Ζήτα

γράμμα της ελληνικής αλφαβήτου

Το γράμμα ζήτα (κεφαλαίο Ζ, πεζό ζ) είναι το έκτο γράμμα του νεότερου ελληνικού αλφαβήτου.[1] Στα νέα ελληνικά αντιστοιχεί με το ηχηρό φατνιακό τριβόμενο σύμφωνο /z/ που πραγματώνεται με τον αντίστοιχο φθόγγο [z]. Επίσης συμμετέχει στο διπλό γράμμα <τζ> που συμβολίζει τον παρόμοιο προστριβόμενο φώνημα /d͡z/ και φθόγγο.[2] Δεν είναι ξεκάθαρο το πώς προφερόταν στα αρχαία ελληνικά με τις πιθανότερες εκδοχές να είναι αυτές του προστριβόμενου [d͡z] και της ακολουθίας [zd].[3]

Προέρχεται από το φοινικικό γράμμα ζαγίν <> και χρησιμοποιήθηκε ως βάση για το λατινικό <Z> και το κυριλικό <З>.

Στο ελληνικό σύστημα αρίθμησης έχει αριθμητική αξία ζ´ = 7 ενώ στα μαθηματικά συμβολίζει τη συνάρτηση ζήτα.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Στο αρχαίο ελληνικό αλφάβητο το έκτο γράμμα ήταν το δίγαμμα.
  2. Μποτίνης, Α. (2011): Φωνητική της ελληνικής. ISEL. σελ. 111.
  3. Μπαμπινιώτης, Γ. (2005): Λεξικό της Νέας Ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. s.v. «Ζ».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Λεξιλογικός ορισμός του ζήτα στο Βικιλεξικό
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Zeta (letter) στο Wikimedia Commons