Αναβαθμίδες ή πεζούλες είναι μικρές οριζόντιες επιφάνειες εδάφους, που δημιουργήθηκαν από τον άνθρωπο σε εδάφη που έχουν μεγάλη κλίση, με σκοπό τη διευκόλυνση της καλλιέργειας. Η στήριξη του εδάφους γινόταν με ξερολιθιές, δηλαδή τοίχους κατασκευασμένους με πέτρες χωρίς τη χρήση λάσπης.

Παράδειγμα

Ανάλογα με την τοπογραφία, την κλίση, το κλίμα, το γεωλογικό υπόστρωμα και τις καλλιέργειες κάθε περιοχής επιλέγεται και το είδος των αναβαθμίδων που κατασκευάζονται.

Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και κυρίως στα νησιά συναντάμε αυτόν τον τρόπο καλλιέργειας δημιουργώντας ένα όμορφο τοπίο. Για παράδειγμα, στη Λέσβο η κατασκευή αυτή είναι συνυφασμένη με την καλλιέργεια της ελιάς και αποτελεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του γεωφυσικού τοπίου του νησιού.

Εφαρμογή Επεξεργασία

Η πλαγιά τέμνεται κατά μήκος των ισοϋψών καμπυλών και το έδαφος κινείται, προκειμένου να σχηματιστεί μία επίπεδη αναβαθμίδα για καλλιέργεια. Ένα ανάχωμα, γενικά αποτελούμενο από πέτρες, κατασκευάζεται για τη στήριξη της αναβαθμίδας. Καθώς απαιτείται μεγάλος αριθμός τεμαχισμών και γεμισμάτων ανά μονάδα επιφάνειας, οι αναβαθμίδες αναχώματος μπορεί να μην αποτελούν τη βέλτιστη πρακτική σε εδάφη τα οποία διαβρώνονται εύκολα. Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες χρησιμοποιήθηκαν πολύ στο παρελθόν και διατηρούνται ως μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς σε ορισμένες περιοχές.

Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς Επεξεργασία

Διάφορες τοποθεσίες με αναβαθμίδες στον κόσμο έχουν ανακυρηχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, όπως για παράδειγμα οι αναβαθμίδες καλλιέργειας ρυζιού στο Γιουνάν της Κίνας[1] και στο Μπανάουε των Φιλιππίνων.[2]

 
Καλλιέργειες ρυζιού στο Μπανάουε
 

Πλεονεκτήματα Επεξεργασία

Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες διευκολύνουν την καλλιέργεια στις πλαγιές και οδηγούν στη μειωμένη απορροή και τη βελτιωμένη συγκράτηση του νερού. Συνήθως η διατήρηση παλαιών αναβαθμίδων σε καλή κατάσταση προλαμβάνει τη διάβρωση και διασφαλίζει τη συνεχή ύπαρξη παραδοσιακών τοπίων.

Μειονεκτήματα Επεξεργασία

Η κατασκευή νέων αναβαθμίδων απαιτεί υψηλή εισροή εργασίας και ενέργειας. Επιπλέον, περιλαμβάνει τη μετακίνηση σημαντικής ποσότητας εδάφους και, επομένως, επηρεάζει σημαντικά το τοπίο και το όλο περιβάλλον. Οι αναβαθμίδες απαιτούν υψηλό επίπεδο συντήρησης και εάν εγκαταλειφθούν υπόκεινται σε διάβρωση. Επιπλέον, οι αναβαθμίδες συχνά βρίσκονται σε απομακρυσμένες ή απρόσιτες περιοχές από τις οποίες έχει φύγει πλέον το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και έχει μειωθεί σημαντικά ο αγροτικός πληθυσμός. Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες επίσης δεν είναι κατάλληλες για τη γεωργία όταν πρέπει να χρησιμοποιηθούν μεγάλα και βαριά γεωργικά μηχανήματα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Cultural Landscape of Honghe Hani Rice Terraces» (στα Αγγλικά). UNESCO. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2017. 
  2. «Rice Terraces of the Philippine Cordilleras» (στα Αγγλικά). UNESCO. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2017.