]], ο [[Εύοσμος]], η [[Ηλιούπολη Θεσσαλονίκης|Ηλιούπολη]], η [[Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης|Σταυρούπολη]], η [[Νικόπολη Θεσσαλονίκης|Νικόπολη]], η [[Νεάπολη Θεσσαλονίκης|Νεάπολη]], η [[Πολίχνη Θεσσαλονίκης|Πολίχνη]], τα Μετέωρα, ο [[Άγιος Παύλος Θεσσαλονίκης|Άγιος Παύλος]], η Ευαγγελίστρια και οι [[Συκιές Θεσσαλονίκης|Συκιές]].

 

 

Στην περιοχή βρίσκονται ο Σταθμός Υπεραστικών Λεωφορείων (ΚΤΕΛ ''Μακεδονία''), ο μικρός Σιδηροδρομικός Σταθμός Διαλογής του [[1894]] που λειτουργεί σήμερα ως [[Σιδηροδρομικό Μουσείο Θεσσαλονίκης]].

Στα βορειοδυτικά της πόλης έχουν ανεγερθεί μνημεία προς τιμήν των αγωνιστών της [[Εθνική Αντίσταση (Ελλάδα)|Εθνικής Αντίστασης]], καθώς σε αυτές της περιοχές παρουσίασαν τη σημαντικότερη δράση από όλη τη Θεσσαλονίκη: το μνημείο Εθνικής Αντίστασης Συκεών-Επταπυργίου, το μνημείο Αντιστασιακών Σταυρούπολης, το μνημείο Εθνικής Αντίστασης Επταλόφου, το Μνημείο οκτώ εκτελεσθέντων Αντιστασιακών νέων 11ης Μαΐου - Καΐστριο Πεδίο [[Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης|Αμπελοκήπων]], το Άγαλμα αγωνιζόμενης Μάνας του Λαού στην πλατεία Επταλόφου. Στην Επτάλοφο άλλωστε, στις 15 Μαΐου 1941, ένα μήνα μετά την κατάληψη της χώρας από τους κατακτητές, ιδρύεται η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση στην Ελλάδα, η "Ελευθερία", με την ομώνυμη εφημερίδα της και το πρώτο παράνομο τυπογραφείο της πόλης της Θεσσαλονίκης, στην περιοχή της [[Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης|Επταλόφου]].<ref name="καζάνας1"/><ref>{{Cite web|url=http://www.alterthess.gr/content/ekdilosi-afieroma-stin-efimerida-eleytheria-tin-proti-efimerida-tis-antistasis|title=Εκδήλωση-αφιέρωμα στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ", την πρώτη εφημερίδα της Αντίστασης|accessdate=2016-11-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160404073425/http://www.alterthess.gr/content/ekdilosi-afieroma-stin-efimerida-eleytheria-tin-proti-efimerida-tis-antistasis|archivedate=2016-04-04|url-status=live}}</ref>

 

 

Η ''[[Πυλαία]]'' στην αρχαιότητα ονομαζόταν ''Στρέψα''. Μετά την οθωμανική κατάκτηση ονομάστηκε ''Καπουτζήδα'', από τους "Καπουτζήδες" ([[τουρκική γλώσσα|τούρκικα]]: ''kapıcı''), τους εργαζόμενους δηλαδή των τειχών της πόλης. Με την επέκταση της πόλης ενώθηκε σταδιακά με το πολεοδομικό συγκρότημα.<ref>{{Cite web|url=http://1gym-pylaias.thess.sch.gr/portal/index.php/o-dimos-mas/220-i-istoria-tis-pylaias|title=Ιστορία της Πυλαίας - Ιστοσελίδα 1ου Γυμνασίου Πυλαίας Θεσσαλονίκης|accessdate=2018-07-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180718061409/http://1gym-pylaias.thess.sch.gr/portal/index.php/o-dimos-mas/220-i-istoria-tis-pylaias|archivedate=2018-07-18|url-status=dead}}</ref>

*Ο [[Ναός των Ταξιαρχών (Θεσσαλονίκη)|ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών]], που βρίσκεται στην Άνω Πόλη οικοδομήθηκε στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και ήταν καθολικό μονής. Από τον αρχικό ναό σώζεται μόνο το ανατολικό τμήμα του αρχικού κτηρίου, με την αψίδα του ιερού<ref>{{Cite web|url=http://www.religiousgreece.gr/west-central-macedonia/-/asset_publisher/3qIw8hzBmYgG/content/i-n-pammegiston-taxiarch-1|title=Ι. Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών - Δυτική & Κεντρική Μακεδονία|website=www.religiousgreece.gr|language=el-GR|accessdate=2020-11-02}}</ref>.

Εκτός των παραπάνω ναών που βρίσκονται σε χρήση στη Θεσσαλονίκη έχουν βρεθεί μετά από ανασκαφές αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και άλλων ναών όπως<ref>{{Cite web|url=https://mikrasiatwn.wordpress.com/2013/02/15/%CE%BE%CE%B7%CF%81%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B7-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B4/|title=Ένωση Μικρασιατών Φοιτητών, Ξηροκρήνη – μια ιστορική γειτονιά του Δήμου Θεσσαλονίκης|accessdate=2016-09-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160827152722/https://mikrasiatwn.wordpress.com/2013/02/15/%ce%be%ce%b7%cf%81%ce%bf%ce%ba%cf%81%ce%b7%ce%bd%ce%b7-%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%b3%ce%b5%ce%b9%cf%84%ce%bf%ce%bd%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b4/|archivedate=2016-08-27|url-status=dead}}</ref>:

*[[Παλαιοχριστιανική Βασιλική Ξηροκρήνης|Παλαιοχριστιανική βασιλική]] του 6ου αιώνα μ.Χ. στην [[Ξηροκρήνη (Θεσσαλονίκης)|Ξηροκρήνη]] (εντοπίστηκε στην οδό Μαργαροπούλου 20 – πίσω από τον [[Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός Θεσσαλονίκης|Νέο Σιδηροδρομικό Σταθμό]]). Οι δύο αυτοί ναοί πιθανον συνδέονται με τη μνήμη του αγίου Νέστορα ή των τριών αδελφών μαρτύρων [[Αγάπη, Χιονία και Ειρήνη|Αγάπης, Ειρήνης και Χιονίας]] καθώς το μαρτύριο των τεσσάρων αγίων συνδέεται με την περιοχή.

*Παλαιοχριστιανικός ναός στην [[Πλατεία Δημοκρατίας (Θεσσαλονίκη)|Πλατεία Δημοκρατίας]], ο οποίος ανακαλύφθηκε στις ανασκαφές του Μετρό και βρίσκεται παρυφές του δυτικού αρχαίου νεκροταφείου.

Ένα ακόμα σημαντικό μνημείο αυτής της περιόδου είναι το ''[[Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης|Γενί Τζαμί]]'', που κτίστηκε το 1902 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα [[Βιταλιάνο Ποζέλι]] και χρησίμευε ως τόπος λατρείας για τους Εβραίους που είχαν εξισλαμιστεί, τους επονομαζόμενους ''[[ντονμέ]]δες'' (Donmeh). Έχει δύο ορόφους και συμβαδίζει με την εκλεκτικιστική αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα. Μετά την απέλαση των Ντονμέδων (1924) στο κτήριο στεγάστηκε το νεοσύστατο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, έως ότου μεταφερθεί στο νέο του κτήριο στη Λεωφόρο Στρατού. Σήμερα χρησιμοποιείται ως εκθεσιακός χώρος.

 

 

Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 κατεδαφίστηκαν όλα τα μουσουλμανικά τεμένη της Θεσσαλονίκης εκτός από τα τέσσερα προαναφερθέντα ([[Αλκαζάρ Θεσσαλονίκης|Αλκαζάρ]], [[Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης|Γενί Τζαμί]], [[Αλατζά Ιμαρέτ]], [[Τζαμί του Λεμπέτ]]), ενώ καθαιρέθηκαν το 1925 όλοι οι μιναρέδες εκτός αυτού της Ροτόντας, ώστε να αποκατασταθεί η βυζαντινή αρχιτεκτονική των ναών.