Ζαν Μορεάς

Έλληνας συγγραφέας

Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος ή γνωστότερος με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ζαν Μορεάς -Jean Moréas-, (15 Απριλίου 1856-Παρίσι 30 Μαρτίου 1910[5]) ήταν Έλληνας ποιητής και λογοτέχνης. Έγραψε ποιήματα στα ελληνικά και τα γαλλικά αλλά είναι περισσότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στα γαλλικά γράμματα με το ψευδώνυμο Ζαν Μορεάς.

Ζαν Μορεάς
Γέννηση15 Απριλίου 1856
Αθήνα
Θάνατος30 Απριλίου 1910
Σαιν-Μαντέ
Επάγγελμα/
ιδιότητες
ποιητής[1][2], συγγραφέας[3], μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος[4] και κριτικός λογοτεχνίας
ΥπηκοότηταΓαλλία και Ελλάδα
Σχολές φοίτησηςΠανεπιστήμιο του Παρισιού
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
Προτομή του Ζ. Μορεάς στον Εθνικό Κήπο - Αθήνα

Ο «Ζαν Μορεάς» γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του Αδαμάντιου Παπαδιαμαντόπουλου, από την Πάτρα και διατελέσαντος εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, [6] και της Σκεύως Γιουρδή, εγγονής του ναυάρχου Εμμανουήλ Τομπάζη και της Ξανθής Σαχίνη. Σπούδασε νομικά στη Γερμανία και τη Γαλλία. Ήδη νέος από τα χρόνια των σπουδών του στο Παρίσι, το 1880 είχε ενταχθεί στους λογοτεχνικούς κύκλους της πόλης και ξεκίνησε να γράφει στα γαλλικά με το ψευδώνυμο Ζαν Μορεάς. Όταν επέστρεψε στην Αθήνα συμμετείχε έντονα στην πνευματική ζωή: ενεπλάκη στην «Εμμανουήλ Ροΐδης» διαμάχη με τον Άγγελο Βλάχο - φιλολογική διαμάχη Ροΐδη-Βλάχου - και το 1878 δημοσίευσε τη μοναδική ελληνόφωνη ποιητική του συλλογή «Τρυγόνες και Έχιδναι» με την οποία ήταν κατά την έκφραση του Παλαμά σαν να αποχαιρετούσε «κάτι που έσβηνε». Αυτό ήταν η ρομαντική ποίηση του αθηναϊκού λογιοτατισμού την οποία και θα παραμέριζε η λογοτεχνική γενιά της δεκαετίας του 1880. Το 1880 εγκαταστάθηκε οριστικά στο Παρίσι και σταδιοδρόμησε στα γαλλικά γράμματα ως εκπρόσωπος και επικεφαλής του συμβολισμού και την υπεράσπισή του από την ονομασία του «παρακμάζουν», ενώ ο ίδιος δημοσίευσε και το μανιφέστο του συμβολισμού του στις 18 Σεπτεμβρίου του 1886 στο λογοτεχνικό συμπλήρωμα του Figaro, με το οποίο και δικαιολογεί τις καινοτομίες του νέου σχολείου όπως η φυσική ανάπτυξη του μετρικής της Μαλαρμέ και της Βερλαίν ενώ πήγε και αυτός για να αποκηρύξει την άδεια που ισχυρίστηκαν οι συμβολισμοί. Έγινε ο ηγέτης ενός παρακλαδιού από το κύριο σώμα γνωστό ως the'etole Romane [Κλεμμένα μυθιστορήματα], τα κύρια μέλη της οποίας είναι Raymond de la Tailhède [Ρεϋμόν Ντε Λα Ταϊγιέντ], Maurice du Plessys [Μωρίς Ντυ Πλεσσί], Ernest Raynaud [Ερνέστ Ρεϊνό], και ο κριτικός Σαρλ Μωρράς.

Και οι νέοι οπαδοί του επέστρεψαν στην παραδοσιακή σοβαρότητα της γαλλικής στιχουργίας, και στην κλασσική και αντίκα παράδοση. Τα κυριότερα ποιήματά του στα γαλλικά ήταν οι 6 τόμοι με τίτλο «Στροφές» (Stances) τα οποία και έγραψε με βάση τις νέες αισθητικές αρχές του και υποστηρίζοντας μια χαλάρωση των αυστηρών κανόνων που διέπουν τον γαλλικό στίχο και που του εξασφάλισε μια πάρα πολύ σημαντική θέση στην Γαλλική ποίηση. Μέσα σε αυτό μετέφερε τις εντυπώσεις, τις απογοητεύσεις, την λατρεία του στην ποίηση και την στωική μελαγχολία. Στα σύντομα αυτά ποιήματα ο Μορεάς επιδίωξε την μορφική τελειότητα και υπέβαλε την ευαισθησία του σε μια αυστηρή πειθαρχία. Η Ελλάδα είναι στο έργο αυτό παρούσα με πολλούς στίχους που τους διαπνέει μια βαθιά νοσταλγία. Όμως και μέσα στην αποσταγμένη λεπτότητα των συμβολιστικών ποιημάτων του ο Μορέας διατήρησε την αίσθηση της πλαστικής ελληνικής γλώσσας και της κλασικής ομορφιάς και για αυτό και το 1891 ίδρυσε την Ρωμανική Σχολή {Ecole Romane) η οποία και εκδηλώθηκε κατά της σκοτεινότητας του συμβολισμού. Πέθανε στο Παρίσι το 1910.

Ποιήματα

  • Τρυγόνες και Έχιδναι, Αθήνα Νέα Εστία, 1878
  • Les Syrtes [Λές ή Οι Σύρτες επηρεασμένο από την ποίηση του Μπωντλαίρ], 1884
  • Les Cantilènes [Λές ή Οι Καντρίλλιες ή ψαλμωδίες επηρεασμένο από την ποίηση του Μπωντλαίρ ], 1886
  • Στροφές [Εξάτομο], Αθήνα, 1890.
  • Le Pèlerin passionné [ο παθιασμένος προσκυνητής ], 1891
  • Stances [εξάτομο], 1899
  • Poesies [Ποιήματα, εξάτομο], 1900.
  • Histoire de Jean de Paris [Ιστορία του Ζάν Ντέ Πάρίς], FOI de Γαλλία (1902),
  • Le Voyage de Grèce [Το ταξίδι στην Ελλάδα] EN 1897 (1902).
  • Contes de la vieille France [παραμύθια της παλιάς Γαλλίας], 1904
  • Iphigénie De Aulide [Ιφιγένεια Εν Αυλίδι, κλασικό δράμα σε απομίμηση του Ευριπίδη. Παρουσιάστηκε
  • στις 24 Αυγούστου του 1903 στο αρχαίο θέατρο της Orange, και στη συνέχεια στο Ωδείο στο Παρίσι], 1904.
  • En rêvant sur un album de dessins [Ονειρεύεται ένα άλμπουμ των σχεδίων], 1911
  • Οι Στροφές· Με προλεγόμενα· [Α' Συγκεντρωτική έκδοση] Μετάφραση Σ.Σκίπη. Αθήνα, 1915.
  • Οι Στροφές· [Β' Συγκεντρωτική έκδοση] Μετάφραση Μ. Μαλακάση. Αθήνα, 1920.
  • Οι Στροφές· [Γ' Συγκεντρωτική έκδοση] μεταφραστής Τέλλος Άγρας. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1921.
  • Εκλογή από το ποιητικό του έργο• Les syrtes - Les cantilenes - Le pelerin passione – Poemes et sylves. [Συγκεντρωτική έκδοση] Μεταφραστής Τέλλος Άγρας με πρόλογον. Αθήνα, Ζηκάκης, 1926.
  • Poemes et sylves [, Παρίσι, 1928.
  • Στροφές· [Δ΄ Συγκεντρωτική έκδοση] Μετάφρασις Ελένης Κεσίσογλου. Αθήνα, 1933.
  • Στροφές του Ζαν Μωρεάς [Ε' και Τελική Συγκεντρωτική έκδοση] Μεταφρασμένες από τον Κλέωνα Β. Παράσχο με ένα μελέτημα για
  • το έργο και ένα σημείωμα για τη μετάφραση. Αθήνα, 1964.

Δοκίμια

  • Ολίγαι σελίδες επ’ ευκαιρία της μεταξύ των κ.κ. Ροΐδη και Βλάχου αναφυείσης φιλολογικής έριδος. Αθήνα, τυπ. Εφημερίδος των συζητήσεων, 1878.
  • Μιλτιάδης Μαλακάσης, ο Άνθρωπος, Αθήνα, Νουμάς, 1900.
  • Μιλτιάδης Μαλακάσης ,Αναμνήσεις, Αθήνα, Νουμάς, 1915.
  • Μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια [Τετράτομο] Ζάν Μωρέας, 1931.
  • Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας [Τετράτομο] Ζάν Μωρέας, 1932.
  • Kerofilas Costas, Moreas en Grece. Tirage a part du Messager d’ Athenes [Καιροφύλας Κώστας, ο Μ. στην Ελλάδα. Από τη ζωή του Ζαν Μωρεάς(σταχυολογήματα από τις τελευταίες βιογραφίες του ποιητού)]
  • Embiricos Alexandre, Les etapes de Jean Moreas· Preface de Charles Baoudouin. Lausanne, ed. La concorde [Εμπειρίκου Αλεξ.,τα στάδια του Jean Μ. Πρόλογος του Charles Baoudouin. Λωζάνη & Αθήνα Ομόνοια, Εκδοτική Αθηνών, 1948]
  • Οι ποιητές του ΙΘ' αιώνα, 1954.
  • Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό [Εξάτομο], Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1970.
  • Παπαγεωργίου Αλέκος Γ., Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος μεταφραστής του «Βέρθερου» του Goethe. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών 1963
  • (ανάτυπο από το περιοδικό Παρνασσός, τομ . Ε΄, αρ.2).
  • Jouanny Robert A., Jean Moreas ecrivain grecque· La jeunesse de Ioannis Papadiamantopoulos en Grece. P., 1975 (στη σειρά
  • Bibliotheques de Lettres Modernes, αρ.25) [Τζάν Ρόμπερτ Α., ο Έλληνας συγγραφέας Ζαν Μωρεάς·Η νεότητα του Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου στην Ελλάδα-Παρίσι 1975 (στη σειρά σύγχρονες βιβλιοθήκες γραμμάτων, Αρ. 25).
  • Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί – Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία – Γραμματολογία, Αθήνα, Σοκόλης, 1977.
  • Μυρτιώτισσα-φιλολογική πρωτοχρονιά, Αθήνα, Νουμάς, 1978.
  • Νιρβάνας Παύλος, Φιλολογικά απομνημονεύματα, Αθήνα, 1979.
  • Νιρβάνας Παύλος, Φιλολογικά απομνημονεύματα, Αθήνα, Ίκαρος, 1980.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Мореас, Жан»
  2. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/25903. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  3. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
  5. http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/Jean+Moreas
  6. Ελευθερία Ντάνου, «Ζαν Μωρεάς», Ιστορία Εικονογραφημένη,τχ.196, (Οκτώβριος 1984), σελ.28
  • Ελευθερία Ντάνου, «Ζαν Μωρεάς», Ιστορία Εικονογραφημένη,τχ.196, (Οκτώβριος 1984), σελ.28-31

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία