Κριστίν ντε Πιζάν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Γεννήθηκε το 1364 στην Βενετία. Ήταν κόρη του Τομάσο ντι Μπενβενούτο ντα Πιζάνο που ήταν γιατρός, αστρολόγος και σύμβουλος του Καρόλου Ε΄ της Γαλλίας<ref name=":0">Redfern, Jenny (1995), "Christine de Pisan and The Treasure of the City of Ladies: A Medieval Rhetorician and Her Rhetoric", in Lunsford, Andrea A (ed.), ''Reclaiming Rhetorica: Women and in the Rhetorical Tradition'', Pittsburgh: University of Pittsburgh Press, ISBN 9780822971658, σελ. 77</ref>. Λόγω του επαγγέλματος του πατέρα της, η Κριστίν είχε την τύχη να μεγαλώσει μέσα σε ένα περιβάλλον με πολλά ερεθίσματα και με πρόσβαση στην γνώση, κάτι ιδιαίτερα σπάνιο για μία γυναίκα εκείνη την εποχή. Ο πατέρας της, που ήταν ένας μορφωμένος και πολυπράγμων άνθρωπος, φρόντισε να εκπαιδεύσει σφαιρικά την Κριστίν και της έδωσε πρόσβαση στην βιβλιοθήκη του παλατιού που περιλάμβανε βιβλία σχετικά με λογοτεχνία, ιστορία, αστρολογία, αλλά και επιστήμες, θρησκεία και φιλοσοφικά έργα. Η Κριστίν έμαθε να μιλάει διάφορες γλώσσες και εντρύφησε στον Ανθρωπισμό της πρώιμης Αναγέννησης. Παρά την εκτενή της μόρφωση δεν εργάστηκε γιατί αυτό ήταν κάτι σχεδόν αδύνατο για μία γυναίκα εκείνης της εποχής. Αντίθετα, έκανε εκείνο που θεωρούνταν επιβεβλημένο για μία γυναίκα και μοναδική διέξοδο καταξίωσης. Παντρεύτηκε σε ηλικία 15 ετών κάποιον αξιωματούχο του παλατιού<ref name=":1">Schaus, Margaret C. (2006), ''Women and Gender in Medieval Europe: An Encyclopedia'', Routledge, ISBN 9781135459604, σελ. 133</ref> και έκανε τρία παιδιά, ένα από τα οποία πέθανε πολύ μικρό.

Το 1389, όμως, ο άντρας της πέθανε από πανώλη και η Κριστίν έμεινε χήρα σε ηλικία 25 ετών με τρία παιδιά χωρίς καμία πηγή εισοδήματος<ref name=":1" />. Επιπλέον, βρέθηκε με το δυσβάσταχτο βάρος των χρεών που είχε αφήσει ο σύζυγός της καθώς και με την υποχρέωση να φροντίζει την μητέρα της και την ανιψιά της<ref>Brown-Grant, Rosalind (1999), Introduction, ''The Book of the City of Ladies'', by Christine de Pizan, translated by Rosalind Brown-Grant, London: Penguin Books</ref>. Αμέσως μετά τον θάνατο του συζύγου της προσπάθησε να εισπράξει κάποια χρήματα που άνηκαν σε εκείνον όπως και ορισμένους μισθούς που του οφείλονταν<ref>Willard, Charity C. (1984), ''Christine de Pizan: Her Life and Works'', New York: Persea Books, σελ. 39</ref>, αλλά η νομοθεσία της εποχής, που ήταν εξαιρετικά άδικη για τις γυναίκες, δεν προέβλεπε την είσπραξη χρημάτων από μία χήρα παρά το γεγονός ότι τα δικαιούνταν. Αντί να πάρει τα δεδουλευμένα του συζύγου της, λοιπόν, έμπλεξε σε μία σειρά από χρονοβόρες, πολύπλοκες και ψυχοφθόρες νομικές διαδικασίες μετά από τις μηνύσεις που δέχτηκε από τον αρχιεπίσκοπο του Σενς και τον βασιλικό σύμβουλο Φρανσουά Σαντεπρίμ που αρνούνταν να τις δώσουν τα χρήματα που της ανήκαν.

Προκειμένου, λοιπόν, να επιβιώσει εκείνη και η οικογένειά της, αναγκάστηκε να εργαστεί παρά το γεγονός ότι αυτό ήταν κάτι εξαιρετικά δύσκολο γα μία γυναίκα εκείνης της εποχής. Χρησιμοποίησε τις γνώσεις της, την μόρφωσή και τις εξαιρετικές λογοτεχνικές της ικανότητες για να βγάλει τα προς το ζην και έγινε μία από τους πρώτους επαγγελματίες συγγραφείς της Ευρώπης<ref name=":0" />. Πλούσιοι ευγενείς άρχισαν να δείχνουν την προτίμησή τους σε αυτή την συγγραφέα που ήταν ταυτόχρονα εξωτική καθώς οι γυναίκες συγγραφείς ήταν κάτι εξαιρετικά σπάνιο, αλλά εξαιρετικά και ικανή και άρχισαν να της αναθέτουν ερωτικά ποιήματα και βιογραφίες. Οι ικανότητές της ήταν τέτοιες που πολύ σύντομα εξασφάλισε μία θέση στην αυλή της Ισαβέλας της Βαυαρίας, της βασίλισσας της Γαλλίας. Πολύ σύντομα απέκτησε πανευρωπαϊκή φήμη και συχνά την συνέκριναν με τον [[Βιργίλιος|Βιργίλιο]] και τον [[Μάρκος Τύλλιος Κικέρων|Κικέρωνα]] λόγω των τεχνικών ικανοτήτων της αλλά και της ευφυίας που διαφαίνονταν μέσα από το έργο της.

Την περίοδο 1401 - 1402 συμμετείχε στην λεγόμενη "διαμάχη των ρόδων" που ήταν μια λογοτεχνική συζήτηση σχετικά με ένα διάσημο ποίημα του 13ου αιώνα, το ''Ειδύλλιο των Ρόδων'' (''Romance of the Rose'') που μιλούσε για τον έρωτα στην αυλή του παλατιού<ref>Willard, Charity C. (1984), ''Christine de Pizan: Her Life and Works'', New York: Persea Books, σελ. 73</ref>. Για την ακρίβεια, ήταν εκείνη που ξεκίνησε αυτή την συζήτηση καθώς ήταν η πρώτη που παρατήρησε και κατέκρινε ότι ενώ το ποίημα παρουσιαζόταν ως ένα ρομαντικό κείμενο που υποτίθεται εξυμνούσε τον έρωτα, στην πραγματικότητα παρουσίαζε τις γυναίκες της αυλής ως σεξουαλικά ακόρεστες και ανήθικες και έκανε γενικεύσεις που συκοφαντούσαν όλο το γυναικείο φύλο χρησιμοποιώντας μάλιστα εξαιρετικά προσβλητικές και χυδαίες εκφράσεις.

Το πιο γνωστό της έργο είναι το ''Trésor de la cité des dames'' που δημοσιεύθηκε το 1405 και μεταφράστηκε στα αγγλικά ως ''[[Η Πόλη των Κυριών]]'' (''The City of Ladies)'' στο οποίο κατέγραφε τη ζωή και το έργο σημαντικών γυναικών της ιστορίας και της μυθολογίας<ref>Adams, Tracy (2014), ''Christine de Pizan and the Fight for France'', Penn State Press, ISBN 9780271066332, σελ. 115-116</ref>. Σε αυτό το έργο εξετάζει επίσης τα αίτια για τις κοινωνικές διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και περιλαμβάνει συμβουλές προς τις γυναίκες σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να αυξήσουν την μόρφωσή τους και να βελτιώσουν την κοινωνική τους θέση. Η Κριστίν ντε Πιζάν, που ήταν ιδιαίτερα τυχερή η ίδια και μπόρεσε να λάβει εκτενή μόρφωση, αναγνώριζε όχι μόνο την σημασία της μόρφωσης γενικά αλλά και την σημασία της για τις γυναίκες και την κοινωνική τους θέση. Στο έργο της υποστήριζε ότι ήταν δικαίωμα των γυναικών να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και την μόρφωση και να μπορούν να χρησιμοποιούν τα ταλέντα τους και τις ικανότητές τους προς όφελος δικό τους και την κοινωνίας. Οι γυναίκες μέσω της μόρφωσης μπορούσαν να γίνουν εξαίρετοι πολίτες που θα ήταν σε θέση να αναγνωρίζουν τη διαφθορά στην πολιτική. Η Κριστίν ντε Πιζάν, απαντώντας σε όσους θεωρούσαν περιττή την μόρφωση των γυναικών λόγω αδυναμιών του φύλου τους και της διάνοιάς τους, έγραψε χαρακτηριστικά στο πρόλογο της ''Πόλης των Κυριών'': "''Αν συνηθίζαμε να στέλνουμε τα νεαρά κορίτσια στο σχολείο και τους μαθαίναμε τα ίδια αντικείμενα που μαθαίνουμε στα αγόρια, θα μάθαιναν εξίσου καλά και θα κατανοούσαν τις τέχνες και τις επιστήμες. Ίσως μάλιστα να τις κατανοούσαν και καλύτερα... γιατί όπως το σώμα των γυναικών είναι πιο απαλό από εκείνο των αντρών, έτσι και η διάνοιά τους είναι πιο οξυμένη''"<ref>{{Cite book|url=http://www.gutenberg.org/ebooks/26608|title=Le trésor de la cité des dames de degré en degré et de tous estatz|last=Pizan|first=Christin de|publisher=|year=1405|isbn=|location=|page=Πρόλογος}}</ref>.

Το 1415 ξέσπασε ο [[Εκατονταετής Πόλεμος]] από τον οποίο η Γαλλία βγήκε ηττημένη. Αυτή η εξέλιξη επηρέασε σημαντικά την Κριστίν ντε Πιζάν και αποφάσισε να αποσυρθεί σε ένα μοναστήρι. Εκεί έγραψε και το ''Λόγος Περί της Ζαν ντ΄ Άρκ'' το 1429. Τελικά απεβίωσε στο μοναστήρι κάποια στιγμή μεταξύ του 1430 και του 1431<ref name=":1" />.

Η Κριστίν ντε Πιζάν επίσης είναι γνωστή για την συνήθειά της να προωθεί το έργο άλλων γυναικών και να συνεργάζεται μαζί τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλές φορές φρόντισε να κάνει ειδική μνεία στα έργα της σε μία εικονογράφο το όνομα της οποίας έχει σήμερα χαθεί και την γνωρίζουμε μόνο ως [[Αναστασία (μεσαιωνική εικονογράφος)|Αναστασία]]. Η Κριστίν ντε Πιζάν έγραψε ότι η Αναστασία ήταν η πιο ταλαντούχα εικονογράφος της εποχής της<ref>{{Cite web|url=http://www.ripleyonline.com/Under%20Discussion/Christine/Christine.htm|title=Dore' Ripley - www.ripleyonline.com - Christine de Pizan: An Illuminated Voice|website=www.ripleyonline.com|accessdate=2021-10-26}}</ref>.

Το καλλιτεχνικό έργο της [[Τζούντι Σικάγο]], ''[[Το Δείπνο (της Τζούντι Σικάγο)|Το Δείπνο]]'', περιλαμβάνει ένα σερβίτσιο με το όνομα της Κριστίν ντε Πιζάν<ref>{{Cite web|url=https://www.brooklynmuseum.org/eascfa/dinner_party/place_settings|title=Brooklyn Museum: Place Settings|website=www.brooklynmuseum.org|accessdate=2021-10-26}}</ref>.