Ατλαντίδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
μ επέκταση από την αγγλική βικι Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017 |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Athanasius Kircher's Atlantis.gif|thumb|350px|Φανταστική αναπαράσταση της Ατλαντίδας από το ''Mundus Subterraneus'' του [[Αθανάσιος Κίρχερ]], [[Άμστερνταμ]] 1665.]]
Η '''Ατλαντίδα''' είναι μυθικό νησί που πρωτοακούστηκε στους διασπότους του [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] «[[Τίμαιος (διάλογος)|Τίμαιος]]» και «[[Κριτίας (διάλογος)|Κριτίας]]». ▼
Στην περιγραφή του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα, που βρίσκεται «πέρα από τις [[Ηράκλειες στήλες]]» (
▲Η '''Ατλαντίδα''' είναι μυθικό νησί που πρωτοακούστηκε στους διασπότους του [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]] «[[Τίμαιος (διάλογος)|Τίμαιος]]» και
▲Στην περιγραφή του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα, που βρίσκεται «πέρα από τις [[Ηράκλειες στήλες]]» ( γνωστά ως στενά του Γιβραλτάρ), ήταν μια ναυτική δύναμη που είχε κατακτήσει πολλά μέρη της δυτικής Ευρώπης και της [[Αφρική|Αφρικής]], περίπου 9.000 χρόνια πριν τον Σόλωνα. Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εισβάλει στην [[Αρχαία Αθήνα|Αθήνα]], η Ατλαντίδα βυθίστηκε μυστηριωδώς στο πέλαγος «σε μια μόνο ημέρα και νύχτα ατυχίας».Σύμφωνα με τη βιογραφία του Απολλόδωρου, η Ατλαντίδα βρισκόταν στις νοτιοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
Επειδή είναι μια ιστορία που λενσωματώνεται στους διαλόγους του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα θεωρείται γενικά ως παραβολή που κατασκευάστηκε από τον Πλάτωνα για να εξηγήσει τις πολιτικές του θεωρίες. Αν και η ιστορία του Πλάτωνα φαίνεται σαφής στους περισσότερους μελετητές, μερικοί προτείνουν ότι η περιγραφή του είναι εμπνευσμένη από παλαιότερες παραδόσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Πλάτωνας βασίστηκε σε προηγούμενα γεγονότα, όπως την έκρηξη του ηφαιστείου της [[Σαντορίνη|Σαντορίνης]] ή τον [[Τρωικός πόλεμος|Τρωικό πόλεμο]], ενώ άλλοι επιμένουν ότι έλαβε έμπνευση από πιο σύγχρονα γεγονότα όπως την καταστροφή της [[Ελίκη (αρχαία πόλη)|Ελίκης]] το [[373 π.Χ.]] και την αποτυχημένη [[εκστρατεία στη Σικελία]] το 415-413 π.Χ.
== Πλάτωνας ==
Οι διάλογοι Τίμαιος και Κριτίας, που γράφτηκαν το [[360 π.Χ.]] είναι οι πρώτες γνωστές αναφορές στην Ατλαντίδα. Για άγνωστους λόγους ο Πλάτωνας ποτέ δεν ολοκλήρωσε τον Κριτία, εντούτοις ο μελετητής ''Benjamin Jowett'', μεταξύ άλλων, υποστηρίζει ότι αρχικά σκόπευε να γράψει και ένα τρίτο διάλογο με τον τίτλο «[[Ερμοκράτης]]». Ο ''John V. Luce'' υποθέτει ότι ο Πλάτωνας – αφού περιέγραψε την αρχή του κόσμου και της ανθρωπότητας στον Τίμαιο, καθώς επίσης και την αλληγορική τέλεια κοινωνία της αρχαίας Αθήνας και της επιτυχούς υπεράσπισης της ενάντια της εχθρικής Ατλαντίδας στον Κριτία - θα έκανε κύριο θέμα του Ερμοκράτη τη στρατηγική του Ελληνιστικού πολιτισμού κατά τη σύγκρουσή του με τους [[βάρβαροι|βάρβαρους]]. Ο Πλάτωνας έγραψε για την Ατλαντίδα στον Τίμαιο:
Γραμμή 25 ⟶ 22 :
Κατά τον Κριτία, 9.000 χρόνια πριν τον Πλάτωνα, ένας πόλεμος ξέσπασε μεταξύ αυτών εντός και εκτός των Ηράκλειων Στηλών (πιθανότατα τα στενά του [[Γιβραλτάρ]]). Η Ατλαντίδα είχε κατακτήσει μέρη της [[Λιβύη]]ς μέχρι και την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]], καθώς και ένα μεγάλο μέρος της [[Ευρώπη]]ς μέχρι τη [[Τυρρηνία]], και υπέβαλε τους ανθρώπους τους στη δουλεία. Οι Αθηναίοι οδήγησαν μια συμμαχία ενάντια στην αυτοκρατορία της Ατλαντίδας, και καθώς η συμμαχία αδυνατούσε, οι Αθηναίοι επικράτησαν μόνοι και ελευθέρωναν κατακτημένες περιοχές. «Όμως αργότερα έγιναν δυνατοί σεισμοί και πλημμύρες, και σε μια μόνο δεινή ημέρα και νύχτα όλοι οι πολεμιστές βυθίστηκαν μέσα στη γη, και ομοίως η νήσος της Ατλαντίδας χάθηκε στα βάθη της θάλασσας».
== Ερμηνείες ==
=== Αρχαίες ===
[[Αρχείο:Herodotus world map-en.svg|300px|thumb|Ανακατασκευή της Οικουμένης (κατοικημένος κόσμος), ένας αρχαίος χάρτης βασισμένος στην περιγραφή του κόσμου του [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτου]], περίπου το 450 π.Χ.]]
Μερικοί αρχαίοι συγγραφείς θεωρούσαν την Ατλαντίδα ως φανταστική ή μεταφορικό μύθο. Άλλοι πίστευαν ότι ήταν αληθινή.<ref>[[Heinz-Günther Nesselrath|Nesselrath, HG]] (2005). 'Where the Lord of the Sea Grants Passage to Sailors through the Deep-blue Mere no More: The Greeks and the Western Seas', ''Greece & Rome'', vol. 52, pp. 153–171 [pp. 161–171].</ref> Ο [[Αριστοτέλης]] πίστευε ότι ο Πλάτωνας, ο δάσκαλός του, είχε εφεύρει το νησί για να διδάξει τη φιλοσοφία. Ο φιλόσοφος Κράντωρ, μαθητής του μαθητή του Πλάτωνα Ξενοκράτη, αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα συγγραφέα που θεώρησε ότι η ιστορία για την Ατλαντίδα ήταν ιστορικό γεγονός. Το έργο του, "ένα σχόλιο για τον Τίμαιο", δεν διασώζεται, αλλά ο [[Πρόκλος]], νεοπλατωνιστής του πέμπτου αιώνα μ.Χ., αναφέρει σχετικά.<ref>{{cite web|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0179%3Atext%3DTim.%3Asection%3D24a|author=Plato|title=Timaeus|at=Section 24a|lang=grc|quote=τὰ γράμματα λαβόντες}}</ref>
Το εν λόγω απόσπασμα έχει αναπαραχθεί στη σύγχρονη βιβλιογραφία είτε ως ισχυρισμός ότι ο Κράντωρ επισκέφτηκε την Αίγυπτο, όπου είχε συνομιλίες με ιερείς και είδε ιερογλυφικά που επιβεβαίωναν την ιστορία, είτε ως ισχυρισμός ότι έμαθε γι' αυτά από άλλους επισκέπτες στην Αίγυπτο. Ο Πρόκλος έγραψε:
{{απόσπασμα|''Ο Κράντωρ αναφέρει ότι οι σύγχρονοι του Πλάτωνα συνήθιζαν να τον επεκρίνουν αστειευόμενοι ότι δεν ήταν ο εφευρέτης της Δημοκρατίας του, αλλά αντέγραφε τους θεσμούς των Αιγυπτίων. Ο Πλάτων πήρε αυτούς τις κριτικές αρκετά σοβαρά για να αναθέσει στους Αιγύπτιους αυτή την ιστορία για τους Αθηναίους και τους Ατλάντες, ώστε να τους κάνει να πουν ότι οι Αθηναίοι ζούσαν πραγματικά κάποτε σύμφωνα με αυτό το σύστημα''.}}
Ένα άλλο απόσπασμα από το σχόλιο του Πρόκλου για τον «Τίμαιο» δίνει μια περιγραφή της γεωγραφίας της Ατλαντίδας:
{{απόσπασμα|''Το ότι κάποτε υπήρχε ένα νησί τέτοιας φύσης και μεγέθους είναι προφανές από όσα λέγονται από ορισμένους συγγραφείς που ερεύνησαν τα πράγματα γύρω από την εξωτερική θάλασσα. Διότι σύμφωνα με αυτούς, υπήρχαν επτά νησιά σε εκείνη τη θάλασσα στην εποχή τους, ιερά για την Περσεφόνη, και άλλα τρία τεράστιας έκτασης, ένα από τα οποία ήταν ιερό στον Άδη, ένα άλλο στον Άμμωνα και ένα άλλο ανάμεσά τους στον Ποσειδώνα, το οποίο ήταν χίλια στάδια [200 χιλιόμετρα] και οι κάτοικοί του διατήρησαν την ανάμνηση από τους προγόνους τους για το μεγάλο νησί της Ατλαντίδας που υπήρχε πραγματικά εκεί και που για πολλούς αιώνες βασίλευε σε όλα τα νησιά του Ατλαντικού. Αυτά τα έχει γράψει ο Μάρκελλος στα Αιθιοπικά του''.<ref>[[Proclus]], ''Commentary on Plato's Timaeus'', pp. 117.10–30 (=''FGrHist'' 671 F 1), trans. Taylor, Nesselrath.</ref>}}
Ο Μάρκελλος παραμένει αγνώστων στοιχείων.
Άλλοι αρχαίοι ιστορικοί και φιλόσοφοι που πίστευαν στην ύπαρξη της Ατλαντίδας ήταν ο [[Στράβων]] και ο [[Ποσειδώνιος]].<ref>Strabo 2.3.6</ref> Ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ότι, πριν από τον έκτο αιώνα π.Χ., οι «Στήλες του Ηρακλή» μπορεί να αναφέρονταν σε βουνά εκατέρωθεν του Λακωνικού Κόλπου και επίσης μπορεί να ήταν μέρος της λατρείας του Αιγαίου.<ref name="Davis, J.L 1990">Davis, J.L. and Cherry, J.F., (1990) "Spatial and temporal uniformitarianism in LCI: Perspectives from Kea and Melos on the prehistory of Akrotiri" in Hardy, D.A and Renfrew, A.C. (Eds)(1990) "Thera and the Aegean World III, Proceedings of the Third International Conference, Santorini, Greece, 3–9 September 1989" (Thera Foundation)</ref><ref name="Castleden, Rodney 1998 p6">Castleden, Rodney (1998), "Atlantis Destroyed" (Routledge), p6</ref> Τα βουνά βρισκόταν εκατέρωθεν του νοτιότερου κόλπου της Ελλάδας, του μεγαλύτερου στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], που ανοίγει στη [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο Θάλασσα]]. Αυτό θα είχε τοποθετήσει την Ατλαντίδα στη Μεσόγειο, προσδίδοντας αξιοπιστία σε πολλές λεπτομέρειες στη συζήτηση του Πλάτωνα.
Ο ιστορικός του τέταρτου αιώνα Αμμιανός Μαρσελίνους, βασιζόμενος σε ένα χαμένο έργο του Τιμαγένη, ενός ιστορικού του πρώτου αιώνα π.Χ., γράφει ότι οι [[Δρυίδες]] της Γαλατίας ανέφεραν ότι μέρος των κατοίκων της Γαλατίας είχαν μεταναστεύσει εκεί από μακρινά νησιά. Μερικοί έχουν κατανοήσει τη μαρτυρία του Αμμιανού ως ισχυρισμό ότι τη στιγμή της βύθισης της Ατλαντίδας στη θάλασσα, οι κάτοικοί της κατέφυγαν στη δυτική Ευρώπη, αλλά ο Αμμιανός, στην πραγματικότητα, αναφέρει ότι «οι Δρυίδες θυμούνται ότι ένα μέρος του πληθυσμού είναι αυτόχθονες και ένα μέρος από άλλους που μετανάστευσαν από νησιά και εδάφη πέρα από τον Ρήνο» (Res Gestae 15.9), μια ένδειξη ότι οι μετανάστες ήρθαν στη Γαλατία από το βορρά ([[Βρετανία]], [[Ολλανδία]] ή [[Γερμανία]]), όχι από μια θεωρητική τοποθεσία στον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό Ωκεανό]] στα νοτιοδυτικά.<ref>Fitzpatrick-Matthews, Keith. ''[http://www.kmatthews.org.uk/cult_archaeology/lost_continents.html Lost Continents: Atlantis].''</ref> Αντίθετα, οι Κέλτες που κατοικούσαν κατά μήκος του ωκεανού αναφέρθηκαν ότι τιμούσαν δίδυμους θεούς, ([[Διόσκουροι]]), που εμφανίστηκαν σε αυτούς προερχόμενοι από αυτόν τον ωκεανό.<ref>[http://www.theoi.com/Text/DiodorusSiculus4A.html] [[Bibliotheca historica]] – [[Diodorus Siculus]] 4.56.4: ''"And the writers even offer proofs of these things, pointing out that the Celts who dwell along the ocean venerate the Dioscori above any of the gods, since they have a tradition handed down from ancient times that these gods appeared among them coming from the ocean. Moreover, the country which skirts the ocean bears, they say, not a few names which are derived from the Argonauts and the Dioscori."''</ref>
==Παραπομπές==
| |||