Βικιπαίδεια

Ισονομία

Η ισονομία είναι η αρχή ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να προστατεύονται εξίσου από το νόμο.[1][2][3][4] Την έννοια χρησιμοποιούσαν αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς, όπως ο Ηρόδοτος[5] και ο Θουκυδίδης[6] για να αναφερθούν σε κάποιο είδος λαϊκής κυβέρνησης. Ο οικονομολόγος Φρίντριχ Χάγιεκ προσπάθησε να εκλαϊκεύσει τον όρο στο βιβλίο του Το Σύνταγμα της Ελευθερίας και υποστήριξε ότι η καλύτερη κατανόηση της ισονομίας, όπως χρησιμοποιείται από τους Έλληνες, ορίζει τον όρο που σημαίνει «την ίση εφαρμογή των νόμων σε όλους».[7]

Ισονομία, η ισότητα απέναντι στο νόμο

Η αρχή αυτή απαιτεί ένα συστηματικό κράτος δικαίου που τηρεί τις διαδικασίες για την παροχή ίσης δικαιοσύνης, και απαιτεί ίση προστασία ώστε κανένα άτομο ή ομάδα ατόμων να μην είναι προνομιούχοι έναντι των άλλων μέσω του νόμου. Η αρχή αυτή ονομάζεται επίσης αρχή ισονομίας, προκύπτει από διάφορα φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με την ισότητα και τη δικαιοσύνη. Μια από τις βασικές αρχές ορισμένων ορισμών του φιλελευθερισμού.[8][9] Η αρχή της ισότητας ενώπιον του νόμου είναι ασυμβίβαστη και δεν υπάρχει σε συστήματα που ενσωματώνουν τη νόμιμη δουλεία, την αποικιοκρατία ή τη μοναρχία.

Το άρθρο 7 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα αναφέρει: «Όλοι είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και έχουν δικαίωμα στην ίση προστασία του νόμου χωρίς καμία διάκριση».[10] Έτσι, αναφέρει ότι όλοι πρέπει να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με το νόμο ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλο, το χρώμα, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την αναπηρία ή άλλα χαρακτηριστικά, χωρίς προνόμια, διακρίσεις ή μεροληψίες. Η γενική εγγύηση της ισότητας παρέχεται από τα περισσότερα εθνικά συντάγματα του κόσμου,[11] αλλά οι συγκεκριμένες εφαρμογές αυτής της εγγύησης ποικίλλουν. Για παράδειγμα, ενώ πολλά συντάγματα εγγυώνται την ισότητα ανεξάρτητα από τη φυλή,[12] λίγοι μόνο αναφέρουν το δικαίωμα στην ισότητα ανεξάρτητα από την ιθαγένεια.[13]

Η έννοια της ισονομίας στην αρχαία Ελλάδα

Επεξεργασία

Το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας αναφέρει ότι η έννοια της ισονομίας στην αρχαία Ελλάδα αφορούσε την «ισότητα πολιτικών δικαιωμάτων», περίπου αντίστοιχα με την έννοια της δημοκρατίας, ενώ η σημερινή της έννοια αφορά περισσότερο την «ισότητα των πολιτών ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους».[14]

Η αρχή της ισονομίας: Θεμελιώδης συνταγματική αρχή

Επεξεργασία

Η αρχή της ισονομίας, δηλαδή η ισότητα ενώπιον του νόμου, είναι μια από τις Θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές,[15][2] περιεχόμενη σε όλα τα ελληνικά συντάγματα.[2]

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Η επικρατούσα σημασία της ισονομίας είναι αυτή: όλοι οι πολίτες είναι ίσοι απέναντι στο νόμο», Κυριάκος Πλησής, Περί Ισονομίας και Ισοτιμίας, Περ. «Κυπριακή Μαρτυρία», Τεύχος 20ο , 2001 (διασκευή), Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (Κύπρος). Διεύθυνση ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, Υπηρεσία εξετάσεων, 20 Οκτωβρίου 2007 [ http://www.mof.gov.cy/mof/papd/papd.nsf/All/EE25C7EC71CE0FC2C2257B79002A9CB2/$file/Greek.pdf Αρχειοθετήθηκε 2017-12-08 στο Wayback Machine. ]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Επιθεώρηση Κυπριακού Δικαίου, τόμος 11, εκδ. Ασέλια, 1993, σελ. 6220
  3. ↑ Πρακτική φιλοσοφία και πολιτικό ήθος του Σωκράτους, Αθήνα, Έκδ. Νικόδημος, 1981 και France, Université de Paris - Sorbonne - Paris IV, 1979, σελ. 19
  4. ↑ «Universal Declaration of Human Rights». United Nations. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2018. 
  5. ↑ Herodotus 3.80
  6. ↑ Thucydides 3.82, 4.78
  7. ↑ Hayek, The Constitution of Liberty pgs 238-242, University of Chicago Press 1960, 2011
  8. ↑ Chandran Kukathas, "Ethical Pluralism from a Classical Liberal Perspective", in The Many and the One: Religious and Secular Perspectives on Ethical Pluralism in the Modern World, ed. Richard Madsen and Tracy B. Strong, Ethikon Series in Comparative Ethics (Princeton, NJ: Princeton University Press, 2003), p. 61 ( (ISBN 0-691-09993-6)).
  9. ↑ Mark Evans, ed., Edinburgh Companion to Contemporary Liberalism: Evidence and Experience (London: Routledge, 2001), p. 55 ( (ISBN 1-57958-339-3)).
  10. ↑ «Universal Declaration of Human Rights». United Nations. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2018. 
  11. ↑ «Read about "Equality" on Constitute». constituteproject.org. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2018. 
  12. ↑ «Read about "Equality regardless of race" on Constitute». constituteproject.org. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2018. 
  13. ↑ «Read about "Equality regardless of nationality" on Constitute». constituteproject.org. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2018. 
  14. ↑ «Λεξικό της κοινής νεοελληνικής». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2025. 
  15. ↑ Αντωνία-Ελένη Ανδρουτσοπούλου, Η γενική συνταγματική αρχή της ισότητας, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Νομικής, Τομέας Δημοσίου Δικαίου, Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών δημοσίου δικαίου, 22 Δεκ. 2003, σελ. 2

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ισονομία&oldid=11000236"