Ευκτική (αρχαία ελληνικά)

γραμματική διάθεση στα αρχαία ελληνικά ρήματα.
(Ανακατεύθυνση από Ευκτική)

Η ευκτική είναι μια έγκλιση στα αρχαία ελληνικά ρήματα. Χρησιμοποιείται για να εκφράσει ευχές.

Η ευκτική χρησιμοποιείται στον ενεστώτα, τον αόριστο, τον παρακείμενο και τον μέλλοντα και στις τρεις φωνές (ενεργητική, μέση και παθητική). Έχει πέντε κύριες χρήσεις:

  • Εκφράζει επιθυμίες για το μέλλον.
  • Για να γίνει αναφορά σε μια υποθετική κατάσταση στο μέλλον.
  • Σε προτάσεις που εκφράζουν σκοπό ή τις ενδοιαστικές προτάσεις με σημασία ιστορικού χρόνου. Η υποτακτική διάθεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ενδοιαστικές προτάσεις για να αναφερθεί στο παρελθόν.
  • Σε δευτερεύουσες προτάσεις αφορά επαναλαμβανόμενα γεγονότα με παρελθοντική σημασία.
  • Για να επιδείξει τον πλάγιο λόγο με παρελθοντική σημασία.

Μαζί, η ευκτική και η υποτακτική καλύπτουν τις περισσότερες χρήσεις της λατινικής υποτακτικής, ωστόσο για αντιπαραδειγματικές καταστάσεις στο παρόν ή το παρελθόν ο υπερσυντέλικος και ο αόριστος χρησιμοποιούνται γι'αυτό στα αρχαία ελληνικά.

Με την πάροδο των αιώνων, η χρήση της ευκτικής υποχώρησε σταδιακά, και πλέον δεν υπάρχει στα ελληνικά.

Κλίση Επεξεργασία

Παρακάτω δίνεται η κλίση του ρήματος λύω στην ευκτική.

Στην ενεργητική φωνή[1]
Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος
λύοιμι λύσοιμι λύσαιμι λελύκοιμι/ λελυκώς, -υία, ός είην
λύοις λύσοις λύσαις/λύσειας λελύκοις/ λελυκώς, -υία, ός είης
λύοι λύσοι λύσαι/λύσειε(ν) λελύκοι/ λελυκώς, -υία, ός είη
λύοιμεν λύσοιμεν λύσαιμεν λελύκοιμεν/ λελυκότες, -υίαι, ότα είημεν/ είμεν
λύοιτε λύσοιτε λύσαιτε λελύκοιτε/ λελυκότες, -υίαι, ότα είητε/ είτε
λύοιεν λύσοιεν λύσαιεν/λύσειαν λελύκοιεν/ λελυκότες, -υίαι, ότα είησαν/ είεν
Στην μέση φωνή[2]
Ενεστώτας Μέλλοντας Αόριστος Παρακείμενος
λυοίμην λύσοιμην λυσαίμην λελυμένος, -η, -ο,

είην, είης, είη

λύοιο λύσοιο λύσαιο
λύοιτο λύσοιτο λύσαιτο
λυοίμεθα λυσοίμεθα λυσαίμεθα λελυμένοι, -αι, -α,

είημεν (είμεν), είητε (είτε), είησαν (είεν)

λύοισθε λύσοισθε λύσαισθε
λύοιντο λύσοιντο λύσαιντο

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Χ. Οικονόμου, Μιχάλης. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής. σελ. 165, 166. 
  2. Χ. Οικονόμου, Μιχάλης. Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής. σελ. 167.