Θεμελιώδης Ανάλυση
Η Θεμελιώδης Ανάλυση[1] (Fundamental Analysis) είναι η μεθοδολογία αξιολόγησης μίας εταιρείας, στηριζόμενη κυρίως στην ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και στην πρόβλεψη της μελλοντικής της κερδοφορίας, αλλά και άλλων επί μέρους στοιχείων, όπως είναι η αξιοπιστία της διοίκησης μιας επιχείρησης.[2] Εφαρμόζεται κυρίως σε εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, χωρίς όμως να αποκλείεται και η εφαρμογή της σε μη εισηγμένες εταιρείες. Η αξιολόγηση αυτή γίνεται με διάφορες μεθόδους [3] λαμβάνοντας υπ' όψιν τα παρακάτω στοιχεία:
Εταιρικές Ανακοινώσεις Επεξεργασία
Οι ανακοινώσεις της εταιρείας είναι ένα σημαντικό στοιχείο που εξετάζει η Θεμελιώδης Ανάλυση. Τα ενδιάμεσα και τα τελικά αποτελέσματα αποτελούνται από μέρη κειμένου (συνήθως σε απλά ελληνικά) και από αριθμητικά μέρη. Αμφότερα είναι χρήσιμα στη Θεμελιώδη Ανάλυση, αν και η ευρεία χρήση της ορολογίας των επιχειρήσεων και οι παρατηρήσεις των λογιστών μπορεί να δυσκολεύουν την αποκωδικοποίηση των ανακοινώσεων.
Οι θέσεις αρκετών ανώτατων διοικητικών στελεχών ενδέχεται να περιέχονται στο τμήμα των ανακοινώσεων που αποτελείται από κείμενο ή ακόμα μπορεί να υπάρχει κείμενο του προέδρου του Δ.Σ. της εταιρείας. Οι «δηλώσεις» αυτές εστιάζουν στην προηγούμενη απόδοση.
Υπάρχουν συνήθως μια ή δύο παράγραφοι αφιερωμένοι στην τρέχουσα κατάσταση και στις μελλοντικές προοπτικές. Όταν πρόκειται για αριθμούς, οι επενδυτές έχουν να αξιολογήσουν τρία δεδομένα: τους λογαριασμούς αποτελεσμάτων χρήσης, τις ταμειακές ροές και τους ισολογισμούς.
Τα τρία αυτά δεδομένα παρουσιάζονται παρακάτω με υποθετικά παραδείγματα ώστε να βοηθήσουν τον εντοπισμό και την ερμηνεία των σημαντικών σημείων, που είναι κοινά σε κάθε λογαριασμό αποτελεσμάτων χρήσης. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι πραγματικοί λογαριασμοί αποτελεσμάτων χρήσης θα είναι αρκετά περισσότερο περίπλοκοι έναντι των στυλιζαρισμένων παραδειγμάτων που ακολουθούν. Ωστόσο τα στοιχεία αντιστοιχούν στον πυρήνα των πληροφοριών που ανακοινώνονται. Είναι έτσι μελετημένα ώστε να δείχνουν περισσότερο τις βασικές αρχές, παρά τις ακριβείς παραμέτρους της πρακτικής λογιστικής.
Οι λογαριασμοί αποτελεσμάτων χρήσης (κέρδη- ζημιές) Επεξεργασία
Ο λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσης είναι σχεδιασμένος ώστε να παρουσιάζει τις λειτουργικές δραστηριότητες μιας επιχείρησης σε αριθμητική μορφή. Φανερώνει την αξία των αγαθών ή των υπηρεσιών που πωλήθηκαν σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Αυτό το μέγεθος καλείται «κύκλος εργασιών» ή «πωλήσεις» ή «έσοδα». Το νούμερο υπάρχει στην κορυφή του λογαριασμού και για το λόγο αυτό πολλές φορές- κυρίως σε ανακοινώσεις στην αγγλική- συναντάται ως «top line» («η πάνω γραμμή»).
Ο λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσης δείχνει τα κόστη που συνδέονται με τις πωλήσεις, όπως είναι τα κόστη πρώτων υλών και οι μισθοί των εργαζομένων. Μεταξύ άλλων, δείχνει ακόμα πόσο τόκο πλήρωσε η επιχείρηση για τα χρήματα που χρωστά, το φόρο που πρόκειται να πληρώσει και το πόσο κοστίζει στην ίδια η διανομή μερίσματος.
Ο λογαριασμός αποτελεσμάτων χρήσης φανερώνει στοιχεία που δεν εμπίπτουν στην εμπορική δραστηριότητα της εταιρίας, αλλά και άλλα που σχετίζονται με αυτήν. Αν μια θυγατρική εταιρία, για παράδειγμα, πωληθεί μέσα στο έτος, μπορεί να αυξήσει κάποιο κόστος ή κάποιο κέρδος που με τη σειρά του θα επηρεάσει τη μορφή του λογαριασμού, αλλά το οποίο δεν αποτελεί μέρος των συνηθισμένων δραστηριοτήτων της επιχείρησης.
Οι λογαριασμοί αποτελεσμάτων χρήσης παρουσιάζουν αριθμούς που αφορούν τις συνεχιζόμενες δραστηριότητες. Ο κύκλος εργασιών και τα κέρδη από την τυχόν παύση κάποιας δραστηριότητας (π.χ. πώληση ενός κλάδου) καταχωρούνται χωριστά. Στη συνέχεια τα δύο νούμερα συνυπολογίζονται. Στις συμπληρωματικές τους σημειώσεις οι εταιρείες μπορούν να παρέχουν πληροφορίες για κάθε ξεχωριστή πτυχή της δραστηριότητάς τους ή/και για κάθε γεωγραφική περιοχή. Κάτι τέτοιο συνήθως περιορίζεται στον κύκλο εργασιών και στα λειτουργικά κέρδη, αλλά ωστόσο παρέχει μια χρήσιμη πρόσβαση στο «μείγμα εσόδων» της εταιρίας.
Η κατηγοριοποίηση αυτή των αριθμών βοηθά τη Θεμελιώδη Ανάλυση, γιατί καθιστά εφικτό να εξεταστούν το υγιές των λεγόμενων «βασικών δραστηριοτήτων», το κέρδος, καθώς και πόση ανάπτυξη προκύπτει από τα διάφορα τμήματα, αλλά και ποια ακριβώς μέρη της επιχείρησης πηγαίνουν καλά.
Οι συντάκτες των χρηματοοικονομικών πινάκων μπορούν να παραπέμψουν στις συμπληρωματικές σημειώσεις για να προσφέρουν επιπρόσθετη πληροφόρηση.
Τα λειτουργικά κέρδη Επεξεργασία
Αρκετά διαφορετικά είδη κερδών παρουσιάζονται σε ένα λογαριασμό αποτελεσμάτων χρήσης. Υπολογίζονται με διάφορους τρόπους. Τα κέρδη προ φόρων είναι ίσως τα πλέον συχνά αναφερόμενα κέρδη.
Τα λειτουργικά κέρδη όμως είναι τα πλέον χρήσιμα σε όσους επιθυμούν να προσδιορίσουν την δύναμη μιας επιχείρησης. Είναι τα κέρδη που προκύπτουν από το βασικό αντικείμενο της εταιρείας και γι αυτό έχουν μεγάλες πιθανότητες να επαναληφθούν και τα επόμενα χρόνια.
Η κατάσταση ταμειακών ροών Επεξεργασία
Η κατάσταση ταμειακών ροών μπορεί να συγκριθεί με τον τραπεζικό λογαριασμό ενός προσώπου. Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης περιλαμβάνει στοιχεία θεωρητικών κερδών και ζημιών, που απαιτούν οι λογιστικές συμβάσεις. Ωστόσο, η κατάσταση ταμειακών ροών δείχνει τις πραγματικές κινήσεις του χρήματος από και προς την επιχείρηση κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.
Η κατάσταση ταμειακών ροών εμφανίζει κάποια κοινά χαρακτηριστικά με την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, ενώ η εμφάνιση ορισμένων μεγεθών σε αυτήν έχει επίδραση στη χρησιμότητα του λογαριασμού αποτελεσμάτων. Οι λογιστικές πρακτικές μπορούν άλλωστε να εμφανίζουν μια εταιρία να κερδίζει χρήματα ενώ στην πραγματικότητα χρήματα εγκαταλείπουν το ταμείο της. Τα μεγέθη στο λογαριασμό αποτελεσμάτων χρήσης μπορεί να σχετίζονται με κάποια συγκεκριμένη περίοδο αλλά να μην την επηρεάζουν πραγματικά. Για παράδειγμα το κόστος μιας μερισματικής πληρωμής έχει σχέση με κάποια περίοδο, αλλά το πιθανότερο είναι να καταβληθεί σε κάποια άλλη χρονική στιγμή.
Ο ισολογισμός Επεξεργασία
Ο ισολογισμός περιγράφει λεπτομερώς το ενεργητικό από τη μια και το παθητικό από την άλλη. Δίνει μια σύντομη εικόνα την χρηματοοικονομικής πορείας μιας επιχείρησης σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία, συνήθως στο τέλος μιας εμπορικής περιόδου.
Ένα από τα μεγέθη - κλειδιά που περιέχει ο ισολογισμός είναι το χρέος. Η μόχλευση είναι ο λόγος του χρέους προς το καθαρό ενεργητικό. Αν η μόχλευση είναι 100% η εταιρία έχει δανεισμό τέτοιου μεγέθους όσα είναι και τα ίδια κεφάλαιά της. Αν η μόχλευση είναι μηδενική, δεν υπάρχει καθόλου δανεισμός. Οι επενδυτές ίσως προτιμούν να συμβουλεύονται τον λεγόμενο δείκτη κάλυψης χρηματοοικονομικών δαπανών, ο οποίος συσχετίζει τις πληρωμές τόκων με τα κέρδη [4]
Άλλα στοιχεία Επεξεργασία
Στις ανακοινώσεις, στις εκθέσεις, στους λογαριασμούς, ή στον ισολογισμό μιας επιχείρησης εμφανίζονται και άλλα στοιχεία, που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ' όψιν, όπως είναι η Εταιρική Διακυβέρνηση (πολύ σημαντικό στοιχείο που δείχνει κατά πόσον η συγκεκριμένη εταιρεία σέβεται τους μετόχους της), τα Δικαιώματα μειοψηφίας, τα Δικαιώματα προαίρεσης (stock options) και φυσικά οι τυχόν "σημειώσεις του ορκωτού ελεγκτή". Το τελευταίο είναι ένα στοιχείο που στις αναπτυγμένες αγορές, η ύπαρξή του και μόνο θεωρείται ιδιαίτερα απαξιωτική για μια επιχείρηση!
Ακόμα και για τα κέρδη υπάρχουν διάφορες παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψιν στη Θεμελιώδη Ανάλυση.Για παράδειγμα, αν το λειτουργικό κέρδος διαιρεθεί με τον κύκλο εργασιών και πολλαπλασιαστεί με το 100%, δίνει το περιθώριο λειτουργικού κέρδους. Με το να εκφράζονται τα κέρδη ως ποσοστό του κύκλου εργασιών επιτρέπονται οι συγκρίσεις δια μέσου των διάφορων χρονικών περιόδων. Η ανάλυση των μεταβολών που παρουσιάζει το περιθώριο κέρδους από περίοδο σε περίοδο είναι διδακτική: Περιγράφει την κατεύθυνση στην οποία κινείται η κερδοφορία. Οι πληροφορίες σχετικά με το περιθώριο κέρδους παρέχουν ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για την υγεία και την διατηρησιμότητα μιας επιχείρησης.
Συμπερασματικά Επεξεργασία
Η Θεμελιώδης Ανάλυση, σε αντίθεση με την Τεχνική Ανάλυση, ασχολείται με τα οικονομικά, διοικητικά και ιστορικά στοιχεία μιας επιχείρησης και όχι με το σχεδιάγραμμα της τιμής της μετοχής. Χρησιμοποιείται συνήθως με προοπτική μακροπρόθεσμης διακράτησης μετοχών και σε συνδυασμό με την Τεχνική Ανάλυση μπορεί, υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει ένα αρκετά αξιόπιστο "εργαλείο", στα χέρια των επενδυτών.[5]