Ένα ηλιακό κανόνι ή κανόνι ηλιακού ρολογιού[1] είναι ένας μηχανισμός, ο οποίος συνίσταται από τον δίσκο ενός ηλιακού ρολογιού, στον οποίο προστέθηκε ένα κανόνι με φιτίλι. Το φιτίλι ανάβεται από έναν φακό, ο οποίος συγκεντρώνει τις ακτίνες, προκαλώντας το κανόνι να πυροβολεί το μεσημέρι, όταν αυτό βρίσκεται προσανατολισμένο ακριβώς στο άξονα Βορρά-Νότου. Το μέγεθος που έχει το κανόνι, εξαρτάται από το μέρος όπου βρίσκεται. Τα σπιτικά ηλιακά κανόνια χρησιμοποιούταν σε μεγάλα σπίτια, για να δείξουν την ώρα του φαγητού. Άλλα πιο μεγάλα ήταν σε πάρκα της Ευρώπης, για να δείξουν το μεσημέρι.[2][3]

Ηλιακό κανόνι κατασκευασμένο από τον Βικτόρ Σεβαλιέ στο Παρίσι γύρω στο 1800. Το σήμα ανάφλεξης είναι προσανατολισμένο στον άξονα Βορρά-Νότου.

Οι Ευρωπαϊκές βασιλικές οικογένειες χρησιμοποίησαν το κανόνι κατά τον 18ο αι.[4] Τέτοια κανόνια είναι σε έκθεση στο Εθνικό Μουσείο στο Γκρήνουιτς. Στην Hamilton Watch Company υπάρχει ένα χάλκινο κανόνι, φτιαγμένο από τον Rousseau στο 1650, το οποίο βρίσκεται επάνω από ένα μαρμάρινο ηλιακό ρολόι. O σουλτάνος του Μαρόκου έχει ένα από το Λονδίνο, κατασκευασμένο από την Baker & Sons.

Ιστορία Επεξεργασία

Τα πιο παλαιά ηλιακά κανόνια χρησιμοποιήθηκαν στην Ευρώπη γύρω στο 1600. Ήταν της μόδας στα Ευρωπαϊκά πάρκα κατά τον 18ο αι. και τις αρχές του 19ου. Τα έπαιρναν και σε μερικά πλοία για να δείξουν το μεσημέρι. Η Dixie Gun Works κυκλοφόρησε στην αγορά μικροσκοπικές εκδοχές από το κανόνι.[5]

Ο Μπέντζαμιν Φράνκλιν Επεξεργασία

Πώς να φτιάξουμε ένα ηλιακό ρολόι με κανόνι, με το οποίο όχι μόνο η οικογένεια του αφεντικού, αλλά και όλοι οι γείτονες 15 χλμ. περιμετρικά θα καταλάβουν τι ώρα είναι, χωρίς να κοιτάξουν το ρολόι. [...] το κύριο έξοδο θα είναι η πυρίτιδα, επειδή το κανόνι -εάν λάβει την κατάλληλη φροντίδα- θα κρατήσει 100 χρόνια. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και τις ημέρες με σύννεφα θα κάνετε οικονομία με την πυρίτιδα.

Αναφορές Επεξεργασία

  1. Walt H. Sirene (12 Δεκεμβρίου 2016). Goldsmith Chandlee, Sundial Maker – Setting Time 1790: Solar Time; Sun; North Star; Noon Mark; Sundial. Walt H. Sirene. σελ. 131–. GGKEY:BEYD0XBWNP3. 
  2. R. Newton Mayall· Margaret W. Mayall (14 Ιουνίου 2012). Sundials: Their Construction and Use. Courier Corporation. σελ. 227. ISBN 978-0-486-15707-8. 
  3. Popular Mechanics. Hearst Magazines. Ιούλιος 1911, σελ. 1. https://books.google.com/books?id=k98DAAAAMBAJ&pg=RA1-PA24. 
  4. MotorBoating. Μάιος 1972. σελ. 11. 
  5. Popular Mechanics. Hearst Magazines. Ιούλιος 1979, σελ. 82–83. https://books.google.com/books?id=Xs8DAAAAMBAJ&pg=PA82.