Πρωθυπουργός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:EPP Zagreb Congress in Croatia, 20-21 November 2019 (49099472986) (cropped3).jpg|250px|μικρογραφία|Ο [[Κυριάκος Μητσοτάκης]], πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας ([[2019]])]]
'''Πρωθυπουργός''' ονομάζεται, στα [[Κοινοβουλευτική δημοκρατία|κοινοβουλευτικά]] και [[Ημιπροεδρικό σύστημα|ημιπροεδρικά συστήματα]], ο επικεφαλής του [[Υπουργικό Συμβούλιο|υπουργικού συμβουλίου]], αποτελεί, δηλαδή, τον αρχηγό της κυβέρνησης και όχι του κράτους, ο οποίος είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή ο μονάρχης.
▲Το αξίωμα υπήρχε από πολύ παλιά στις συνταγματικές μοναρχίες της Ευρώπης πριν την εγκαθίδρυση των δημοκρατιών και την καταλυτική ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του αξιώματος. Παρόλο που ένα κράτος μπορεί να είχε ένα μοναρχικό πολίτευμα όπως [[βασιλεία]], η καθημερινή διακυβέρνηση ασκούνταν από συγκεκριμένο εκτελεστικό σώμα αποτελούμενο από ''[[υπουργός|υπουργούς]]'' ενώ το συντονισμό τους ανελάμβανε ένας υπουργός-συντονιστής, ο ''πρωθυπουργός''. Αυτό το αξίωμα εμφανίζεται σε μοναρχικά πολιτεύματα ακόμα και σήμερα,<ref>
{{cite book
|author = Σ. Σωτηρίου, Στ. Κορδονούρη, Αικ. Ζαφρανίδου
Γραμμή 14 ⟶ 13 :
|pages =
|isbn =
}}</ref> όπως στην Σουηδία, την Βρετανία και άλλες χώρες.
Σύμφωνα με ορισμένα προεδρικά συστήματα, όπως η [[Νότια Κορέα]] και το [[Περού]], ο πρωθυπουργός δεν είναι ο αρχηγός της κυβέρνησης.
Οι μονάρχες της Αγγλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου διόριζαν υπουργούς στους οποίους έτρεφαν ιδιαίτερη εμπιστοσύνη και οι οποίοι θεωρούνταν επικεφαλής της κυβέρνησης. Παραδείγματα αποτελούν ο [[Τόμας Κρόμγουελ]] υπό τον [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας]] και οι [[Μάγιστρος|μάγιστροι]] στο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζάντιο]]. Αυτοί οι υπουργοί κατείχαν ποικίλες επίσημες θέσεις, αλλά ήταν κοινώς γνωστοί ως ο «πρώτος υπουργός» ή ο «πρωθυπουργός».
Η εξουσία αυτών των εξαρτούταν εξ ολοκλήρου από την προσωπική εύνοια του μονάρχη. Αν και η διαχείριση του κοινοβουλίου ήταν μια από τις απαραίτητες δεξιότητες για την ανάληψη αξιωμάτων, δεν εξαρτούταν από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την ανάληψη αυτού του θώκου. Αν και υπήρχε υπουργικό συμβούλιο, διοριζόταν εξ ολοκλήρου από τον μονάρχη και ο μονάρχης συνήθως προήδρευε στις συνεδριάσεις του.
Στα μέσα του [[17ος αιώνας|17ου αιώνα]], μετά τον [[Αγγλικός εμφύλιος πόλεμος|Αγγλικό Εμφύλιο Πόλεμο]], το Κοινοβούλιο ενίσχυσε τη θέση του σε σχέση με τον μονάρχη και στη συνέχεια απέκτησε περισσότερη δύναμη μέσω της [[Ένδοξη Επανάσταση|Ένδοξης Επανάστασης του 1688]] και της ψήφισης της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων το 1689.<ref>{{cite web|title=Britain's unwritten constitution|url=http://www.bl.uk/magna-carta/articles/britains-unwritten-constitution|publisher=British Library|access-date=27 November 2015|quote=The key landmark is the Bill of Rights (1689), which established the supremacy of Parliament over the Crown.... The Bill of Rights (1689) then settled the primacy of Parliament over the monarch’s prerogatives, providing for the regular meeting of Parliament, free elections to the Commons, free speech in parliamentary debates, and some basic human rights, most famously freedom from ‘cruel or unusual punishment’.|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208232341/http://www.bl.uk/magna-carta/articles/britains-unwritten-constitution|archive-date=8 December 2015|url-status=live}}</ref> Ο μονάρχης δεν μπορούσε πλέον να θεσπίσει κανένα νόμο ή να επιβάλει φόρο χωρίς την άδειά του και έτσι η [[Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου|Βουλή των Κοινοτήτων]] έγινε μέρος της κυβέρνησης. Με αυτές τις κινήσεις, ο πρωθυπουργός αρχίζει να λαμβάνει τα περισσότερα από τα σημερινά του χαρακτηριστικά στα συστήματα που ομοιάζουν του [[Σύστημα Γουεστμίνστερ|συστήματος Γουεστμίνστερ]].
== Δείτε επίσης ==
| |||