Επιχείρηση Hardboiled
Η Επιχείρηση Hardboiled ήταν μια στρατιωτική εξαπάτηση του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αναλήφθηκε από τους Συμμάχους το 1942, ήταν η πρώτη απόπειρα εξαπάτησης από το Τμήμα Ελέγχου του Λονδίνου (London Controlling Section - LCS) και σχεδιάστηκε για να πείσει τις δυνάμεις του Άξονα ότι οι Σύμμαχοι θα εισέβαλαν σύντομα στη κατεχόμενη από τους Γερμανούς Νορβηγία . Το LCS είχε πρόσφατα ιδρυθεί για να σχεδιάζει εξαπάτηση σε όλα τα πολεμικά θέατρα, αλλά είχε αγωνιστεί για υποστήριξη από το μη ενθουσιώδες στρατιωτικό κατεστημένο. Το LCS είχε ελάχιστη καθοδήγηση στη στρατηγική εξαπάτηση, μια δραστηριότητα στην οποία πρωτοστάτησε ο Ντάντλεϊ Κλαρκ το προηγούμενο έτος, και δεν γνώριζε το εκτεταμένο σύστημα διπλών πρακτόρων που ελεγχόταν από την MI5 . Ως αποτέλεσμα, η Hardboiled σχεδιάστηκε ως πραγματική επιχείρηση και όχι ως φανταστική. Ο Κλαρκ είχε ήδη διαπιστώσει ότι αυτή η προσέγγιση ήταν σπάταλη σε χρόνο και πόρους, προτιμώντας να παρουσιάσει μια «ιστορία» χρησιμοποιώντας πράκτορες και ασύρματη κίνηση.
| Επιχείρηση Hardboiled | |
|---|---|
| Β' Παγκόσμιος Πόλεμος | |
| Σκοπός | Επιχειρησιακός |
| Συντεταγμένες | 58°34′N 5°26′E / 58.57°N 5.43°E |
| Τύπος | Στρατιωτική εξαπάτηση |
| Στόχος | Γερμανική εκτίμηση σε αμφίβια εισβολή στο Σταβάνγκερ στη Νορβηγία |
| Σχεδιασμένο από | London Controlling Section |
Η αντίσταση στην επιχείρηση από τις επιλεγμένες μονάδες σήμαινε ότι μεγάλο μέρος της προετοιμασίας δεν είχε ολοκληρωθεί. Ο Αδόλφος Χίτλερ διέταξε την ενίσχυση της Σκανδιναβίας τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1942, πριν η Hardboiled καταργηθεί τον Μάιο. Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό η επιχείρηση συνέβαλε στην απόφασή του. Παρά τον περιορισμένο αντίκτυπό της, η επιχείρηση έδωσε στο LCS εμπειρία στον σχεδιασμό εξαπατήσεων και έθεσε τις βάσεις για μελλοντική εκμετάλλευση της πεποίθησης του Χίτλερ ότι η Βόρεια Ευρώπη ήταν στρατηγικά σημαντική.
Ιστορικό Επεξεργασία
Η στρατηγική εξαπάτηση ήταν ένα νέο θέμα για τους Συμμάχους, καθώς πρωτοστάτησαν το 1941 στο Κάιρο από τον Ντάντλεϊ Κλαρκ και τη Δύναμη «Α» του Προωθημένου Αρχηγείου. Μετά από παρουσίαση τον Σεπτέμβριο από τον Κλαρκ, το Κοινό Επιτελείο Σχεδιασμού του Βρετανικού Υπουργείου Πολέμου αποφάσισε ότι θα έπρεπε να συσταθεί μια ειδική οργάνωση για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση επιχειρήσεων εξαπάτησης.[1] Συνέστησαν να συσταθεί ένα «τμήμα ελέγχου» για την επίβλεψη του στρατηγικού σχεδιασμού εξαπάτησης, το οποίο στη συνέχεια θα τεθεί σε εφαρμογή σε επιχειρησιακό επίπεδο από τις ένοπλες υπηρεσίες. Η ιδέα εγκρίθηκε και στον Κλαρκ προσφέρθηκε η θέση. Αφού αρνήθηκε, οι Αρχηγοί του Επιτελείου επέλεξαν τον Συνταγματάρχη Όλιβερ Στάνλεϊ, τον πρώην Υπουργό Πολέμου, ως νέο Αξιωματικό Ελέγχου.[2]
Ο Στάνλεϊ δυσκολεύτηκε πολύ να πείσει το συμμαχικό στρατιωτικό κατεστημένο, το οποίο ήταν δύσπιστο στη στρατηγική εξαπάτηση και αντιστεκόταν στην ιδέα μιας κεντρικής αρχής σχεδιασμού, να λάβει μέρος σε μια επιχείρηση. Παρά το γεγονός ότι απέκτησε μερικούς αξιωματικούς του προσωπικού, το Τμήμα Ελέγχου του Λονδίνου(LCS) βρισκόταν, σύμφωνα με τα λόγια ενός μέλους, σε κατάσταση «σχεδόν ανικανότητας».[3] Τον Δεκέμβριο του 1941 ο Στάνλεϊ έλαβε την άδεια να σχεδιάσει την πρώτη επιχείρηση του LCS, μετά από αρκετούς μήνες πίεσης στη συμμαχική διοίκηση.[4]
Σχεδίαση Επεξεργασία
Η Hardboiled δεν είχε κανένα συγκεκριμένο στόχο για τους Συμμάχους, παρά μόνο να πείσει τους Γερμανούς για μια επικείμενη απειλή εισβολής κατά της Νορβηγίας. Ο Κλαρκ είχε ήδη αποδείξει ότι οι επιχειρήσεις εξαπάτησης θα έπρεπε να έχουν μια ξεκάθαρη ιδέα για το τι έπρεπε να κάνει ο εχθρός (και όχι τι έπρεπε να σκεφτεί). Ο Στάνλεϊ το αγνοούσε αυτό, καθώς δεν επικοινωνούσε με το τμήμα του Κλαρκ στο Κάιρο. Ως αποτέλεσμα, ο στόχος για τη Hardboiled επιλέχθηκε επειδή υπήρχαν οι πόροι και δεν θα επηρέαζε τις πραγματικές μελλοντικές επιχειρήσεις (οι σχεδιαστές είχαν ήδη απορρίψει τη Νορβηγία ως βιώσιμο στόχο), αντί για οποιοδήποτε στρατηγικό πλεονέκτημα που έφερε στους Συμμάχους.[5] Ο Στάνλεϊ δεν είχε επίσης γνώση του εκτεταμένου δικτύου διπλών πρακτόρων υπό τον έλεγχο της Επιτροπής Είκοσι, αφού απλώς είχε ενημερωθεί ότι η MI5 είχε μια διαδρομή μέσω της οποίας μπορούσε να διαβιβάσει πληροφορίες στον εχθρό.[4] Ως εκ τούτου, το τμήμα δεν γνώριζε ότι κανένας ανεξέλεγκτος Γερμανός πράκτορας δεν δραστηριοποιούνταν στο Ηνωμένο Βασίλειο, και έτσι πίστευε εσφαλμένα ότι οποιαδήποτε εξαπάτηση θα έπρεπε να είναι εξαιρετικά ρεαλιστική για να φαίνεται γνήσια.[4][5]
Ο Στάνλεϊ αρχικά πρότεινε ότι ο πλασματικός στόχος θα έπρεπε να είναι το Νάρβικ ή το Τρόντχαϊμ. Οι συμμαχικοί διοικητές αποφάσισαν ότι αυτοί ήταν απίθανοι στόχοι λόγω της βόρειας θέσης τους και επιλέχθηκε μια αμφίβια προσγείωση στο Σταβάνγκερ, με βάση τον σχεδιασμό για την Επιχείρηση Dynamite (μια εισβολή στη χώρα που είχε προηγουμένως εξεταστεί και απορριφθεί). Η ημερομηνία της φανταστικής εισβολής ορίστηκε η 1 Μαϊου 1942. Η Hardboiled σχεδιάστηκε ως μια πραγματική επιχείρηση, που περιλάμβανε πραγματική εκπαίδευση και κινήσεις στρατευμάτων, με αποκορύφωμα την έναρξη μιας ψεύτικης εισβολής. Το σχέδιο βασίστηκε σε γερμανικές πληροφορίες, φήμες και διαρροές για να μεταφέρει την εξαπάτηση στον εχθρό. Ο Κλαρκ και η Δύναμη «A» είχαν ήδη ανακαλύψει σε προηγούμενες επιχειρήσεις ότι η ρεαλιστική εκπαίδευση ήταν σπάταλη, έχοντας διαπιστώσει ότι μεγάλο μέρος της προσπάθειας θα μπορούσε να παραποιηθεί χρησιμοποιώντας πράκτορες και ασυρματική κίνηση. Το LCS δεν είχε καθοδήγηση από το Κάιρο και έτσι έκανε πολλά από τα ίδια λάθη.[4][5]
Πριν ξεκινήσει η επιχείρηση, ο Στάνλεϊ είχε μια τελευταία αντίρρηση: βρήκε την κωδική ονομασία Hardboiled «ανόητη».[6] Το μέλος του LCS Ντένις Γουίτλεϊ την διάλεξε από ένα βιβλίο κωδικών λέξεων και εξήγησε στον Στάνλεϊ (ο οποίος δεν γνώριζε) ότι το όνομα είχε επιλεγεί τυχαία ώστε να μην έχει καμία σχέση με τους στόχους της επιχείρησης.[6]
Επιχείρηση Επεξεργασία
Η Μεραρχία Βασιλικών Πεζοναυτών προοριζόταν για τη Hardboiled, εκπαιδεύτηκε στον πόλεμο στο βουνό και έλαβε εξοπλισμό για κρύο καιρό. Εκπονήθηκαν ρεαλιστικά σχέδια εισβολής και συσσωρεύτηκε νορβηγικό νόμισμα. Οι προετοιμασίες αυτές συνάντησαν σημαντική αντίσταση από τις ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες θεώρησαν ότι η επιχείρηση ήταν χαμένη προσπάθεια. Η ανάγκη για στρατιώτες σε πραγματικές επιχειρήσεις και εκπαίδευση σήμαινε ότι, τελικά, μεγάλο μέρος της προετοιμασίας δεν έγινε ποτέ.[5][7]
Το LCS επιχείρησε παθητική εξαπάτηση ως μέρος της Hardboiled. Οι πράκτορες έψαξαν τους Νορβηγούς πρόσφυγες για πληροφορίες σχετικά με το Στάβανγκερ και για πιθανούς διερμηνείς. Η ελπίδα ήταν ότι οι φήμες θα έφταναν σε ουδέτερες χώρες και θα φιλτράρονταν πίσω στο γερμανικό δίκτυο πληροφοριών. Κάποια εξαπάτηση μεταδόθηκε επίσης μέσω πρακτόρων.[7]
Επίπτωση Επεξεργασία
Η Hardboiled σύντομα σταμάτησε καθώς οι Βασιλικοί Πεζοναύτες απαιτήθηκαν για μια αμφίβια επιχείρηση στη Μαδαγασκάρη τον Ιούλιο του 1942.[8] Είχε φανεί αποτελεσματική, καθώς τον Απρίλιο και τον Μάιο οι Γερμανοί είχαν ενισχύσει την περιοχή. Ο ιστορικός Joshua Levine σημειώνει ότι ο Χίτλερ είχε μια «σχεδόν εμμονή με την υπεράσπιση της Σκανδιναβίας» κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και ότι δεν είναι σαφές πόσο η επιχείρηση είχε συμβάλει στη στρατηγική του.[7] Ο Μάικλ Χάουαρντ, ο οποίος έγραψε την επίσημη βρετανική ιστορία της στρατηγικής εξαπάτησης, αποδίδει την άτονη ανταπόκριση σε σοβαρές αποτυχίες που αντιμετώπιζαν τότε οι Σύμμαχοι σε κάθε μέτωπο και γράφει ότι είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τους Γερμανούς να πιστεύουν ότι σχεδιαζόταν μια μεγάλη επιθετική επιχείρηση.[8]
Η επιχείρηση δεν έδωσε στους Συμμάχους κανένα τακτικό ή στρατηγικό πλεονέκτημα. Ο Χάουαρντ σημειώνει ότι παρείχε εμπειρία στους σχεδιαστές στο χειρισμό της εξαπάτησης και στην Επιτροπή Είκοσι στην απόδειξη της αξίας των διπλών πρακτόρων.[9] Ο Terry Crowdy, γράφοντας το 2008, υποστήριξε ότι οποιαδήποτε εμπειρία που απέκτησε το LCS περιοριζόταν από την έλλειψη καθοδήγησης από το Κάιρο και τη γνώση διπλών πρακτόρων. Ο Ντάντλεϊ Κλαρκ είχε ήδη δείξει ότι η πιο αποτελεσματική μέθοδος εξαπάτησης περιελάμβανε τη χρήση πρακτόρων και ψεύτικη ασύρματη κίνηση, αντί για μεγάλη εκπαίδευση και κινήσεις στρατευμάτων.[10] Το Hardboiled ήταν το πρώτο σχέδιο εξαπάτησης που στόχευε στη Νορβηγία. Οδήγησε σε πολλές άλλες, συμπεριλαμβανομένης της Επιχείρησης Tindall και της Επιχείρησης Solo, με αποκορύφωμα την Επιχείρηση Fortitude North το 1944, μια από τις μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες εξαπατήσεις των Συμμάχων.[11]
Τον Μάιο του 1942, ο Τζον Μπέβαν αντικατέστησε τον Στάνλεϊ ως επικεφαλής του LCS, αφού ο τελευταίος είχε ζητήσει άδεια από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ για να επανέλθει στην πολιτική. Ταυτόχρονα, δόθηκαν στην επιτροπή πολύ ευρύτερες εξουσίες. Το Hardboiled παραγκωνίστηκε από το νέο καθεστώς και είχε αποσυρθεί εντελώς από το πρόγραμμα του LCS μέχρι τα τέλη Μαΐου.[12]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Rankin (2008), pp. 293–297
- ↑ Howard (1990), p. 22
- ↑ Rankin (2008), pp. 298–302
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Levine (2011), pp. 20–22
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Holt (2005), pp. 174–177
- ↑ 6,0 6,1 Holt (2005), p. 175
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Levine (2011), p. 23
- ↑ 8,0 8,1 Howard (1990), p. 23
- ↑ Howard (1990), p. 24
- ↑ Crowdy (2008), p. 146
- ↑ Levine (2011), p. 210
- ↑ Holt (2005), p. 152
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Crowdy, Terry (2008). Deceiving Hitler: Double Cross and Deception in World War II. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-135-9.
- Holt, Thaddeus (2005). The Deceivers: Allied Military Deception in the Second World War. London: Phoenix. ISBN 0-7538-1917-1.
- Howard, Michael (1990). British Intelligence in the Second World War: Strategic Deception. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-40145-6.
- Levine, Joshua (2011). Operation Fortitude: The True Story of the Key Spy Operation of WWII that Saved D-Day (1. publ. έκδοση). London: Collins. ISBN 978-0-00-731353-2.
- Rankin, Nicholas (2008). Churchill's Wizards: The British Genius for Deception 1914–1945. London: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-22195-0.