Η θραύση του ταμπλό (γνωστή και ως σπάσιμο του ταμπλό ή συντριβή του ταμπλό) είναι ένα ατύχημα ή τέχνασμα στο μπάσκετ. Συμβαίνει όταν ένας παίκτης καρφώσει την μπάλα μέσα στη στεφάνη με τόσο μεγάλη δύναμη που να σπάσει το γυαλί ασφαλείας του ταμπλό (αν η δύναμη του παίκτη ήταν τόσο μεγάλη που το γυαλί πάνω από τη στεφάνη δεν μπορούσε να αντέξει τη δύναμη που είχε ασκηθεί στη στεφάνη), είτε πάνω από τη στεφάνη είτε (σπανιότερα) ολόκληρου του ταμπλό, ενδεχομένως ξεκαρφώνοντας και ρίχνοντας, κάποιες φορές, και την ίδια τη στεφάνη. Το ατύχημα ή τέχνασμα αυτό, έχει προκαλέσει την ακύρωση ή την μεγάλη καθυστέρηση των αγώνων, με αποτέλεσμα ο παίχτης που το παραβιάζει να τιμωρείται με φάουλ, να υπάρξουν σοβαροί τραυματισμοί και δαπανηρά έξοδα καθαρισμού και αντικατάστασης. Η θραύση ενός ταμπλό είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, καθώς στέλνει διάφορα μικρά κομμάτια του γυαλιού του ταμπλό πάνω από τους παίκτες, στο προσωπικό τύπου στην άκρη του γηπέδου, στους διαιτητές ή ακόμα και στους οπαδούς. Ειδικότερα στο NBA, το σπάσιμο ενός ταμπλό κατά τη διάρκεια ενός αγώνα τιμωρείται με τεχνική ποινή αντιαθλητικής συμπεριφοράς και ένα πιθανό πρόστιμο προς τον παίκτη. Ο παίκτης δεν μπορεί να αποβληθεί, ούτε το σφάλμα θα μετρήσει στο σύνολο του παίκτη είτε για αποβολή είτε για αναβολή.[1]

Σε όλη την ιστορία του μπάσκετ υπήρξαν πάντα αθλητές με το μέγεθος και τη δύναμη να καρφώσουν την μπάλα μέσα από τη στεφάνη με τόσο μεγάλη δύναμη που να σπάσουν το ταμπλό. Ωστόσο, ο πρώτος παίκτης του NBA που έσπασε ταμπλό, ο Τσακ Κόνορς (ο οποίος μεταγενέστερα θα γινόταν πολύ πιο διάσημος ως ηθοποιός), δεν το έκανε με κάρφωμα. Όταν έπαιζε για τους Μπόστον Σέλτικς, στις 5 Νοεμβρίου 1946, ο Κόνορς έκανε ένα σουτ κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης πριν από τον αγώνα, χτυπώντας την μπάλα στο μπροστινό μέρος της στεφάνης. Επειδή όμως ένας εργάτης του γηπέδου δεν είχε τοποθετήσει ένα προστατευτικό κομμάτι ανάμεσα στη στεφάνη και την πλάτη, το ταμπλό έσπασε.[2] Ο ολ-σταρ πάουερ φόργουορντ Γκας Τζόνσον των Μπάλτιμορ Μπούλετς έγινε διάσημος ως σπαστής ταμπλό στο ΝΒΑ, σπάζοντας τρία κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του τη δεκαετία του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970.[3] Στο ΑΒΑ, ο Τσάρλι Χεντς έσπασε και τα δύο ταμπλό του γηπέδου στον ίδιο αγώνα στις 6 Νοεμβρίου 1970, με αποτέλεσμα ο αγώνας να ακυρωθεί.[4] Για την ακρίβεια, στα τέλη του πρώτου ημιχρόνου κάρφωσε και ξεκόλλησε τη στεφάνη, σπάζοντας και το τμήμα του γυάλινου ταμπλό πάνω από αυτήν, προκαλώντας έτσι αρχικά καθυστέρηση μίας ώρας, μέχρι την αντικατάσταση από ένα προσωρινό ξύλινο ταμπλό. Μόλις 1:07 πριν τη λήξη του αγώνα, ο ίδιος παίκτης κάρφωσε και έσπασε το άλλο ταμπλό (αυτό στην άλλη άκρη του γηπέδου), και καθώς δεν υπήρχε άλλος διαθέσιμος εξοπλισμός αντικατάστασης, οι προπονητές και οι διαιτητές συμφώνησαν να διακοπεί οριστικά ο αγώνας.[5]

Ένα συχνά αναφερόμενο παιχνίδι με μια συντριβή στο ταμπλό έλαβε χώρα στις 26 Αυγούστου 1985. Ο Μάικλ Τζόρνταν κάρφωσε τόσο δυνατά κατά τη διάρκεια ενός φιλικού παιχνιδιού της Nike (Νάικ) στην Τεργέστη που το γυάλινο ταμπλό έσπασε ολόκληρο (και μάλιστα ενώ κάρφωσε με το ένα μόνο χέρι!) και τα γυάλινα θραύσματα διασκορπίστηκαν στον αγωνιστικό χώρο. Η υπογεγραμμένη φανέλα και τα παπούτσια (συμπεριλαμβανομένου ενός από τα μικροσκοπικά θραύσματα γυαλιού στη σόλα του αριστερού παπουτσιού) που φορούσε ο Μάικλ Τζόρνταν κατά τη διάρκεια του διάσημου «παιχνιδιού του Θρυμματισμένου Ταμπλό» δημοπρατήθηκαν αργότερα. Η στιγμή που έσπασε το γυαλί στην Τεργέστη βιντεοσκοπήθηκε και αναφέρεται συχνά σε όλο τον κόσμο ως ένα ιδιαίτερα σημαντικό ορόσημο στην άνοδο του Τζόρνταν.[6]

Ο Ντάριλ Ντόουκινς και ο Σακίλ «Σακ» Ο' Νιλ έγιναν διάσημοι για το σπάσιμο του ταμπλό. Ο πρώτος πιστώνεται ότι ήταν το άτομο που έκανε το NBA να εισαγάγει διαχωριστικές ζάντες, ενώ ο δεύτερος κάρφωσε τόσο δυνατά που έσπασε τα στηρίγματα που συγκρατούσαν δύο ταμπλό κατά τη διάρκεια αγώνων απέναντι στους Νιου Τζέρσεϊ Νετς και στους Φοίνιξ Σανς κατά την περίοδο 1992-1993 του ΝΒΑ (παραδόξως όμως, το ίδιο το γυάλινο ταμπλό δεν έσπασε). Μετά τη σεζόν 1992–1993, το ΝΒΑ αύξησε την αντοχή των χαλύβδινων στηριγμάτων και αύξησε τη σταθερότητα της πλάτης για να αποτρέψει την πτώση της στεφάνης. Εισήχθη επίσης τεχνική ποινή για τη θραύση του ταμπλό.[7][8]

Στα νεότερα χρόνια, έχει καθιερωθεί η λεγόμενη αποσπώμενη στεφάνη, που είναι μια στεφάνη καλαθοσφαίρισης που περιέχει έναν μεντεσέ και ένα ελατήριο στο σημείο όπου συνδέεται με το ταμπλό, έτσι ώστε η στεφάνη να μπορεί να λυγίσει προς τα κάτω όταν ένας παίκτης καρφώνει μια μπάλα μπάσκετ και στη συνέχεια να επανέλθει γρήγορα σε οριζόντια θέση όταν ο παίκτης την αφήσει. Με τον τρόπο αυτό, δεν απορροφά το γυαλί πάνω από τη στεφάνη οποιοδήποτε βάρος και δεν μπορεί να σπάσει. Ως αποτέλεσμα, το σπάσιμο του ταμπλό έχει γίνει πλέον εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο στο σύγχρονο μπάσκετ και σχεδόν αδύνατο στο μπάσκετ υψηλού επιπέδου. Ο Άρθουρ Έχρατ αναγνωρίζεται ως ο εφευρέτης της αποσπώμενης στεφάνης από το Κέντρο Μελέτης Εφεύρεσης και Καινοτομίας Λέμελσον του ιδρύματος Σμιθσόνιαν.[9]

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία
  1. «NBA Official Rulebook: Fouls and Penalties». Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2022. 
  2. Schwartz, Larry. «Rifleman is first to shatter an NBA backboard». ESPN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2011. 
  3. Goldaper, Sam (April 30, 1987). «Gus Johnson, Ex-N.B.A. Star with Baltimore, is Dead at 48». The New York Times. https://www.nytimes.com/1987/04/30/obituaries/gus-johnson-ex-nba-star-with-baltimore-is-dead-at-48.html. 
  4. Pluto, Terry (2007). Loose Balls: The Short, Wild Life of the American Basketball Association. Simon & Schuster. σελ. 103. ISBN 978-1416540618. 
  5. Condors Lose: Big Hentz Breaks Up Court Game, '[Pittsburgh Post-Gazette, November 7, 1970, p. 7.
  6. When Michael Jordan Shattered More Than Just Minds Through His Performance in Italy ; Alex Green "Michael Jordan’s ‘shattered backboard’ jersey to go under the hammer" In: Independent - Ireland, 18 November 2020; USA Today: Michael Jordan shatters backboard in 1985 exhibition ; Barbara Kutscher "Sportschuhe von Promis werden zu Luxusobjekten in einem wachsenden Markt" In: Handelsblatt 27.08.2020; Elliott Bretland "From A £500,000 Classic To Eminem, These Are The Rarest Air Jordans Around" In: The Sportsman 10.01.02021; Flavio Vanetti "Michael Jordan e l’Italia: quella volta che giocò a Trieste nel 1985 (e ruppe un tabellone con una schiacciata)" In: Corriere della Sera 21.05.2020; Shlomo Sprung "Christie’s Unveils Auction Of Michael Jordan Game-Worn Sneakers" In: Forbes 23.07.2020; "«C’est le Picasso du sport»: les sneakers de Michael Jordan pourraient faire flamber les enchères" In: Le Parisien 30.07.2020; Maitreyee Joshi "When Michael Jordan Shattered More Than Just Minds Through His Performance in Italy" In: Essentially Sports 25.03.2020; Ricky O'Donnell "The time Michael Jordan shattered a backboard during a game in Italy" In: SB Nation - Vox Media 10.04.2020; "La impresionante jugada de Jordan en la cara de un ex-Olimpo" In: La Nueva 18.05.2020; Fabrice Auclert "Souvenirs: le jour où Michael Jordan a explosé un panier" In: Basket USA 19.10.2011.
  7. «NBA Official Rulebook: Fouls and Penalties». Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2022. "NBA Official Rulebook: Fouls and Penalties". Retrieved 2022-01-29.
  8. Roberts, Selena (13 Σεπτεμβρίου 1993). «New This Year In NBA: Shaq-proof Backboards». Orlando Sentinel. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2017. 
  9. John Keilman. "This gadget really was a slam-dunk ; In 1976, Arthur Ehrat invented a basketball rim that didn't break wrists or backboards". Chicago Tribune. April 4, 2005. 1.