Σασσανιδική Ιβηρία
Η Σασσανιδική Ιβηρία (γεωργιανά: სასანური ქართლი sasanuri kartli, γνωστή σε Μεσαιωνικές Περσικές πηγές ως Wirōzān/Wiruzān/Wiručān) αναφέρεται στην εποχή που το Βασίλειο της Ιβηρίας (Κάρτλι, ανατολική Γεωργία) ήταν υπό την κυριαρχία της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών. Στην περίοδο αυτή η περιοχή διοικήθηκε από τους Μαρζμπάνους (κυβερνήτες) που διορίστηκαν από τον ιρανό βασιλιά των Σασσανιδών, και αργότερα από το Πριγκιπάτο της Ιβηρίας. Η επαρχία υπήρξε το 255/6-299, το 363-580 και το 580-627.
Ιστορία Επεξεργασία
Τα γεωργιανά βασίλεια αμφισβητήθηκαν μεταξύ των Σασσανιδών και της γειτονικής Ρωμαϊκής-Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον 3ο αιώνα.[1] Κατά τη διάρκεια των επόμενων εκατοντάδων ετών, τόσο οι Βυζαντινοί όσο και οι Σασανίδες κατάφεραν να εδραιώσουν την ηγεμονία των περιοχών αυτών. Κατά περιόδους, οι Γεωργιανοί βασιλιάδες κατάφεραν να διατηρήσουν την αυτονομία τους. Η Σασσανιδική διακυβέρνηση εγκαθιδρύθηκε για πρώτη φορά νωρίς στην Σασσανιδική εποχή, κατά τη βασιλεία του βασιλιά Σαπώρη Α΄ (240-270). Το 284, οι Σασσανίδες εξασφάλισαν το Ιβηρικό θρόνο για ένα Ιρανό πρίγκιπα από τον Οίκο Μιχράν, που στη συνέχεια ήταν γνωστός με το δυναστικό του όνομα Μιριάν Γ΄.[2][3][4][5] Έτσι, ο Μιριάν Γ΄ έγινε ο πρώτος επικεφαλής αυτού του κλάδου της οικογένειας των Μιχρανιδών στο Βασίλειο της Ιβηρίας, γνωστή ως δυναστεία των Χοσροϊδών (γνωστοί και ως Ιβέριοι Μιχρανίδες ή Μιχρανίδες της Ιβηρίας), της οποίας τα μέλη θα κυβερνούσαν την Ιβηρία στον 6ο αιώνα.[6] Το 363, η Σασσανιδική κυριαρχία αποκαταστάθηκε από τον βασιλιά Σαπώρη Β΄ (έζησε το 309-379) όταν εισέβαλε στην Ιβηρία και εγκατέστησε το Ασπακύρο Β΄ ως υποτελή του στο Ιβηρικό θρόνο.
Η συνεχιζόμενη αντιπαλότητα μεταξύ του Βυζαντίου και της Σασσανιδικής Περσίας για την υπεροχή στον Καύκασο και η ανεπιτυχής εξέγερση (523) των Γεωργιανών υπό τον Γκουργκέν είχαν σοβαρές συνέπειες για τη χώρα. Στη συνέχεια, ο βασιλιάς της Ιβηρίας είχε μόνο ονομαστική δύναμη, ενώ η χώρα κυβερνόταν πραγματικά από τους Πέρσες. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Βεζάν Μπουζμίχρ ως μαρζμπάνο της Ιβηρίας, οι αγιογραφίες της περιόδου υπονοούσαν ότι οι «βασιλείς» στην Τιφλίδα είχαν μόνο το καθεστώς του μαμασαχλίσι, που σημαίνει "επικεφαλής του (βασιλικού) οίκου".[7] Όταν πέθανε ο Μπακούρ Γ΄ το 580, η Σασσανιδική κυβέρνηση των Περσών υπό τον Χορμίζντ Δ΄ (578-590) κατέλαβε την ευκαιρία να καταλύσει την Ιβηρική μοναρχία.[8] Η Ιβηρία έγινε μια περσική επαρχία, διοικούμενη μέσω της άμεσης εξουσίας της από διορισμένους μαρζμπάνους,[9][10] που στην πραγματικότητα ήταν, όπως δηλώνει ο καθηγητής Ντόναλντ Ρέιφιλντ, "μια ντε γιούρε συνέχιση της ντε φάκτο κατάργησης της Ιβηρικής βασιλείας από το 520.[7]
Οι Ιβηρικοί ευγενείς συμφώνησαν σε αυτή την αλλαγή χωρίς αντίσταση,[8] ενώ οι κληρονόμοι του βασιλικού οίκου αποχώρησαν στα ορεινά φρούρια τους - την κύρια γραμμή των Χοσροϊδών στο Καχέτι και το νεότερο κλάδο των Γκουαραμιδών στο Κλαρτζέτι και το Τζαβαχέτι. Ωστόσο, ο άμεσος έλεγχος των Περσών προκάλεσε βαριά φορολογία και ενεργητική προώθηση του Ζωροαστριανισμού σε μια χριστιανική χώρα. Ως εκ τούτου, όταν ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μαυρίκιος ξεκίνησε μια στρατιωτική εκστρατεία κατά της Περσίας το 582, οι Ιβέριοι ευγενείς ζήτησαν να βοηθήσει στην αποκατάσταση της μοναρχίας. Ο Μαυρίκιος απάντησε και, το 588, έστειλε τον προστατευόμενο του, τον Γκουαράμ Α΄ των Γκουαραμιδών ως νέο κυβερνήτη της Ιβηρίας. Ωστόσο, ο Γκουαράμ δεν στέφθηκε ως βασιλιάς, αλλά αναγνωρίστηκε ως προϊστάμενος πρίγκιπας και του απονεμήθηκε ο βυζαντινός τίτλος του κουροπαλάτη. Η Συνθήκη Βυζαντινών-Σασσανιδών του 591 επιβεβαίωσε αυτή τη νέα αναδιάταξη, αλλά άφησε την Ιβηρία να χωριστεί σε μέρη που κυριαρχούσαν οι Βυζαντινοί και οι Σασσανίδες στην πόλη της Τιφλίδας.[8] Η Μτσχέτα τέθηκε υπό βυζαντινό έλεγχο.
Ο διάδοχος του Γκουάραμ, ο δεύτερος προϊστάμενος πρίγκιπας Στέφανος Α΄ (Στεφάνοζ Α΄), αναπροσανατόλισε την πολιτική του προς την Περσία σε μια προσπάθεια να επανασυνδέσει μια διαιρεμένη Ιβηρία, έναν στόχο που φαίνεται να είχε καταφέρει, αλλά αυτό του κόστισε τη ζωή όταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ηράκλειος επιτέθηκε στην Τιφλίδα το 626,[11] κατά τη διάρκεια του Βυζαντινού-Σασσανιδικού πολέμου του 602-628, σηματοδοτώντας την οριστική βυζαντινή κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος της Γεωργίας από το 627-628 εις βάρος των Σασσανιδών μέχρι την κατάκτηση της Περσίας από τους μουσουλμάνους.[12]
Σασσανίδες κυβερνήτες της Γεωργίας Επεξεργασία
| Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
- Πιράν Γκουσνάσπ
- Αρβάντ Γκουσνάσπ
- Βεζάν Μπουζμίχρ
Δείτε επίσης Επεξεργασία
- Ρωμαϊκή Γεωργία
- Μουσουλμανική κατάσταση της Γεωργίας
- Πριγκιπάτο της Ιβηρίας
- Αραβική εξουσία στη Γεωργία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Rapp 2003, σελ. 12.
- ↑ Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian history. Georgetown University Press. σελ. 149.
(...) Sasanian diplomacy was successful in securing, at that very time, the throne of Iberia for a branch of the Iranian house of Mihran (...)
- ↑ Rapp, Stephen H. (2003). Corpus scriptorum christianorum orientalium: Subsidia. Peeters Publishers. σελ. 154. ISBN 978-9042913189.
Mirian III, the first Christian king of the K'art'velians. He was a Mihranid Iranian prince who became king through his marriage to a K'art'velian princess.
- ↑ Bowman, Alan· Peter, Garnsey· Cameron, Averill (2005). The Cambridge Ancient History: Volume 12, The Crisis of Empire, AD 193-337. Cambridge University Press. σελ. 489. ISBN 978-0521301992.
In 284 the Iberian throne passed to Meribanes III, a member of the Iranian Mihranid family.
- ↑ Lenski, Noel. (2003) Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D. University of California Press. (ISBN 978-0520928534) "(...) they successfully asserted their claim by crowning a Persian dynast named Mirian III. Mirian, founder of the Mihranid dynasty, which ruled Iberia into the sixth century (...)"
- ↑ Lenski, Noel. (2003) Failure of Empire: Valens and the Roman State in the Fourth Century A.D. University of California Press. (ISBN 978-0520928534) "(...) they successfully asserted their claim by crowning a Persian dynast named Mirian III. Mirian, founder of the Mihranid dynasty, which ruled Iberia into the sixth century (...)"
- ↑ 7,0 7,1 Rayfield 2013, σελ. 51.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Suny 1994, σελ. 25.
- ↑ Yarshater 2001, σελ. 465.
- ↑ Mikaberidze 2015, σελ. 529.
- ↑ Suny 1994, σελ. 26.
- ↑ Mikaberidze 2015, σελ. 28.
Πηγές Επεξεργασία
- Brunner, Christopher (1983). «Geographical and Administrative divisions: Settlements and Economy». The Cambridge History of Iran: The Seleucid, Parthian, and Sasanian periods (2). Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 747–778. ISBN 978-0-521-24693-4.
- Mikaberidze, Alexander (2015). Historical Dictionary of Georgia. Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1-4422-4146-6.
- Rapp, Stephen H. (2003). Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts and Eurasian Contexts. Peeters. ISBN 978-2-87723-723-9.
- Rapp, Stephen H. (2014). The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1472425522.
- Rayfield, Donald (2013). Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. ISBN 978-1780230702.
- Suny, Ronald Grigor (1994). The Making of the Georgian Nation (Second έκδοση). Indiana University Press. ISBN 0-253-20915-3.
- Yarshater, Ehsan, επιμ. (2001). Encyclopaedia Iranica. 10. Routledge & Kegan Paul. ISBN 978-0-933273-56-6.