Ζαν Ρισέ
Ο Ζαν Ρισέ (Jean Richer, περ. 1630-1696) ήταν Γάλλος αστρονόμος και βοηθός («élève astronome») στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών, υπό τον Τζοβάνι Ντομένικο Κασίνι. Αναφέρεται και ως μαθηματικός.
| Ζαν Ρισέ | |
|---|---|
 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Jean Richer (Γαλλικά) |
| Γέννηση | 1630[1][2][3] Βασίλειο της Γαλλίας |
| Θάνατος | 1696[4][1][2] Παρίσι |
| Υπηκοότητα | Γαλλία |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | αστρονομία, φυσική επιστήμη, αστεροσκοπείο, γεωδαισία, geodetic astronomy και geodetic measurement |
| Ιδιότητα | αστρονόμος, φυσιοδίφης, τοπογράφος μηχανικός και οδοιπόρος |
| δεδομένα () | |
Μεταξύ του 1671 και του 1673 ο Ρισέ διεξήγε πειράματα και αστρονομικές παρατηρήσεις στην Καγιέν της Γαλλικής Γουιάνας, ως απεσταλμένος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Οι παρατηρήσεις και μετρήσεις του που αφορούσαν τον πλανήτη Άρη κατά την ευνοϊκή αντίθεσή του, συνδυαζόμενες με αυτές που έγιναν ταυτοχρόνως στο Παρίσι από τον Κασίνι, οδήγησαν στην πρώτη βασιζόμενη σε δεδομένα εκτίμηση της αποστάσεως Γης-Άρη, η οποία στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για να υπολογισθεί η απόσταση Γης-Ήλιου (η Αστρονομική μονάδα).[5]
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του εκεί, ο Ρισέ μέτρησε επίσης το μήκος ενός εκκρεμούς με ημιπερίοδο ενός δευτερολέπτου, βρίσκοντας ότι ήταν 1,25 ligne (2,8 χιλιοστά του μέτρου) μικρότερο σε μήκος από όσο στο Παρίσι.[6] Αργότερα ο Ισαάκ Νεύτων σχολίασε ότι αν (όπως είχε υποστηρίξει) η δύναμη της βαρύτητας ανάμεσα σε δύο σώματα μειώνεται ανάλογα με το τετράγωνο της αυξήσεως της μεταξύ τους αποστάσεως, τότε το προφανές συμπέρασμα από τις μετρήσεις του Ρισέ ήταν ότι η Καγιέν απείχε περισσότερο από το κέντρο της Γης από ό,τι το Παρίσι, όπου είχαν πραγματοποιηθεί οι πρώτες τέτοιες μετρήσεις. Επομένως η Γη δεν ήταν δυνατό να είναι σφαιρική, αλλά έπρεπε να είναι εξογκωμένη κοντά στον ισημερινό, όπου βρισκόταν η Γαλλική Γουιάνα. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο Ρισέ υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που παρατήρησε μία μεταβολή στο μέτρο της επιταχύνσεως της βαρύτητας πάνω στην επιφάνεια της Γης, θεμελιώνοντας έτσι τον κλάδο της βαρυτομετρίας. Πραγματοποίησε επίσης παρατηρήσεις των ζώων της περιοχής.
Η επιστροφή του Ρισέ στο Παρίσι το 1673 εορτάσθηκε δεόντως και του δόθηκε ο τίτλος του «Βασιλικού Μηχανικού», αλλά η δημοσίευση των ευρημάτων του μετά την ανάλυσή τους καθυστέρησε για άγνωστη αιτία, μέχρι το 1679, όταν ένα έργο υπό τον τίτλο Observations Astronomiques et Physiques Faites en L'Isle de Caïenne par M. Richer, de l'Academie Royale des Sciences κυκλοφόρησε με συγγραφέα τον Ρισέ. Λίγο αργότερα, του ανατέθηκε ένα πρόγραμμα μηχανικής στη Γερμανία. Δεν είναι γνωστό κάτι για το υπόλοιπο της ζωής του. Σύμφωνα με τους περισσότερους βιογράφους του, πέθανε στο Παρίσι σε ηλικία περίπου 66 ετών.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb14064426q. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2017.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6dk8314. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Arthur Berry: «A Short History of Astronomy» (Βρετανικά αγγλικά) John Murray. Λονδίνο. 1898.
- ↑ http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=astronomical-unit-or-earth-sun-distance-gets-an-overhaul
- ↑ Poynting, John Henry· Joseph John Thompson (1907). A Textbook of Physics: Properties of Matter, 4η έκδ. Λονδίνο: Charles Griffin & Co. σελ. 20.
Πηγές Επεξεργασία
- J.W. Olmsted: «The Scientific Expedition of John Richer to Cayenne (1672-73)», Isis, τόμος 34 (1942-43), σσ. 117-128
- E. Rosen: το λήμμα για τον Ρισέ στο Dictionary of Scientific Biography, Νέα Υόρκη 1970-1990
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Μαθηματική βιογραφία από τους J.J. O'Connor and E.F. Robertson στο MacTutor History of Mathematics archive, στο Πανεπιστήμιο του Σαιντ Άντριους
- Ο Ζαν Ρισέ στο Galileo Project