Περσία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

'''Περσία''' είναι η ιστορική ονομασία του [[Ιράν]] ([[τουρκικά]]: Ατζεμιστάν). Η ονομασία αυτή επικράτησε στη [[Δυτικός Κόσμος|Δύση]] λόγω των [[Έλληνες|Ελλήνων]], οι οποίοι γενίκευσαν την ονομασία της περιοχής [[Περσέπολη|Παρς]] (''Παρσίς'', μετεξέλιξη σε ''Περσίς''), Φαρς σήμερα, στο νότιο Ιράν, η οποία ήταν και το κέντρο της Περσικής Αυτοκρατορίας. Σημειωτέον ότι η [[Περσική γλώσσα]] λέγεται ''Φαρσί''. Η Περσία ονομάστηκε επισήμως Ιράν από τις [[21 Μαρτίου]] [[1935]], όταν ο [[Σάχηςσάχης]] [[Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί]] ζήτησε επίσημα από τη διεθνή κοινότητα να αποκαλεί τη χώρα του με την εθνική της ονομασία «Ιράν» που σημαίνει «η χώρα των Αρίων».

Η πρώτη αναφορά στους Πέρσες προέρχεται από [[Ασσύριοι|Ασσυριακήασσυριακή]] επιγραφή του 800 π.Χ. η οποία τους αναφέρει ως «Παρσού», γείτονες ενός άλλου ΑρείουΑρίου έθνους τους [[Μήδοι|Μήδους]]. Για τους δύο επόμενους αιώνες οι [[Πέρσες]] και οι [[Μήδοι]] ήταν υποτελείς των Ασσυρίων, [[Βαβυλωνία|Βαβυλωνίων]] και [[Σκυθία|Σκυθών]] (επίσης [[Άριοι]]).

Η δυναστεία των [[Αχαιμενίδες|Αχαιμενιδών]] ήταν η πρώτη σειρά Περσών ηγεμόνων. Ιδρύθηκε από τον [[Αχαιμένα]], έναν Πέρση ηγέτη του 700 π.Χ. Ο γιος του ο [[Θιέσπης]] οδήγησε τους νομάδες Πέρσες να εγκατασταθούν στο νότιο Ιράν γύρω στο 650 π.Χ. και συγκρότησε το πρώτο οργανωμένο [[Περσικόπερσικό κράτος]]. Σταδιακά το Περσικόπερσικό κράτος κατέκτησε την περιοχή των αυτοχθόνων [[Ελάμ|Ελαμιτών]] συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής περιοχής [[Ανσάν]]. Οι απόγονοι του Θιέσπη χωρίστηκαν σε δύο κλάδους, ο μεν βασίλευε στο Ανσάν ο δε στην υπόλοιπη Περσία.

Ο [[Κύρος ο Μέγας]] ένωσε τα δυο βασίλεια περί το 559 π.Χ. Εκείνη την περίοδο οι Πέρσες ήταν υποτελείς στους [[Μήδοι|Μήδους]] υπό τον παππού του Κύρου, τον [[Αστυάγης|Αστυάγη]]. Ο [[Κύρος Β΄ της Περσίας|Κύρος]] επαναστάτησε με τη βοήθεια των Περσών, ανατρέποντας τον Αστυάγη και δημιούργησε τη μεγάλη Περσική αυτοκρατορίαΑυτοκρατορία προσθέτοντας τη [[Μηδία]] στο Περσικόπερσικό κράτος στα 550 π.Χ. Ο Κύρος οδήγησε τους Μήδους και τους Πέρσες σε νέες κατακτήσεις. Αρχικά κατακτήθηκε η [[Λυδία]], το 539 π.Χ. εισήλθε θριαμβευτικά στη [[Βαβυλώνα]]. Ο [[Χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κύρου]] είναι απόδειξη του μεγέθους του ως προσωπικότητα.

Ο γιος του Κύρου, [[Καμβύσης Β΄]], πρόσθεσε την [[Αρχαία Αίγυπτος|Αίγυπτο]] στην Περσική Αυτοκρατορία. Η Αυτοκρατορία έφτασε στο απόγειό της με τον [[Δαρείος Α΄|Δαρείο Α΄]], ο οποίος κατέλαβε την κοιλάδα του [[Ινδός ποταμός|Ινδού]] ποταμού και τηντη [[Θράκη]] και πέρασε τοτον [[Δούναβης|Δούναβη]] καταδιώκοντας για αρκετό καιρό τους [[Σκύθες]], χωρίς όμως σημαντικά αποτελέσματα. Η εισβολή του στην [[Ελλάδα]] ανακόπηκε στη [[Μάχη του Μαραθώνα]]. Ο γιος του [[Ξέρξης Α΄]] επανέλαβε την προσπάθεια, αλλά ηττήθηκε στη [[Ναυμαχία της Σαλαμίνας]] το 480 π.Χ. και αποκρούστηκε οριστικά στη [[Μάχη των Πλαταιών]] το επόμενο έτος.

Η Περσική Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών ήταν η μεγαλύτερη και ισχυρότερη ως εκείνη την εποχή, καλά διοικούμενη και οργανωμένη. Ο Δαρείος διαίρεσε το βασίλειό του σε περίπου είκοσι [[Σατραπεία|Σατραπείεςσατραπείες]], με πολλούς από τους [[Σατράπης|Σατράπεςσατράπες]] να έχουν προσωπικές σχέσεις με τοτον Μεγάλομεγάλο Βασιλέαβασιλέα ([[Σάχηςσάχης]]). Εγκαθίδρυσε σύστημα υποχρεωτικής εισφοράς από τις Σατραπείεςσατραπείες, υιοθέτησε το ανεπτυγμένο ταχυδρομικό σύστημα των Ασσυρίων και το επέκτεινε. Μετέφερε την πρωτεύουσα στα [[Σούσα]], στο κέντρο της αυτοκρατορίας. Οι Πέρσες επέτρεψαν στους διάφορους υποτελείς πολιτισμούς να διατηρηθούν, ακολουθώντας το παράδειγμα του Κύρου, με αποτέλεσμα να μειωθεί δραματικά ο [[κίνδυνος]] εξεγέρσεων.

Η [[Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών]] καταλύθηκε από τον [[Αρχαίοι Μακεδόνες|Μακεδόνα]] βασιλιά, [[Μέγας Αλέξανδρος|Αλέξανδρο]], ο οποίος σάρωσε κυριολεκτικά την Περσικήπερσική επικράτεια. Το ελληνικό στοιχείο που έφερε μαζί του ο νέος αυτοκράτορας και οι διάδοχοί του, αναμείχθηκε με τα τοπικά στοιχεία, δημιουργώντας τον Ελληνιστικό πολιτισμό. Ο πυρήνας της παλαιάς περσικής αυτοκρατορίας περιήλθε στην αυτοκρατορία των [[Σελευκίδες|Σελευκιδών]]. Η [[Δυναστεία των Αρσακιδών της Παρθίας|δυναστεία των Πάρθων]] ωστόσο έθεσε οριστικό τέλος στον μέχρι τότε πολύ εκτεταμένο [[Εξελληνισμός|εξελληνισμό]] της Περσίας.