|
[[Αρχείο:Junta_Militar_de_Chile_(Colorizado).jpg|μικρογραφία| Η στρατιωτική χούντα της Χιλής, με επικεφαλής τον [[Αουγούστο Πινοσέτ|Αουγκούστο Πινοσέτ]] τον Μάρτιο του 1986]]
Μια '''στρατιωτική χούντα''' ( {{IPAc-en|ˈ|h|ʊ|n|t|ə|,_|ˈ|dʒ|ʌ|n|-}} ) είναιονομάζεται μιαη [[κυβέρνηση]] υπό την ηγεσία επιτροπής των [[Στράτευμα|στρατιωτικών]] ηγετών. Ο όρος ''[[χούντα]]'' σημαίνει "συνεδρίαση" ή "επιτροπή" και προήλθε από την εθνική και τοπική χούντα που οργανώθηκε από την ισπανική αντίσταση στην [[Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου|εισβολή του Ναπολέοντα στην Ισπανία]] το 1808. <ref name="EB">[https://www.britannica.com/topic/junta Junta], ''Encyclopædia Britannica'' (last updated 1998).</ref> Ο όρος xούντα χρησιμοποιείται πλέον ως αναφορά σε μια [[Αυταρχισμός|αυταρχική]] [[Κυβέρνηση|μορφή διακυβέρνησης που]] χαρακτηρίζεται από [[Ολιγαρχία|ολιγαρχική]] [[στρατιωτική δικτατορία]], όπως διακρίνεται από άλλες κατηγορίες αυταρχικών κυβερνήσεων, όπως οι "μοναρχικές" δικτατορίες (ένας ισχυρός ηγέτης), οι δικτατορίες από ολιγαρχικά κόμματα και οι δικτατορίες από αυταρχικά κομματα.<ref name="LaiSlater">{{Cite journal|first=Brian|last=Lai|first2=Dan|last2=Slater|title=Institutions of the Offensive: Domestic Sources of Dispute Initiation in Authoritarian Regimes, 1950-1992|journal=American Journal of Political Science|pages=113–126|date=2006|volume=50|issue=1|jstor=3694260|doi=10.1111/j.1540-5907.2006.00173.x}}</ref>
Μια χούντα έρχεται συχνά στην εξουσία κατόπιν ενός [[Πραξικόπημα|πραξικοπήματος]] . <ref name="EB">[https://www.britannica.com/topic/junta Junta], ''Encyclopædia Britannica'' (last updated 1998).</ref> Η χούντα μπορεί είτε να αναλάβει επίσημα την εξουσία ως το διοικητικό όργανο του έθνους, με την εξουσία να κυβερνά με την έκδοση διαταγμάτων, είτε μπορεί να ασκεί εξουσία ασκώντας δεσμευτικό (αλλά ανεπίσημο) έλεγχο σε μια κατ' όνομα πολιτική ή τεχνοκρατική κυβέρνηση. <ref name="Brooker2009">Paul Brooker, ''Non-Democratic Regimes'' (Palgrave Macmillan: 2d ed. 2009), pp. 148-150.</ref> Αυτές οι δύο μορφές άσκησης εξουσίας της χούντας καλούνται μερικές φορές ''απροκάλυπτη'' και αντίστοιχα ''συγκεκαλυμμένη διακυβέρνηση''. <ref name="Brooker2014">Paul Brooker, ''Comparative Politics'' (ed. Daniele Caramani: Oxford University Press, 2014), pp. 101-102.</ref> Η συγκεκαλυμμένη μπορεί να λάβει τη μορφή πολιτικοποιημένης (που ασκείται από πολίτες) ή έμμεσης διακυβέρνησης. <ref name="Brooker2014" /> Η πολιτικοποίηση εμφανίζεται όταν μια χούντα τερματίζει δημόσια τα προφανώς στρατιωτικά χαρακτηριστικά της, αλλά συνεχίζει την κυριαρχία της. <ref name="Brooker2014" /> Για παράδειγμα, η χούντα μπορεί να λήξει τον [[Στρατιωτικός νόμος|στρατιωτικό νόμο]], να εγκαταλείψει τις στρατιωτικές στολές υπέρ των πολιτικών ενδυμάτων, να «αποικίσει» την κυβέρνηση με πρώην στρατιωτικούς και να κάνει χρήση [[Πολιτικό κόμμα|πολιτικών κομμάτων]] ή μαζικών οργανώσεων. <ref name="Brooker200953">Brooker, ''Non-Democratic Regimes'' (2d ed.), p. 153.</ref> Η "έμμεσος διακυβέρνηση" περιλαμβάνει την άσκηση απόκρυφου, παρασκηνιακού ελέγχου σε μια πολιτική κυβέρνηση-[[Κράτος-μαριονέτα|μαριονέτα]] . <ref name="Brooker2014" /> Η "έμμεσος διακυβέρνηση" από τον στρατό μπορεί να περιλαμβάνει είτε ευρύ έλεγχο της κυβέρνησης είτε έλεγχο σε στενότερο σύνολο τομέων πολιτικής, όπως τα στρατιωτικά θέματα ή θέματα εθνικής ασφάλειας. <ref name="Brooker2014" />
Από τη δεκαετία του 1920, οι στρατιωτικές χούντες παρατηρούνται συχνά στη [[Λατινική Αμερική]], συνήθως με τη μορφή μιας "θεσμοθετημένης, πολύ εταιρικής/επαγγελματικής χούντας" με επικεφαλής τους διοικητές των διαφόρων στρατιωτικών κλάδων (στρατός, ναυτικό και [[Πολεμική αεροπορία|αεροπορία]] ), και ενίοτε από κοινού με τον επικεφαλής της εθνικής [[Αστυνομία|αστυνομίας]] ή άλλα βασικά όργανα. <ref name="Brooker2009">Paul Brooker, ''Non-Democratic Regimes'' (Palgrave Macmillan: 2d ed. 2009), pp. 148-150.</ref> Ο πολιτικός επιστήμονας Samuel Finer, γράφοντας το 1988, σημείωσε ότι οι χούντες στη Λατινική Αμερική τείνουν να είναι μικρότερες από τις χούντες αλλού: η διάμεση χούντα είχε 11 μέλη, ενώ οι χούντες της Λατινικής Αμερικής είχαν συνήθως τρία ή τέσσερα. <ref name="Brooker2009" /> Τα «εταιρικά» στρατιωτικά πραξικοπήματα διακρίθηκαν από τα «φραξιακά» στρατιωτικά πραξικοπήματα. Τα πρώτα εκτελούνται από τις ένοπλες δυνάμεις ως θεσμό, με επικεφαλής ανώτερους διοικητές στην κορυφή της στρατιωτικής ιεραρχίας, ενώ τα δεύτερα εκτελούνται από ένα τμήμα των ενόπλων δυνάμεων και συχνά καθοδηγούνται από μεσαίους αξιωματικούς. <ref name="Brooker2009" /> <ref>David Kuehn, "Democratic Control of the Military" in ''Handbook of the Sociology of the Military'' (eds. Giuseppe Caforio & Marina Nuciari: Springer, 2nd ed.), p. 164.</ref>
|
