Νέα Γη και Λαμπραντόρ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Νέα Γη και το Λαμπραντόρ''' ή '''Λαβραδόρ''' ([[αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]: Newfoundland and Labrador, [[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]]: Terre-Neuve-et-Labrador) είναι επαρχία του [[Καναδάς|Καναδά]] στις ακτές του [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικού]].

([[w:en:Beothuks|Beothuks]]), φυλή που ζούσε από το κυνήγι και το ψάρεμα. Αργότερα στο νησί εγκαταστάθηκαν και αυτόχθονες [[Μίκμακ]]. Οι Μπεοθούκ είχαν τηντη συνήθεια να βάφουν το πρόσωπό τους με κόκκινη ώχρα (άργιλοι πλούσιες σε οξείδια του σιδήρου). Γι’ αυτό και οι πρώτοι [[Ευρώπη|ευρωπαίοι]] εξερευνητές ονόμασαν τους [[Ινδιάνοι|Ινδιάνους]] «ερυθρόδερμους». Με την εγκατάσταση [[Ευρώπη|ευρωπαίων]] εποίκων στις αρχές του 17ου αι., οι Μπεοθούκ αποτραβήχθηκαν στα δάση του νησιού προσπαθώντας να αποφύγουν οποιαδήποτε επαφή με τους νέους κατοίκους της περιοχής. Ο πληθυσμός των Μπεοθούκ άρχισε να μειώνεται δραματικά μετά την εγκατάλειψη των καταυλισμών τους στους εποίκους, κυρίως από ασιτία και από ασθένειες όπως η [[φυματίωση]] που έφεραν οι [[Ευρώπη|Ευρωπαίοι]]). Το έτος 1829 πέθανε και το τελευταίο γνωστό μέλος της φυλής, η 28χρονη Σανάουντιδιτ ([[w:en:Shanawdithit|Shanawdithit]]). Έκτοτε η φυλή των Μπεοθούκ θεωρείται επισήμως «εξαλειφθείσα».

Οι πρώτοι [[Ευρώπη|Ευρωπαίοι]] που αποβιβάσθηκαν στηνστη Νέα Γη ήταν οι [[Βίκινγκ]]. Οι τολμηροί σκανδιναβοί θαλασσοπόροι, γύρω στα [[1000]] μ.Χ., έφτασαν στις ακτές της [[Αμερική|Αμερικής]]ς και έστησαν έναν καταυλισμό στην Νέα Γη στην περιοχή που σήμερα αποκαλείται Κόλπος των Λιβαδιών (L'Anse aux Meadows). Ωστόσο, οι [[Βίκινγκ]] εγκατέλειψαν την περιοχή μετά από σύντομη παραμονή.

Πέντε αιώνες αργότερα, και συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 1497, ο [[Βενετία|βενετός]] εξερευνητής [[Τζιοβάννι Καμπότο]] ανακάλυψε τηντη Νέα Γη για λογαριασμό της [[Αγγλία|Αγγλίας]]ς, αν και πιθανολογείται πως 25 χρόνια πριν από τον Καμπότο, είχε φτάσει στηνστη Νέα Γη, ο [[Πορτογαλία|πορτογάλος]] εξερευνητής Ζοάο Βας Κόρτε-Ρεάλ ([[w:en:João Vaz Corte-Real|João Vaz Corte-Real]]). Στις [[5 Αυγούστου]] του 1583, ο Σερ Χάμφρεϋ Γκίμπερτ ανακήρυξε επισήμως τηντη Νέα Γη ως την πρώτη υπερπόντια αποικία της [[Αγγλία|Αγγλίας]]ς με προνόμιο που του παραχώρησε η βασίλισσα Ελισάβετ Α΄.

Κατά τον 17ο και 18ο αι., [[Ηνωμένο Βασίλειο|βρετανοί]] έποικοι άρχισαν να καταφθάνουν στο νησί. Η [[Αγγλία]] χρησιμοποιούσε τα λιμάνια της αποικίας ως βάσεις για τους πολέμους της με τηντη [[Γαλλία]]. Γι' αυτό και οι [[Γαλλία|Γάλλοι]] επιτέθηκαν στο νησί και λίγο έλειψε να το καταλάβουν το 1690. Το 1832, η Νέα Γη απέκτησε αποικιακό κοινοβούλιο, στα πρότυπα άλλων [[Ηνωμένο Βασίλειο|βρετανικών]] αποικιών. Το 1854, η Νέα απέκτησε και δική της «υπεύθυνη κυβέρνηση» με νόμο που ενέκρινε το [[Ηνωμένο Βασίλειο|βρετανικό]] Κοινοβούλιο. Στις γενικές εκλογές του [[1869]], η Νέα Γη απέρριψε πρόταση για συμμετοχή στην

Το 1904, η [[Γαλλία]] εγκατέλειψε τα δικαιώματά της στις δυτικές ακτές του νησιού, τα οποία δικαιώματα της είχαν παραχωρηθεί από τηντη συνθήκη της [[Ουτρέχτη|Ουτρέχτης]]ς το [[1713]]. Ο οριστικός καθορισμός των συνόρων της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ καθορίστηκαν με απόφαση της [[Ηνωμένο Βασίλειο|Βρετανίας]] το [[1927]].

[[Αρχείο:St. Laurent and Walsh shake hands.jpg|300px|right|thumb|Η κυβέρνηση της Νέας Γης και αντιπροσωπεία της κυβέρνησης του Καναδά υπογράφουν τηντη συμφωνία για την προσχώρηση της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ στην ομοσπονδία του Καναδά (Δεκ. 1948). Αριστερά, ο καναδός πρωθυπουργός Λουί Σαιν Λωράν (Louis St. Laurent) και, δεξιά, ο πρωθυπουργός της Νέας Γης Άλμπερτ Γουάλς (Albert Walsh) δίνουν τα χέρια μετά την υπογραφή της συμφωνίας]]

Στα πρώτα χρόνια μετά την προσχώρησή της στον [[Καναδάς|Καναδά]], η επαρχία της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ προσπάθησε να αλλάξει την οικονομία της, που μέχρι τότε στηρίζονταν σχεδόν αποκλειστικά στην αλιεία του [[βακαλάος|μπακαλιάρου]]. Κατά τηντη δεκαετία του [[1960]] άρχισε η εκμετάλλευση μεγάλων κοιτασμάτων [[σίδηρος|σιδηρομεταλλεύματος]] στο Λαμπραντόρ, κοντά στην ομώνυμη πόλη και στα όρια με το [[Κεμπέκ]]. Την ίδια εποχή κατασκευάστηκαν μεγάλα φράγματα στον ποταμό Τσώρτσιλ του Λαμπραντόρ, με σκοπό την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας για εξαγωγή προς τις [[Ηνωμένες Πολιτείες]]. (Τα φράγματα αυτά αποτέλεσαν αργότερα την αιτία μεγάλης διαμάχης με το [[Κεμπέκ]], επειδή η μεταφορά του ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται από την επαρχιακή εταιρεία ηλεκτρισμού του [[Κεμπέκ]], η οποία έτσι καρπώνεται και το μεγαλύτερο κέρδος.)

Κατά τηντη δεκαετία του 1970, η αλιεία του [[βακαλάος|μπακαλιάρου]] στα πλούσια νερά του [[Κόλπος Αγίου Λαυρεντίου|Κόλπου του Αγίου Λαυρεντίου]] και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή γύρω από τηντη Νέα Γη, πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ντόπιοι ψαράδες, αλλά και ψαράδες από άλλες χώρες ([[Ισπανία]], [[Πορτογαλία]], [[Ρωσία]], κ.λπ.) σήκωναν τεράστιες ποσότητες [[βακαλάος|μπακαλιάρου]] με βιομηχανικής φύσης αλιευτικά σκάφη. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν δραματικά τα αποθέματα αλιευμάτων στην περιοχή. Τελικά, το 1992 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του [[Καναδάς|Καναδά]] αναγκάστηκε να επιβάλει την απαγόρευση της αλιείας [[βακαλάος|μπακαλιάρου]]. Το γεγονός αυτό είχε πολύ αρνητικές συνέπειες στην οικονομία της επαρχίας. Με την κατάρρευση της αλιείας, πολλοί κάτοικοι της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ έφυγαν για να αναζητήσουν καλύτερη τύχη στον κεντρικό και δυτικό [[Καναδάς|Καναδά]]. ΤηνΤη δεκαετία 1991–2001, η επαρχία παρουσίασε μείωση πληθυσμού κατά 10%, ενώ η ανεργία και η φτώχεια μάστιζαν τους εναπομείναντες κατοίκους. Ιδιαιτέρως, στις κοινότητες των αυτοχθόνων του Λαμπραντόρ, τα προβλήματα της βίας, του αλκοολισμού και των ναρκωτικών είχαν πάρει τρομακτικές διαστάσεις.

Από το [[2005]] ωστόσο, η οικονομία της Νέα Γης και του Λαμπραντόρ έχει αρχίσει να βελτιώνονται. Η τιμή του σιδηρομεταλλεύματος βελτιώθηκε και εντάθηκε η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στο Λαμπραντόρ. Ξεκίνησε η άντληση πετρελαίου από τα παράκτια κοιτάσματα της Ιβερνίας (Hibernia) νοτίως της Νέας Γης. Ανακαλύφθηκαν επίσης νέα κοιτάσματα νικελίου στον Κόλπο Βόισυ. Η κυβέρνηση της επαρχίας ζήτησε επίσης από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του [[Καναδάς|Καναδά]] να αυξήσει τις παροχές προς τηντη Νέα Γη για να αντιμετωπιστούν τα χρόνια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

Σήμερα η πλειονότητα των κατοίκων της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ είναι [[Ηνωμένο Βασίλειο|βρετανικής]] και [[Ιρλανδία|ιρλανδικής]] καταγωγής. Υπάρχουν επίσης περίπου 5% άτομα [[Γαλλία|γαλλικής]] καταγωγής και περίπου 7,5% αυτόχθονες και μιγάδες. Οι κάτοικοι της επαρχίας είναι γνωστοί για την ιδιαίτερη προφορά τους, τα [[Κέλτες|κέλτικα]] τραγούδια τους και τηντη φιλοξενία τους.

Την επαρχία επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι πολλοί τουρίστες για να θαυμάσουν την άγρια ομορφιά των ακτών της. Το νησί της Νέας Γης συνδέεται με τηντη [[Νέα Σκωτία]] και τις ακτές του [[Λαμπραντόρ (περιοχή)|Λαμπραντόρ]] με [[Πορθμείο|πορθμεία]] (φέρι μποτ).

Η [[Τζούντι Φουτ]] είναι Αντικυβερνήτρια από τις 3 Μαΐου 2018. Πρωθυπουργός στις 14 Δεκεμβρίου 2015 έγινε ο Φιλελεύθερος [[Ντουάιτ Μπολ]]. Στις πιο [[γενικές εκλογές στη Νέα Γη και Λαμπραντόρ 2015|βουλευτικές εκλογές του 2015]] στην επαρχία, που διεξήχθησαν στις 30 Νοεμβρίου 2015, κέρδισαν τη νίκη οι Φιλελεύθεροι. Η κυβέρνηση Μπολ [[Γενικές εκλογές της Νέας Γης και Λαμπραντόρ (2019)|επανεξελέγη]] το 2019. Μετά την παραίτηση του Μπολ τον Φεβρουάριο του 2020, πρωθυπουργός εκλέχθηκε ο [[Άντριου Φάρεϊ]], ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα στις 19 Αυγούστου 2020.

* [https://web.archive.org/web/20031126213514/http://www.stats.gov.nl.ca/Statistics/Census2001/PDF/2001Origin.PDF Στοιχεία για τηντη Νέα Γη και το Λαμπραντόρ από την απογραφή του 2001] {{en}}/{{fr}}