Ιστορία ενός αιχμαλώτου
Η Ιστορία ενός αιχμαλώτου είναι αφήγημα-ντοκουμέντο του Στρατή Δούκα. Πρωτοδημοσιεύθηκε το 1929 και ακολούθησε δεύτερη έκδοση το 1936. Είναι μια από τις συντομότερες και πιο δραστικές αφηγήσεις της περιπέτειας όσων δεν μπόρεσαν να διαφύγουν έγκαιρα από τη μικρασιατική ακτή το 1922. Η συγκλονιστική αυτή μαρτυρία από τη Μικρασία, έμεινε στην αφάνεια σχεδόν επί τρεις δεκαετίες για ν’ αναγνωριστεί αργότερα (τρίτη έκδοση 1958, τέταρτη 1962, πέμπτη 1969), ως ένα από τα αριστουργήματα της Γενιάς του 1930.
 Εξώφυλλο της β΄ έκδοσης (1936) | |
| Συγγραφέας | Στρατής Δούκας |
|---|---|
| Γλώσσα | Ελληνικά |
| Μορφή | Αφήγημα |
| Σειρά | Ελληνική Πεζογραφία |
| Αριθμός Σελίδων | 66 (α΄ έκδοση, 1929) |
| δεδομένα () | |
Σύνοψη Επεξεργασία
Η αφήγηση είναι επικεντρωμένη σχεδόν αποκλειστικά στον αγώνα για επιβίωση του αιχμάλωτου Νικόλα Κοζάκογλου (Καζάκογλου στην α΄ έκδοση) που κατόρθωσε να επιζήσει κάτω από οριακές συνθήκες αιχμαλωσίας. Ο συγγραφέας τις καταγράφει άμεσα με τον πιο απλό τρόπο γραφής, χωρίς ανώφελες ωραιολογίες και άσκοπους συναισθηματισμούς, ακριβώς όπως ο ίδιος ο Καζάκογλου του τις αφηγήθηκε το 1925 σε ένα χωριό της Κατερίνης. Έτσι είναι πολύ δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, να διακρίνει κανείς πού αρχίζει και πού τελειώνει η συμβολή του συγγραφέα. Γεγονός πάντως, είναι ότι το πρόσωπο του αφηγητή δεν προβάλλεται σε κανένα σημείο της αφήγησης· αντίθετα αναδύεται από την ουσία των γεγονότων που αφηγείται, αποκτώντας τις διαστάσεις ενός προσώπου συλλογικού. Ο πόνος και η απόγνωση της αιχμαλωσίας μοιάζει να μην είναι μόνο του αφηγητή αλλά πολλών ανθρώπων μαζί, όλων όσων είχαν την ίδια με αυτόν εμπειρία, τους οποίους εκπροσωπεί σαν ο κορυφαίος του χορού.[1]
Κειμενικές αλλαγές Επεξεργασία
Στο κλίμα των πριμιτιβιστικών ενδιαφερόντων της δεκαετίας του 1920 στην Ελλάδα, ο στόχος του Δούκα όταν πρωτοεξέδωσε το βιβλίο ήταν λαογραφικός. Η πρώτη και η δεύτερη έκδοση ήταν αφιερωμένες «στα κοινά μαρτύρια του ελληνικού και τουρκικού λαού». Στις επόμενες εκδόσεις του, το κείμενο της Ιστορίας υπέστη αλλαγές ιδιαίτερα με την τρίτη έκδοση (1958), που το μεταμόρφωσαν ιδεολογικά: οι πατριωτικές αναφορές ενισχύθηκαν και το κείμενο αφιερώθηκε πλέον «στα κοινά μαρτύρια των λαών», αλλαγή που μπορεί να οφείλεται στα γεγονότα της γερμανικής κατοχής και του Ολοκαυτώματος ή στις σοσιαλιστικές ιδέες του Δούκα. Στην πέμπτη έκδοση (1969) το προοίμιο αφαιρέθηκε. Από το 1980 και εξής, η Ιστορία καθιερώθηκε ως εθνικό κειμήλιο και, ενώ είχε τυπωθεί μόνο 7 φορές μέχρι τότε, γνώρισε πάνω από 20 ανατυπώσεις ως το 2000.[2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό «λήμμα» Στρατής Δούκας, τόμ. 3. σ. 304, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., 1988
- ↑ Δημήτρης Τζιόβας (14-08-1999). «Η «Ιστορία» του Στρατή Δούκα». Το Βήμα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ανάλυση έργου
- Το κείμενο
- Ζαχαροπούλου, Κλεοπάτρα (6 Σεπτεμβρίου 2017). «Στα χαρακώματα της πρώτης γραμμής». Fractal.