Βαλεντίν Βολόσινοφ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

([[1895]] – [[13 Ιουνίου]] [[1936]]) ήταν [[Ρωσία|ρώσος]] [[Γλωσσολογία|γλωσσολόγος]] που η δουλειά του επηρέασε τους κλάδους της θεωρίας της [[λογοτεχνία]]ς και της [[Μαρξισμός|μαρξιστικής]] [[Ιδεολογία|θεωρίας της ιδεολογίας]].

Για το Βολόσινοφ, η γλώσσα είναι το μέσο της ιδεολογίας και δεν μπορεί να διαχωριστεί από την ιδεολογία. Η ιδεολογία, όμως, δεν πρέπει να γίνει κατανοητή με την κλασική μαρξιστική έννοια σαν ένα απατηλό νοητικό φαινόμενο που εμφανίζεται σαν αντανάκλαση μιας “πραγματικής” υλικής οικονομικής βάσης. Η γλώσσα, σαν ένα κοινωνικά κατασκευασμένο σύστημα σημείων, είναι αυτή που επιτρέπει στη [[συνείδηση]] να εμφανιστεί και είναι καθευατήκαθεαυτή μια υλική πραγματικότητα. Εξαιτίας αυτής της άποψης ότι η γλώσσα είναι το ιδιαίτερο ανθρώπινο χαρακτηριστικό, ο Βολόσινοφ υποστήριζε ότι η μελέτη της λεκτικής αλληλεπίδρασης είναι κλειδί για την κατανόηση της [[Κοινωνική ψυολογία|κοινωνικής ψυχολογίας]]. Ο Βολόσινοφ υποστήριξε επιπλέον την κατανόηση των ψυχολογικών μηχανισμών μέσα σε ένα πλαίσιο ιδεολογικής λειτουργίας στο βιβλίο του ''Φροϋδισμός: Μια μαρξιστική κριτική''

Είναι λάθος, υποστήριξε ο Βολόσινοφ, η προσπάθεια να μελετηθεί η γλώσσα αφηρημένα και συγχρονικά (δηλαδή ανιστορικά), όπως έκανε ο Σωσσύρ. Οι λέξεις, για το Βολόσινοφ, είναι δυναμικά κοινωνικά που παίρνουν διαφορετικές σημασίες για διαφορετικές [[κοινωνική τάξη|κοινωνικές τάξεις]] σε διαφορετικά ιστορικά πλαίσια. Η σημασία των λέξεων δεν υπόκειται σε παθητική κατανόηση αλλά περιλαμβάνει την ενεργή συμμετοχή τόσο του ομιλητή (ή συγγραφέα) όσο και του ακροατή (ή αναγνώστη). Ενώ κάθε λέξη είναι ένα σημείο που πήραμε από ένα κατάλογο διαθέσιμων σημείων, η χειραγώγηση της λέξης που περιλαμβάνεται σε κάθε [[λεκτική πράξη]] ή εκφώνημα ρυθμίζεται από κοινωνικές σχέσεις. Σύμφωνα με την άποψη του Βολόσινοφ η σημασία των λεκτικών σημείων είναι η αρένα μια συνεχούς πάλης των τάξεων: μια κυρίαρχη τάξη θα προσπαθήσει να στενέψει τη σημασία των κοινωνικών σημείων, κάνοντάς τα “μονοφωνικά”, αλλά η σύγκρουση των διαφορετικών ταξικών συμφερόντων σε καιρούς κοινωνικής αναταραχής θα κάνει ξεκάθαρη την “πολύφωνικότητα” των λέξεων.

Λόγω της θέσης του ότι η “πάλη για τη σημασία” συμπίπτει με την ταξική πάλη, οι θεωρίες του Βολόσινοφ είναιμπορούν να θεωρηθούν ως προάγγελος των θεωριών του ιταλού κομμουνιστή [[Αντόνιο Γκράμσι]], που και εκείνος ενδιαφερόταν για τη γλωσσολογία.

Είναι ευρέως διαδεδομένεςδιαδεδομένη οιη εικασίεςεικασία ότι τα έργα με το όνομα του Βολόσινοφ γράφτηκαν στην πραγματικότητα από το συνάδελφό του [[Μιχαήλ Μπαχτίν]]· κάποια από αυτά τα έργα έχουν προστεθεί στις ξανατυπωμένες εκδόσεις των απάντων του Μπαχτίν.