Θεσσαλονίκη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Προσθήκες αλλαγές |
|||
Γραμμή 1.041:
Κατά το 2ο μισό του 19ου αιώνα με την κατεδάφιση του παραλιακού τείχους και την κατασκευή της προκυμαίας στη Θεσσαλονίκη έχουμε ένα πέρασμα από μια μεσαιωνική σε μια σύγχρονη πόλη. Επίσης, το 1889 με την κατεδάφιση των νοτιανατολικών τειχών, η Θεσσαλονίκη επεκτείνεται προς τα ανατολικά, όπου δημιουργείται η Συνοικία των Εξοχών. Στην νέα συνοικία που αναπτύσσεται με άξονα την λεωφόρο των Εξοχών (σημερινή [[Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας (Θεσσαλονίκη)|Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας]]) και συνδέεται συγκοινωνιακά με ιππήλατο τραμ, κατασκευάζονται πολλές επαύλεις με μεγάλους κήπους, όπου εγκαθίστανται κάτοικοι που ανήκουν σε υψηλά κοινωνικά στρώματα, στεγάζονται εδώ όλα τα προξενεία και κατασκευάζονται δημόσια (Παπάφειο Ορφανοτροφείο, Μαράσλειο Λύκειο) και εκκλησιαστικά κτήρια (Ναός της Ανάληψης, [[Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης|Γενί Τζαμί]]) και νοσοκομεία (Ισραηλιτικό Νοσοκομείο Χίρς, Ιταλικό Νοσοκομείο "Βασίλισσα Μαργαρίτα", [[Ρωσικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης|Ρωσικό Νοσοκομείο]]). Κυριότεροι αρχιτέκτονες της τελευταίας φάσης του οθωμανικού εκσυγχρονισμού και της επέκτασης της πόλης προς τα ανατολικά είναι οι [[Ξενοφών Παιονίδης]] (Παπάφειο Ορφανοτροφείο, Νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος, [[Βίλα Μορντώχ]]), [[Βιταλιάνο Ποζέλι]] ([[Οδός Βαλαωρίτου (Θεσσαλονίκη)|Τράπεζα της Θεσσαλονίκης-Στοά Μαλακοπή]], [[Διοικητήριο (Θεσσαλονίκη)|Διοικητήριο]], Καθολική και Αρμένικη Εκκλησία, [[Γενί Τζαμί Θεσσαλονίκης|Γενί Τζαμί]]), [[Πιέτρο Αρριγκόνι]] (Παλαιός Σιδηροδρομικός Σταθμός, [[Βίλα Καπαντζή|Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή]], [[Κάζα Μπιάνκα]]), [[Ελί Μοδιάνο]] ([[Έπαυλη Μοδιάνο]], [[Παλιό Τελωνείο Θεσσαλονίκης|Παλιό Τελωνείο]]), [[Ερνέστος Τσίλλερ]] (Γενικό Προξενείο της Ελλάδας (1894) το σημερινό [[Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης|Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα]]), [[Απόστολος Γρεκός]] (Μαράσλειο Λύκειο) και ο εμπειροτέχνης-αρχιτέκτονας [[Άγγελος Σιάγας]].<ref name=":3" /><ref>{{Cite book|title=Εικονογραφία της Συνοικίας των Εξοχών (1885-1912)|first=Βασίλης|last=Κολώνας|publisher=University Studio Press|year=2014}}</ref> Αυτής της περιόδου επίσης είναι το κτήριο που στεγάζει σήμερα το [[Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης]] (πρώην οικία J. Abbott, Οθωμανική Τράπεζα και ΙΚΑ Φράγκων) στην οδό Φράγκων 15.<ref>{{Cite web|url=https://thessarchitecture.wordpress.com/2015/10/23/othomaniki-trapeza-kratiko-odeio/|title=ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΚΡΑΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ)|ημερομηνία=2015-10-23|website=thessarchitecture|language=en|accessdate=2020-09-18}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newsit.gr/topikes-eidhseis/thessaloniki-ypo-eksosi-vrisketai-to-monadiko-kratiko-odeio-tis-xoras/1710032/|title=Θεσσαλονίκη: Υπό έξωση βρίσκεται το μοναδικό Κρατικό Ωδείο της χώρας|work=NewsIT|date=15 Ιουλίου 2013}}</ref>
Στις αρχές του 20ού αιώνα και ειδικά την περίοδο 1912-1922 συντελούνται ιστορικές και κρίσιμες αλλαγές με κυριότερες την απελευθέρωση της πόλης, την καταστροφική [[Μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης 1917|πυρκαγιά του 1917]] και την εγκατάσταση μεγάλου αριθμού προσφύγων μετά την [[Μικρασιατική Καταστροφή]] και την ανταλλαγή πληθυσμών. Σχεδόν όλο το ιστορικό κέντρο της πόλης μετά την πυρκαγιά του 1917 σχεδιάζεται εκ νέου και η πόλη χάνει την ανατολίτικη της όψη. Η ταχύτητα και η αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης των Φιλελευθέρων και ο ορισμός επταμελούς διεθνούς επιτροπής σχεδιασμού υπό την καθοδήγηση του γάλλου πολεοδόμου και αρχιτέκτονα [[Ερνέστ Εμπράρ]] δίνουν μια ευρωπαϊκή όψη στην πόλη. Έτσι την δεκαετία 1922-1932 χτίζονται περίπου 15000 κτίρια, από τα οποία 2200 στο κέντρο της πόλης. Ένας μεγάλος αριθμός αρχιτεκτόνων και μηχανικών δραστηριοποιείται στην πόλη με πρωτοπόρους τον Γάλλο μηχανικό [[Ζοζέφ Πλεμπέρ]] (Μέγαρα: Μαλάχ, Ναχμία, "Petit Palais", Γκατένιο-Φλωρεντίν, Ναχμία, Διοικητικά Δικαστήρια-πρώην ΔΕΛΑΣΑΛ, Ξενοδοχεία: "Tourist", "Εξέλσιορ"),<ref>{{Cite web|url=https://parallaximag.gr/thessaloniki/agnostos-architektonas-ton-panemorfon-ktirion-pou-synantas-stin-kardia-tis-thessalonikis|title=Ο «άγνωστος» αρχιτέκτονας των πανέμορφων κτιρίων που συναντάς στην καρδιά της Θεσσαλονίκης|last=Παρασκευοπούλου|first=Χριστίνα|ημερομηνία=2020-02-26|website=Parallaxi Magazine|language=en-US|accessdate=2021-10-31}}</ref> τους αρχιτέκτονες της Σχολής «Ωραίων Τεχνών» της Κωνσταντινούπολης και συγκεκριμένα τους [[Γεώργιος Μανούσος|Γεώργιο Μανούσο]], [[Μαξιμιλιανός Ρούμπενς|Μαξιμιλιανό Ρούμπενς]], [[Αναστάσιος Μπίρδας|Αναστάσιο Μπίρδα]], [[Αλέξανδρος Τζώνης (1877-1951)|Αλέξανδρο Τζώνη]], [[Λεωνίδας Παλαιολόγος (αρχιτέκτων)|Λεωνίδα Παλαιολόγο]], [[Κωνσταντίνος Γιωτόπουλος|Κωνσταντίνο Γιωτόπουλο]], [[Συμεών Μυλωνάς|Συμεών Μυλωνά]], καθώς επίσης τους [[Δημήτριος Ανδρόνικος|Δημήτριο Ανδρόνικο]], [[Γεώργιος Καμπανέλλος|Γεώργιο Καμπανέλλο]], [[Αντώνιος Νικόπουλος|Αντώνιο Νικόπουλο]], [[Σαλβατόρε Ποζέλι]], [[Φιλήμων Παιονίδης|Φιλήμωνα Παιονίδη]], [[Ζακ Μωσσέ]] (Βοσπόριον Μέγαρον, Όλυμπος Νάουσα, Αγορά Κολόμβου, Ολύμπιον Μέγαρον, Συνοικισμός "Ουζιέλ"), [[Ερνστ Λέβη]] (Μέγαρο Στάιν, Συναγωγή Μοναστηριωτών), [[Δημήτριος Φυλλίζης|Δημήτριο Φυλλίζη]] (Μέγαρα: Μοσκώφ-Σεδένκο, Χατζηδημούλα, Κουκουμπάνη), [[Μαρίνος Δελλαδέτσιμας|Μαρίνο Δελλαδέτσιμα]], [[Τρύφων-Τριαντάφυλλος Νάτσης|Τρύφωνα-Τριαντάφυλλο Νάτση]], Βασίλειο Βασιλειάδη, [[Γεώργιος Μαλάκης|Γεώργιο Μαλάκη]], [[Κωνσταντίνος Κοκορόπουλος|Κωνσταντίνο Κοκορόπουλο]], [[Ανδρέας Λευθεριώτης|Ανδρέα Λευθεριώτη]], [[Ευθύμιος Κοτζαμπασούλης|Ευθύμιο Κοτζαμπασούλη]], Ανδρέα Γεωργακόπουλο, [[Παύλος Καμπάς|Παύλο Καμπά]], [[Ιωάννης Βαρουξάκης|Ιωάννη Βαρουξάκη]], [[Νίκος Παπακωνσταντινόπουλος|Νίκο Παπακωνσταντινόπουλο]], [[Λεονάρντο Τζενάρι]] ([[Μέγαρο Λόγγου]], Κινηματογράφος "Διονύσια"), [[Αριστομένης Βάλβης|Αριστομένη Βάλβη]] (Εθνική Τράπεζα), [[Μιχαήλ Λυκούδης|Μιχαήλ Λυκούδη]] (πρώην Ιονική-Λαϊκή Τράπεζα), Αλέξανδρο Θεοδοσιάδη, [[Ιωάννης Δημητριάδης|Ιωάννη Δημητριάδη]] (Εμπορικό και Βιοτεχνικό Επιμελητήριο), [[Μωρίς Ματαράσσο]], Αναστάσιο Ζαχαριάδη, [[Ελευθέριος Πάικος|Ελευθέριο Πάικο]], [[Δημήτριος Καραγιαννάκης|Δημήτριο Καραγιαννάκη]], [[Αλβέρτος Τζιβρέ|Αλβέρτο Τζιβρέ]], [[Αθανάσιος Γιάκας|Αθανάσιο Γιάκα]], [[Γεώργιος Σιάγας|Γεώργιο Σιάγα]], [[Λέανδρος Ζωίδης|Λέανδρο Ζωίδη]] (Κινηματογράφος "Ηλύσια"), [[Κωνσταντίνος Κιτσίκης|Κωνσταντίνο Κιτσίκη]], [[Νίκος Μητσάκης|Νικόλαο Μητσάκη]] (Ανώτερο Παρθεναγωγείο), [[Νικόλαος Ζουμπουλίδης|Νικόλαο Ζουμπουλίδη]] (Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος στην Αριστοτέλους & Ερμού), [[Νικόλαος Νικολαΐδης (αρχιτέκτων)|Νικόλαο Νικολαΐδη]], Αντώνιο Πάππη (Μέγαρο Βαρβιτσιώτη), Ε. Μπερνασκόνι, Θωμά Παπαμιχαηλίδη, Θεμιστοκλή Σγουρό, Μιχαήλ Λαλακάκη, [[Δημήτριος Βαρβέρης|Δημήτριο Βαρβέρη]].<ref name=":3">{{Cite book|title=Η ανάδυση της σύγχρονης Θεσσαλονίκης (ιστορίες/πρόσωπα/τοπία)|first=Αλέκα|last=Καραδήμου-Γερόλυμπου|publisher=UNIVERSITY STUDIO PRESS|year=2013}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.salonikajewisharchitecture.com/ar19.html|title=Ιστορία της εβραϊκής οικοδομικής και αρχιτεκτονικής δραστηριότητας στη Θεσσαλονίκη|website=www.salonikajewisharchitecture.com|accessdate=2020-10-28}}</ref><ref name=":2">{{Cite book|title=Θεσσαλονίκη 1912-2012. Η Αρχιτεκτονική μιας εκατονταετίας.|first=Βασίλης|last=Κολώνας|publisher=UNIVERSITY STUDIO PRESS|year=2012}}</ref><ref>{{Cite book|title=Το Παλίμψηστο Της Αριστοτέλους|first=Νίκος|last=Καλογήρου|publisher=University Studio Press|year=2001|location=Θεσσαλονίκη|page=}}</ref> Οι Ιταλοί Mario Paniconi και Giuglio Pediconi κατασκευάζουν το Ιταλικό Σχολείο ‘Umberto Primo’ (1933) στην οδό Φλέμινγκ.<ref>{{Cite web|url=https://www.teetkm.gr/ιστορικά-κτιριακά-σύνολα-στο-δημόσιο/|title=Ιστορικά κτιριακά σύνολα στο δημόσιο χώρο - Το Ιταλικό Ινστιτούτο της Θεσσαλονίκης|ημερομηνία=2019-05-16|website=teetkm.gr|language=el|accessdate=2021-05-20}}</ref> Ο [[Αριστοτέλης Ζάχος]] αναλαμβάνει την αποκατάσταση της βασιλικής του Αγίου Δημητρίου, μετά την καταστροφή από την μεγάλη πυρκαγιά του 1917, ενώ το 1938 στο Άσυλο του Παιδιού στο χώρο του Πανεπιστημίου, κατασκευάζει τον ναό του Αγίου Στυλιανού.<ref>{{Cite journal|title=Ένα πραγματικό κόσμημα|last=Μαντοπούλου-Παναγιωτοπούλου|first=Θάλεια|date=2018|journal=Θεσσαλονικέων Πόλις 68}}</ref> Επίσης, στην [[Νέα Αρετσού|Αρετσού]] στην περιοχή των Επαύλεων κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου κατασκευάζονται 30 εξοχικές κατοικίες επιφανών θεσσαλονικέων, από τις οποίες σήμερα σώζονται μόλις 6 (Έπαυλη Καρανικόλα, έργο του [[Αναστάσιος Μεταξάς|Αναστάσιου Μεταξά]], Έπαυλη Γωγουσόπουλου, Έπαυλη Ζαχαράκη του Θ. Μπουρμπούλη).<ref>{{Cite web|url=https://kalamarianews.gr/history/1332-%CE%BF%CE%B9-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CF%8D%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CE%B5%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%8D|title=Οι επαύλεις στην Αρετσού|website=kalamarianews.gr|accessdate=2021-05-11}}</ref>
Στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη κυριαρχεί ο [[Πάτροκλος Καραντινός]], με το σχεδιασμό του Χημείου, της Φυσικομαθηματικής και της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς και του [[Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης|Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης]] (1960). Στον χώρο του Πανεπιστημίου την περίοδο 1960-1974 οι [[Κωνσταντίνος Φινές]] και Κωνσταντίνος Παπαϊωάνου, σχεδιάζουν τα κτήρια της Διοίκησης, της Νομικής, της Θεολογικής Σχολής και της Αίθουσας Τελετών, ενώ ο Ι. Τριανταφυλλίδης το Μετεωροσκοπείο. Οι Προκόπης Βασιλειάδης, [[Εμμανουήλ Βουρέκας]] και [[Σπύρος Στάικος]], το 1959-1960, στην Πλατεία ΧΑΝΘ, σχεδιάζουν την Πύλη της [[Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης|Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης]], ενώ εντός του χώρου της ΔΕΘ ο Αλ. Αναστασιάδης τον [[Πύργος του ΟΤΕ|Πύργο του ΟΤΕ]] το 1969. Ακόμη, σε μικρότερο βαθμό οι [[Περικλής Σακελλάριος]] ([[Παλατάκι (Κυβερνείο)]]), [[Βασίλειος Κασσάνδρας]] (Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών), [[Ρέννος Κουτσούρης]] (Ξενοδοχείο Ολύμπικ, 1958), [[Κωνσταντίνος Καψαμπέλης]] (Ναυτικός Όμιλος Θεσσαλονίκης, 1963 και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου του Ναυτικού Ομίλου Θεσσαλονίκης που σχεδιάστηκε το 1977, αλλά κατασκευάστηκε το 1990),<ref>{{Cite web|url=https://www.openhousethessaloniki.gr/building/monterno-ekkisaki-ston-noth/|title=ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ ΣΤΟΝ ΝΟΘ {{!}} OPEN HOUSE|language=el|accessdate=2021-12-06}}</ref> Θύμιος Παπαγιάννης (Περίπτερο-Αναψυκτήριο στο δάσος του [[Σέιχ Σου]]),<ref>{{Cite journal|title=Πρόγραμμα Ξενία: Ονομασία, μελέτες + κατασκευές, τυπολογία & κατάλογοι έργων|url=https://www.academia.edu/35271660/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%AF%CE%B1_%CE%9F%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CF%84%CE%B5%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CE%AD%CF%82_%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1_and_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CE%B9_%CE%AD%CF%81%CE%B3%CF%89%CE%BD|journal=Πρόγραμμα Ενίσχυσης Βασικής Έρευνας "ΠΕΒΕ 2010" ΕΜΠ|language=en|first=Myrianthe|last=Moussa}}</ref> Παύλος Μυλωνάς (Λέσχη Φρουράς Θεσσαλονίκης), Ο. Σιμώνης, Αθανάσιος Μπαρζούκας (Ξενοδοχεία: "Αμαλία", "Ολύμπια"), Ν. Μουτσόπουλος, [[Κωνσταντίνος Δοξιάδης|Γραφείο Δοξιάδη]] (Ξενοδοχείο "[[Μακεδονία Παλλάς|Μακεδονία Παλάς]]", 1962-1971), [[Τάκης Ζενέτος]], Ελισάβετ Βακαλοπούλου-Giuliano (Υποκατάστημα και Πολυϊατρείο του ΙΚΑ, 1967 στο Φρούριο του Τοπ-Χανέ στην Πύλη Αξιού), Σ. Μπονάνος και Φ. Κεφαλόπουλος (Δικαστικό μέγαρο Θεσσαλονίκης, 1969 στην Πύλη Αξιού), Λ. Νάτσινας και ο Σπυρίδων Λέγγερης. Ο Π. Βασιλάκης, το Περίπτερο του ΕΟΤ το 1972-1973 στην [[Νέα Αρετσού|Αρετσού]].<ref name=":2" /> Επίσης, στο Φάληρο βρίσκεται ο Ναός της Αγίας Σολομονής, κτισμένος το 1950.<ref>{{Cite web|url=http://inagiastriados.gr/istoria-tou-naou/|title=Ιστορία του Ναού|website=ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ|language=el|accessdate=2020-12-13}}</ref>
| |||