Αράλη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|τύπος= [[ενδορρεϊκή λίμνηendorheic]], [[Λίμνη]], [[Τεχνητή λίμνη]](Βόρεια λίμνη)

Η '''Αράλη''', ή ''Αράλ'', ή([[καζακική Οξειανήγλώσσα|καζακικά]]: λίμνηАрал Теңізі, [[ουζμπεκική γλώσσα|ουζμπεκικά]]: Orol dengizi και [[ρωσική γλώσσα|ρώσικα]]: Аральскοе мοре) ήταν μια ηπειρωτική [[λίμνη]], σχεδόν «εσωτερική θάλασσα» στην [[Ασία|Κεντρική Ασία]]. Μοιραζόταν μεταξύ του [[Καζακστάν]] στα βόρεια και του [[Καρακαλπακστάν]], μιας αυτόνομης περιοχής του [[Ουζμπεκιστάν]], στα νότια και ανάμεσα στις στέπες του Κιργκίς και του Τουρκεστάν, σε [[υψόμετρο]] 49 μ. υπέρ την επιφάνεια του [[Εύξεινος Πόντος|Ευξείνου Πόντου]] και 79 μ. υπέρ της [[Κασπία]]ς από την οποία απέχει περίπου 250 χλμ. Το όνομά της σήμαινε κατά προσέγγιση ''Θάλασσα-νησί νησιών'' και αναφερόταν στα περισσότερα από 1.500 μικρά νησιά που κάποτε περιελάμβανε η έκτασή της. Μεγαλύτερο εξ αυτών ήταν η νήσος Νικόλαος (τσάρος).

Η Αράλη ήταν κάποτε η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, μετά την Κασπία και την [[Λίμνη Σουπίριορ|Σουπίριορ]] της Αμερικής, με έκταση 68.000 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικά χιλιόμετρα]], περίπου τη μισή έκταση της Ελλάδας, με μέγιστο βάθος 70 μ.(1930). Από τη δεκαετία του [[1960]] συρρικνώθηκε σταθερά, καθώς τα δύο ποτάμια που την τροφοδοτούσαν, ο [[Συρ Ντάρια]] και ο [[Αμού Ντάρια]], εκτράπηκαν επί [[Σοβιετική Ένωση|Σοβιετικής Ένωσης]] προς την έρημο για να τροφοδοτήσουν έργα [[άρδευση]]ς. Αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές του πλανήτη.<ref>{{Cite web |url=[http://www.mixanitouxronou.gr/i-limni-pou-iche-ektasi-oso-i-misi-ellada-metatrapike-se-nekrotafio-plion-to-sovietiko-pirama-pou-apetiche-ke-prokalese-mia-terastia-ikologiki-katastrofi/ |title=Η λίμνη που είχε έκταση όσο η μισή Ελλάδα μετατράπηκε σε νεκροταφείο πλοίων. Το σοβιετικό πείραμα που απέτυχε και προκάλεσε μια τεράστια οικολογική καταστροφή |accessdate=2016-11-16 |archive-date=2020-01-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131103152/http://www.mixanitouxronou.gr/i-limni-pou-iche-ektasi-oso-i-misi-ellada-metatrapike-se-nekrotafio-plion-to-sovietiko-pirama-pou-apetiche-ke-prokalese-mia-terastia-ikologiki-katastrofi/ |url-status=dead }}]</ref> Το 2004 η λίμνη είχε [[Συρρίκνωση της Αράλης|συρρικνωθεί]] στο 24% του αρχικού της μεγέθους, και ο πενταπλασιασμός της [[αλμυρότητα|αλμυρότητάς]] της σκότωσε σχεδόν το σύνολο της [[χλωρίδα]]ς και [[πανίδα]]ς που φιλοξενούσε. Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες, δύο από τις οποίες είναι υπερβολικά αλμυρές για να φιλοξενήσουν [[ψάρι|ψάρια]].<ref name="sciam">{{cite news | author=Philip Micklin; Nikolay V. Aladin | title=Reclaiming the Aral Sea | url=http://www.sciam.com/article.cfm?id=reclaiming-the-aral-sea&sc=rss | work=Scientific American | date=Μάρτιος 2008 | accessdate=2008-08-30}}</ref> Τα ψαροχώρια που κάποτε άκμαζαν στις όχθες της σήμερα απλά φιλοξενούν πλοία στη στεριά, και πλήττονται από την ανεργία και την οικονομική ύφεση. Το 2014 εξαφανίστηκε το νότιο τμήμα της.