Βικιπαίδεια

Ρέθυμνο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Σταδιακή επιμέλεια λήμματος σύμφωνα με WP:CITSTRUCT
Γραμμή 1:
{{WikidataCoord|display=title}}
{{πόλη}}
Το '''Ρέθυμνο''' είναι πρωτεύουσα του [[Νομός Ρεθύμνης|ομώνυμου νομού]] ([[Περιφερειακή ενότητα|περιφερειακής ενότητας]]) της [[Κρήτη]]ς και έδρα του μητροπολιτικού ομώνυμου [[Δήμος Ρεθύμνης|Δήμου]] της [[Περιφέρεια Κρήτης|περιφέρειας Κρήτης]]. Είναι χτισμένο στην βόρεια ακτή της Κρήτης, στην νότια όχθη του [[Κρητικό Πέλαγος|Κρητικού πελάγους]] και το διασχίζουν μικρά ρέματα, εκ των οποίων, όμως, τα περισσότερα έχουν καλυφθεί, πλυν του μεγάλου Πλατανιανού ποταμού στα ανατολικά. Το Ρέθυμνο υπήρξε μεγάλος οικισμός από τον [[5ος αιώνας π.Χ.|5ο αιώνα π.Χ]], καθώς σχετίζεται με την αρχαία πόλη-κράτος "Ρίθυμνα". Σήμερα, εμφανίζει μεγάλη τουριστική κίνηση κατά τη διάρκεια του [[Καλοκαίρι|καλοκαιριού]], ενώ οι 10.500 και πλέον ενεργοί φοιτητές<ref>{{Cite web|url = http://www.uoc.gr/university/elements-numbers/facts-figures.html|title = Αριθμός εγγεγραμμένων φοιτητών 2013-2014|accessdate = 2015-03-08|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150316025900/http://www.uoc.gr/university/elements-numbers/facts-figures.html|archivedate = 2015-03-16|url-status = dead}}</ref> καθιστούν την πόλη ιδιαίτερα ζωντανή κατά την υπόλοιπη περίοδο του χρόνου. Ο [[πληθυσμός]] της πόλης ανέρχεται σε 34.300 κατοίκους (απογραφή 2011)<ref>{{Cite web|url = http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_GR.pdf|title = Στοιχεία Απογραφής 2011|accessdate = 2015-03-08|archiveurl = https://web.archive.org/web/20140817195146/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_02_F_GR.pdf|archivedate = 2014-08-17|url-status = dead}}</ref> και της ευρύτερης αστικής περιοχής σε 46.879 κατοίκους, καθιστώντας το Ρέθυμνο την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης μετά το [[Ηράκλειο]] και τα [[Χανιά]].
 
== Τοπωνυμία ==
Η λέξη "Ρέθυμνο" είναι μια προφανής παραφθορά της λέξης "Ρίθυμνα", για την οποία, όμως, οι απόψεις περί της ετυμολογίας διίστανται. Γενικά πιστεύεται ότι η λέξη αυτή είναι [[Πρωτοελληνική γλώσσα|Πρωτοελληνική]] και έχει την καταγωγή του από τα [[Καρική γλώσσα|καρικά]], [[Λυκιακή γλώσσα|λυκιακά]] ή και [[Ετρουσκική γλώσσα|ετρουσκικά]] ονόματα με την κατάληξη -μνα/-μνος. Ο [[Βλαντιμίρ Τζόρτζι Β']] αποκρούει την αναγωγή του σε [[Προϊνδοευρωπαϊκές γλώσσες|προϊνδοευρωπαϊκή]] εποχή και δέχεται ότι η ετυμολογία του από την ελληνική γλώσσα είναι σαφής, με την ετυμολόγηση του τοπωνυμίου από το συσχετισμό των λέξεων ρείθρον + ύδωρ. Ωστόσο, η άποψή του δεν είναι ευρέως δεκτή. Από την λέξη "Ρίθυμνα" ή "Ρείθυμνα", εξελίχθηκαν όλες οι μετέπειτα ονομασίες της πόλης (Ρίθυμνη, Ριθυμνία, Rethemo, Retimo, Rettimo, Retemo, Rethimo, Rhetimo, Ρέθυμνα, Ρέθυμος, Ρέθεμνος, Ρέθεμνο, Ρέθυμνος,<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο): . Στη δε γενική πτώσηιστορία, αναφέρεται ως (της) "Ρεθύμνης" (π.χ. Δήμος Ρεθύμνηςπεριήγηση, Νομόςσύγχρονη Ρεθύμνης, Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης.) καθώς η λόγια τάση επιμένει στην απομάκρυνση του ουδετέρου ως λαϊκού κατάλοιπου.<ref nameζωή|first=":0">[http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/sdo/bah/2015/MoustakaAntonia/attachedΜιχάλης|last=Τρουλής|publisher=Mitos|isbn=960-document7857-142381425500-5026803|year=|date=1998|location=Ρέθυμνο|page=27-15916/MoustakaAntonia2015.pdf ΜΙΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΓΙΑΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΕ ΚΟΡΕΣΜΕΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ] {{Webarchive28|url=https://webwww.archiveworldcat.org/weboclc/20210510144543/http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/sdo/bah/2015/MoustakaAntonia/attached-document-1423814255-502680-15916/MoustakaAntonia2015.pdf 44313539|dateid=2021-05-10 44313539}}, ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ, ΑΝΤΩΝΙΑ ΜΟΥΣΤΑΚΑ, ΑΠΛΑΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (2015)</ref>
 
== Ιστορία ==
 
=== Προϊστορικά και αρχαία χρόνια ===
Η παλαιότερη καταγεγραμμένη ένδειξη για ζωή στο Ρέθυμνο είναι νεολιθικά όστρακα που εντοπίστηκαν σε επιφανειακές έρευνες στο λόφο του Παλαιοκάστρου, (Εκεί που είναι χτισμένο το Βενετσιάνικο φρούριο "Φορτέτζα"). Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήτο [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωίτες]] της Υστερομινωικής περιόδου. Αυτό αποδυκνύεται από ένα μεγάλο [[Κρατήρας (αγγείο)|κρατήρα]] με σχηματοποιημένο [[χταπόδι]], μια ψηλόποδη [[Κύλιξ|κύλικα]] και τρεις ψευδόστομους [[Αμφορέας|αμφορείς]] που βρέθηκαν σε λαξευτό τάφο της εποχής (1350-1250 π.Χ.) , ο οποίος ανασκάφτηκε στα 1947 στο προάστιοΜασταμπά, ποάστιο της πόλης Μασταμπάς.<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο, Οδηγός για την πόλη και τα περίχωρά της|first=Α .|last=Μαλαγάρη|first2=Χ.|last2=Στρατιδάκης|publisher=|year=1987|location=Αθήνα|page=7}}</ref>
 
Φυσικά, η πιο γνωστή-ίσως-σύνδεση του Ρεθύμνου με την αρχαιότητα είναι η πόλη-κράτος ΡύθυμναΡίθυμνα, γνωστή από τον 5ο Αιώνα. Η πόλη αυτή πιθανόν να εκτεινόταν στην ίδια θέση με το σημερινό Ρέθυμνο. Μαρτυρίες για την ύπαρξη της πόλης υπάρχουν από τον 5ο-4ο αι. π.Χ. και είναι κυρίως τα αργυρά και χάλκινα νομίσματα, τα οποία έφεραν στη μια όψη την κεφαλή του Απόλλωνα ή της Αθηνάς, και στην άλλη τρίαινα ή δύο δελφίνια ή αίγα.<ref>Π. Δρανδάκη, ''Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια''</ref> Το όνομα της πόλης αναγράφεται με διάφορους τύπους, όπως ΡΙΘΥ, ΡΙ, ΙΡ, ΡΙΘ, Ρ. Προστάτες Θεοί της Ρίθυμνας ήταν ο [[Απόλλων|Απόλλωνας]] και η [[Αθηνά]] και η πόλη γνώρισε τότε την πρώτη ακμή της ως αυτόνομη, με προτίμηση στις ναυτικές δραστηριότητες.<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο, Ιστορία-Περιήγηση-Σύγχρονη ζωή|first=Μ.|last=Τρούλης|publisher=|year=1999|location=|page=27-28}}</ref> Ο [[Λυκόφρων ο Χαλκιδεύς|Λυκόφρων]] αναφέρει το εθνικό «Ρειθυμνιάτης» στο ποίημά του «[[Αλεξάνδρα (ποιήμα)|Αλεξάνδρα]]», στις αρχές του [[3ος αιώνας π.Χ.|3ου αιώνα π.Χ]]. Τον 2ο Αιώνα π.Χ.ΠΚΕ μαρτυράται από Δελφική επιγραφή, τον [[1ος αιώνας|1ο Αιώνα μ.Χ.]] από τον [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Πλίνιο]], τον 2ο Αιώνα ΚΕ από τον [[Κλαύδιος Πτολεμαίος|Κλαύδιο Πτολεμαίο]] και τον τρίτο από τον [[Κλαύδιος Αιλιανός|Κλαύδιο Αιλιανό]], ο οποίος μνημονεύει τη Ρίθυμνα σαν κώμη και ότι στα παράλια της οποίας ζούσε ένας σοφός Κρητικός ψαράς, ο οποίος έφτιαξε ένα [[Λύσσα|αντιλυσσικό]] φάρμακο από τα εντόσθια ενός [[Ιππόκαμπος (ψάρι)|ιππόκαμπου]]. [[Αρχείο:Città, et Fortezza di Retimo - Francesco Basilicata - 1618.jpg|μικρογραφία|250x250εσ|Αναπαράσταση της πόλης και οχυρού του Ρεθύμνου, [[Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα]], 1618]]<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο, Ιστορία-Περιήγηση-Σύγχρονη ζωή|first=Μ.|last=Τρούλης|publisher=|year=1999|location=|page=27-29}}</ref>
=== ΡωμαϊκάΒυζαντινά, Βυζαντινάενετικά και ΑραβικάΟθωμανικά χρόνια ===
Στην περιφέρεια του Ρεθύμνου εγκαταστάθηκαν οι περισσότερες από τις οικογένειες των Βυζαντινών αρχόντων (τα "Δώδεκα Αρχοντόπουλα") που στάλθηκαν στην Κρήτη κατά την εκστρατεία του [[Νικηφόρος Β´ Φωκάς|Νικηφόρου Φωκά]], για να ενισχύσουν την ελληνική κοινωνία του νησιού. Οι οικογένειες αυτές παρέμειναν μέχρι τα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας.<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο, Ιστορία-Περιήγηση-Σύγχρονη ζωή|first=Μ.|last=Τρούλης|publisher=|year=1999|location=|page=31}}</ref> [[Αρχείο:Città, et Fortezza di Retimo - Francesco Basilicata - 1618.jpg|μικρογραφία|250x250εσ|Αναπαράσταση της πόλης και οχυρού του Ρεθύμνου, [[Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα]], 1618]]Την εποχή της [[Ενετοκρατία στην Κρήτη|Βενετοκρατίας]] (1211-1669) το Ρέθυμνο ήταν για πρώτη φορά μετά από πολλούς αιώνες στις ακμές του. Από το λιμάνι του εξάγονται πλέον σημαντικές ποσότητες εμπορευμάτων και ο μικρός χώρος που είχε κτιστεί η Αρχαία Ρίθυμνα καλύπτει τώρα το έλλειμμα των αναγκών του από την εμπορική κίνηση και την οικονομική ανάπτυξη. Εκείνα τα χρόνια οικοδομήθηκαν μεγαλόπρεπα αναγεννησιακά κτίρια, καλλιεργήθηκαν τα γράμματα και αναπτύχθηκε λαμπρός πολιτισμός.<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο, Ιστορία-Περιήγηση-Σύγχρονη ζωή|first=Μ.|last=Τρούλης|publisher=|year=1999|location=|page=31}}</ref> ▼
Οι αναφορές από τα Ρωμαϊκά χρόνια είναι σχεδόν ανύπαρκτες, κατά πάσα πιθανότητα η Ρίθυμνα καταστράφηκε μαζί με τις άλλες πόλεις της Κρήτης. Στα τέλη της Ρωμαϊκής περιόδου φαίνεται ότι επισκιαζόταν από τις πόλεις [[Αργυρούπολη Ρεθύμνης|Λάππα]] και [[Αρχαία Ελεύθερνα|Ελεύθερνα]] και κατέληξε σε άσημο χωριό. Ο [[Στέφανος ο Βυζάντιος|Στέφανος Βυζάντιος]], ανέφερε την ύπαρξη του αρχαίου οικισμού και όχι την κατάσταση της πόλης στη δική του εποχή. Καθ΄ όλη την Α' Βυζαντινή περίοδο (395-824) δεν έχουμε καμιά συγκεκριμένη πληροφορία για την κατάσταση που
βρισκόταν η Ρίθυμνα, αν και φαίνεται ότι αντιμετώπιζε ολοκληρωτική ερήμωση. Την εποχή της [[Εμιράτο της Κρήτης|Αραβοκρατίας]] (824-961) η μοναδική ένδειξη για την ύπαρξη ζωής στην περιοχή είναι οκτώ χάλκινα αραβικά νομίσματα που σήμερα φυλάσσονται στο μουσείο της πόλης. Αυτό δείχνει πως εκείνα τα χρόνια η περιοχή κατοικούνταν. Στη δεύτερη Βυζαντινή περίοδο (961-1204) πιθανόν ήταν ένας μικρός οικισμός, χωρίς ιδιαίτερη σημασία, αφού δεν υπήρχε έδρα επισκόπου και μάλλον υπαγόταν στην [[επισκοπή Καλαμώνος]]. Ως αποτέλεσμα, η κατάληψη του Ρεθύμνου από τους [[Δημοκρατία της Γένοβας|Γενουάτες]] ήταν σχετικά εύκολη, καθώς δεν αντιμετώπισαν αντίσταση, αφού ο τότε πληθυσμός ήταν μικρός.<ref name=":0" />
 
=== Βενετικά και Οθωμανικά χρόνια ===
 
▲Την εποχή της [[Ενετοκρατία στην Κρήτη|Βενετοκρατίας]] (1211-1669) το Ρέθυμνο ήταν για πρώτη φορά μετά από πολλούς αιώνες στις ακμές του. Από το λιμάνι του εξάγονται πλέον σημαντικές ποσότητες εμπορευμάτων και ο μικρός χώρος που είχε κτιστεί η Αρχαία Ρίθυμνα καλύπτει τώρα το έλλειμμα των αναγκών του από την εμπορική κίνηση και την οικονομική ανάπτυξη. Εκείνα τα χρόνια οικοδομήθηκαν μεγαλόπρεπα αναγεννησιακά κτίρια, καλλιεργήθηκαν τα γράμματα και αναπτύχθηκε λαμπρός πολιτισμός.<ref>{{Cite book|title=Ρέθυμνο, Ιστορία-Περιήγηση-Σύγχρονη ζωή|first=Μ.|last=Τρούλης|publisher=|year=1999|location=|page=31}}</ref>
[[Αρχείο:Οδός Βερνάδου 3080.JPG|thumb|200px|Δρόμος στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου, με σπίτια από την ενετική περίοδο.|αριστερά]]
[[Αρχείο:Rethymnon17th.jpg|thumb|250px|Ελαιογραφία του πρώτου μισού του 17 αιώνα (αγνώστου). Βρίσκεται στο Δημαρχείο Ρεθύμνου.]]
Σημαντικές προσωπικότητες του Ρεθύμνου του 16ου Αιώνα είναι ο [[Εμμανουήλ Τζάνες Μπουνιαλής]] και ο αδελφός του [[Μαρίνος Τζάνες|Μαρίνος Τζάνες Μπουνιαλής]], δημιουργός του έπους "Κρητικός Πόλεμος", ο [[Νικόλαος Βλαστός]], ο [[Ζαχαρίας Καλλέργης]] (συνέταξε και τύπωσε ο ίδιος "Μέγα Ετυμολογικόν Λεξικόν"), ο ζωγράφος [[Εμμανουήλ Λαμβάρδος]], ο [[Γεώργιος Χορτάτσης]] (Ερωφίλη, Γύπαρις, Πανώρια) κ.ά.
 
 
Στις 13 Νοεμβρίου 1646 το Ρέθυμνο και το 1669 εξ ολοκλήρου η Κρήτη κατακτήθηκαν από τους Τούρκους, οι οποίοι οδήγησαν την πόλη σε μαρασμό. Οι κάτοικοί της σταδιακά άρχισαν να την εγκαταλείπουν, αλλά δεν έλειψαν και οι μικρο-εξεγέρσεις. Με την έκρηξη της Επανάστασης του 1821 στην ηπειρωτική Ελλάδα, η Κρήτη ξεσηκώθηκε. Οι Τούρκοι απάντησαν με σφαγές των αμάχων σε διάφορες πόλεις, με πρώτη αυτή στις Κυδωνίες Χανίων την 15 Μαΐου 1821. Παρακινημένοι από αυτό το επεισόδιο, οι Τούρκοι του Ρεθύμνου έκαναν το ίδιο. Μέσα στην πόλη έσφαξαν πάνω από εκατό άοπλους Έλληνες μεταξύ των οποίων τον Χ. Καλλέργη και τον Ιωάννη Δεληγεώργη. Λεηλάτησαν τα καταστήματα και τα εργαστήρια, αιχμαλώτισαν γυναίκες και παιδιά και φυλάκισαν τον επίσκοπο Ρεθύμνης Γεράσιμο Περδικάρη όπως και τους ηγουμένους των μοναστηριών, άλλους κληρικούς και λαϊκούς και τον ελληνοδιδάσκαλο Ιωάννη. Επί τρεις μέρες έτρεχαν και στα γύρω χωριά λεηλατώντας και σκοτώνοντας όσους δεν πρόλαβαν να κρυφτούν στα ορεινά. Μέχρι εξήντα άτομα σκοτώθηκαν στο χωριό Περιβόλια, κοντά στο Φρούριο, και πολλούς άλλους στα χωριά Μαγουλά και Μαρουλά, μεταξύ αυτών και τον ιερέα Γεώργιο. Ακόμα και δύο Τούρκοι σκοτώθηκαν μεταξύ τους στη διαμάχη για την κατοχή τριών νεαρών γυναικών. Στα χωριά γύρω από το Ρέθυμνο σκοτώθηκαν περί τους 500 Έλληνες. Τούρκος ονόματι Χατζαλάκης διακρίθηκε για την αγριότητά του σκοτώνοντας όποιον χριστιανό συναντούσε. Όσοι Έλληνες μπόρεσαν διασώθηκαν στα Σφακιά και στα γύρω όρη, ενώ οι Τούρκοι κλείστηκαν στο φρούριο του Ρεθύμνου.<ref>{{Cite web |url=http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=%2Fmetadata%2Fb%2F7%2Fd%2Fmetadata-70-0000260.tkl&do=235522.pdf&pageno=45&pagestart=1&width=341&height=549&maxpage=634&lang=en |author = [[Καλλίνικος Κριτοβουλίδης|Κριτοβουλίδης Κ.]] |title=''Απομνημονεύματα του περί αυτονομίας της Ελλάδος πολέμου των Κρητών'', Αθήνα 1859, σελ. 21 κ.ε. |accessdate=2020-07-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304205156/http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=%2Fmetadata%2Fb%2F7%2Fd%2Fmetadata-70-0000260.tkl&do=235522.pdf&pageno=45&pagestart=1&width=341&height=549&maxpage=634&lang=en |archivedate=2016-03-04 |url-status=dead }}</ref>▼
Το 1669 η Κρήτη κατακτήθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και η πόλη οδηγήθηκε σε μαρασμό. Οι κάτοικοί της σταδιακά άρχισαν να υποκέινται σε δουλεία, φόρους και αγγαρείες. Πολλά κτήρια της εποχής χτίστηκαν, δε, από Κρητικούς.
 
▲Στις 13 Νοεμβρίου 1646 το Ρέθυμνο και το 1669 εξ ολοκλήρου η Κρήτη κατακτήθηκαν από τους Τούρκους, οι οποίοι οδήγησαν την πόλη σε μαρασμό. Οι κάτοικοί της σταδιακά άρχισαν να την εγκαταλείπουν, αλλά δεν έλειψαν και οι μικρο-εξεγέρσεις. Με την έκρηξη της Επανάστασης του 1821 στην ηπειρωτική Ελλάδα, η Κρήτη ξεσηκώθηκε. Οι Τούρκοι απάντησαν με σφαγές των αμάχων σε διάφορες πόλεις, με πρώτη αυτή στις Κυδωνίες Χανίων την 15 Μαΐου 1821. Παρακινημένοι από αυτό το επεισόδιο, οι Τούρκοι του Ρεθύμνου έκαναν το ίδιο. Μέσα στην πόλη έσφαξαν πάνω από εκατό άοπλους Έλληνες μεταξύ των οποίων τον Χ. Καλλέργη και τον Ιωάννη Δεληγεώργη. Λεηλάτησαν τα καταστήματα και τα εργαστήρια, αιχμαλώτισαν γυναίκες και παιδιά και φυλάκισαν τον επίσκοπο Ρεθύμνης Γεράσιμο Περδικάρη όπως και τους ηγουμένους των μοναστηριών, άλλους κληρικούς και λαϊκούς και τον ελληνοδιδάσκαλο Ιωάννη. Επί τρεις μέρες έτρεχαν και στα γύρω χωριά λεηλατώντας και σκοτώνοντας όσους δεν πρόλαβαν να κρυφτούν στα ορεινά. Μέχρι εξήντα άτομα σκοτώθηκαν στο χωριό Περιβόλια, κοντά στο Φρούριο, και πολλούς άλλους στα χωριά Μαγουλά και Μαρουλά, μεταξύ αυτών και τον ιερέα Γεώργιο. Ακόμα και δύο Τούρκοι σκοτώθηκαν μεταξύ τους στη διαμάχη για την κατοχή τριών νεαρών γυναικών. Στα χωριά γύρω από το Ρέθυμνο σκοτώθηκαν περί τους 500 Έλληνες. Τούρκος ονόματι Χατζαλάκης διακρίθηκε για την αγριότητά του σκοτώνοντας όποιον χριστιανό συναντούσε. Όσοι Έλληνες μπόρεσαν διασώθηκαν στα Σφακιά και στα γύρω όρη, ενώ οι Τούρκοι κλείστηκαν στο φρούριο του Ρεθύμνου.<ref>{{Cite web |url=http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=%2Fmetadata%2Fb%2F7%2Fd%2Fmetadata-70-0000260.tkl&do=235522.pdf&pageno=45&pagestart=1&width=341&height=549&maxpage=634&lang=en |author = [[Καλλίνικος Κριτοβουλίδης|Κριτοβουλίδης Κ.]] |title=''Απομνημονεύματα του περί αυτονομίας της Ελλάδος πολέμου των Κρητών'', Αθήνα 1859, σελ. 21 κ.ε. |accessdate=2020-07-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304205156/http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=%2Fmetadata%2Fb%2F7%2Fd%2Fmetadata-70-0000260.tkl&do=235522.pdf&pageno=45&pagestart=1&width=341&height=549&maxpage=634&lang=en |archivedate=2016-03-04 |url-status=dead }}</ref>
Χωρίς δυσκολία οι Τούρκοι κατέπνιξαν την επανάσταση στο νησί, καθώς οι Κρητικοί πολεμούσαν μόνοι κι αβοήθητοι. Χαρακτηριστικό είναι το επεισόδιο του σπηλαίου του [[Μελιδόνι Ρεθύμνου|Μελιδονιού]], στο οποίο είχαν καταφύγει περίπου 370 άτομα (άνδρες και γυναικόπαιδα) που δεν ήθελαν να παραδοθούν: Οι Τούρκοι πέταξαν αναμμένα υλικά στην είσοδο του σπηλαίου, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο από ασφυξία οι έγκλειστοι σ' αυτό (2 - 3 Οκτωβρίου 1823).
 
Γραμμή 527 ⟶ 524 :
 
== Προσωπικότητες ==
Στο Ρέθυμνο γεννήθηκαν και έζησαν οι:
* [[Τιμόθεος Βενέρης]], ιεράρχης και συγγραφέας
 
* [[Στυλιανός Γαλερός]], δημαρχιακός πάρεδρος
* [[Εμμανουήλ Τζάνες]], καλλιτέχνης
* [[Ιωάννης Δαλέντζας]], συγγραφέας
* [[Νικόλαος Βλαστός]], εκδότης
* [[Νικ δε Γκρηκ]] (Νικόλαος Δάνδολος), επαγγελματίας παίκτης τυχερών παιχνιδίων
* [[Νικόλαος Δρανδάκης]], πανεπιστημιακός και αρχαιολόγος
* [[Καλή Καλό]], ηθοποιός
* [[Γεώργος Καλομενόπουλος]], ποιητής
* [[Γιώργος Κουμεντάκης]], μουσικοσυνθέτης
* Φαίδων Κωνσταντουδάκης, αθλητικογράφος
* [[Εσθήρ Λαβτζόι]], ανθρωπίστρια με βοήθεια στους πρόσφυγες το 1922<ref>[https://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/f/d/4/metadata-1503476926-44037-26450.tkl&do=411112_1923_01_w.pdf&pageno=50&width=880&height=1301&maxpage=123&lang=en Κρητική Επιθεώρησις Μάιος 1923]{{Dead link|date=Ιουλίου 2020 }}</ref>
* [[Μανώλης Λουκάκης]], υπουργός και βουλευτής
* [[Στέλιος Μυγιάκης]], χρυσός ολυμπιονίκης στην Ελληνορωμαϊκή πάλη στην Ολυμπιάδα του 1980
* [[Μανόλης Ξεξάκης]], ποιητής και συγγραφέας
* [[Καλλιρρόη Παρρέν]], δημοσιογράφος, υπέρμαχος της ισότητας των δύο φύλων
* Σήφης Πολυμίλης, υπεύθυνος γραφείου τύπου Προεδρίας της Δημοκρατίας
* [[Φραγκίσκος Πόρτος]], λόγιος
* [[Ελευθέριος Πρεβελάκης]], ιστορικός, διευθυντής του Κ.Ε.Ι.Ν.Ε. της [[Ακαδημία Αθηνών|Ακαδημίας Αθηνών]]
* [[Παντελής Πρεβελάκης]], συγγραφέας, λογοτέχνης, καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης στην [[Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών|Α.Σ.Κ.Τ.]]
* [[Βασίλης Σκουντής]], αθλητικογράφος
* [[Εμμανουήλ Τσουδερός]], πρωθυπουργός της Ελλάδας
* [[Δανιήλ Φουρλάνος]], λόγιος
* [[Στέλιος Φουσταλιεράκης]], μουσικός
* Στυλιανός Χαρκιανάκης: Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας με καταγωγή από το Άδελε.<ref>[https://rethemnos.gr/efyge-apo-ti-zoi-o-rethymniotis-archiepi/ Έφυγε από τη ζωή ο Ρεθυμνιώτης Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Στυλιανός Χαρκιανάκης]</ref>
* [[Γεώργιος Χορτάτσης]], δραματουργός
*[[Νίκος Μαμαγκάκης]], μουσικοσυνθέτης
 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ρέθυμνο"