Κάστρα του Λατίνου Αρχιεπίσκοπου Πατρών

Με την ονομασία Κάστρα του Λατίνου Αρχιεπίσκοπου Πατρών αναφέρονται από την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία τα κάστρα στην περιφέρεια της Πάτρας που ανήκαν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας στον εκάστοτε Λατίνο Αρχιεπίσκοπο της πόλης και στην Αρχεπισκοπική Λατινική Βαρωνία της Πάτρας. Τα μισά περίπου από αυτά δεν διασώζεται η θέση τους αλλά ούτε ερείπια κι είναι γνωστά από ενετικούς , κυρίως, καταλόγους της εποχής.

Όταν το 1204-05 οι Φράγκοι της Δ΄ Σταυροφορίας κατέλαβαν την Πελοπόννησο από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία βρήκαν 12 κάστρα σε όλη την περιφέρεια αυτή. Για τις ανάγκες προστασίας των φεούδων τους των επιθέσεων από άλλα κράτη, αλλά και τις ανάγκες κατοίκησης οι ιππότες και οι Βαρώνοι του Πριγκιπάτου της Αχαΐας έχτισαν πολλά κάστρα και μικρά φρούρια. Οι πηγές της εποχής δεν συμφωνούν ως τον αριθμό τους, ο Αμεδαίος Ζ΄ της Σαβοΐας έβαλε και σύνταξε για τον εαυτό του, καταγραφή τιμαρίων και κάστρων, σύμφωνα με αυτή το 1391 υπήρχαν 2.300 πύργοι (καπνοί πύργων) και 1.300 καπνοί των βαρώνων, εκτός τις βαρωνίες Αρκαδιάς, Πάτρας , Μεθώνης, Κορώνης, και Χαλανδρίτσας . Ο Παππαρηγόπουλος αναφέρει ότι έγγραφο του 14ου αιώνα μηλά για 1.000 φέουδα - βαρωνίες, εκκλησιαστικά, μοναστικά και ατομικά.

Όσων κάστρων διασώζονται τα ονόματα ή πληροφορίες αναφέρονται παρακάτω :

• Κάστρο της Πάτρας, προϋπήρχε κι επεκτάθηκε, η έδρα του Αρχιεπίσκοπου, συνύπαρξη με τον Βαρώνο της Πάτρας έως τον 14ο αιώνα έκτοτε ανήκε εξ ολοκλήρου στον Αρχιεπίσκοπο.
• Κάστρο Σαραβάλι (Saravalle) πολύ κοντά στην Πάτρα εποπτεύει όλη την πεδιάδα των Πατρών .
• Κάστρο Καστριτσίου (Kastrizo) κοντά στην Πάτρα.
• Παυλόκαστρο (Paulocastrum) κτίσμα του Παύλου Φόσκαρη.
• Καλαπιτάρι (Calapitari), ο Τζέραλντ αναφέρει ότι ήταν κοντά στην πόλη.
• Κάστρο της πεδιάδος των Πατρών (Lo Castello del Piano Patrasso), βρισκόταν στην πεδιάδα των Πατρών όπως λέει και το όνομα του .
• Κάστρο Αγίου Ηλία (Sancto Elia), πιστεύεται ότι βρισκόταν στην σημερινή Ελεκύστρα
• Τείχος πόλεως Πατρών , το τείχος που περιέβαλε την πόλη κατά την Φραγκοκρατία που προϋπήρχε, το σημερινό κάστρο αποτελούσε την ακρόπολη του.
• Σιδηρόκαστρο (Castel de Ferro) ορεινό κτίσμα που φύλαγε τον δρόμο προς την Χαλανδρίτσα.
• Κάστρο Καταφύγιο (Catafigo) στην περιοχή Γηροκομείο ο Gerland αναφέρει βυζαντινό κτίσμα.
• Φρούριο της Καμενίτσας (Kaminitza).
• Πουρναρόκαστρο, κτισμένο σε ορεινή θέση, διασώζονται σήμερα σε μικρό ύψος τα τείχη του.
• Του παράλιου ναού του Αγίου Ανδρέα, στην θέση του σημερινού ναού οχυρωμένος σε φρούριο με ψηλό τείχος και πύργους από τους Φράγκους.
• Κάστρο Μπυσιόλ (Buxiol), Βρισκόταν στην πεδιάδα των Πατρών, κοντά στην πόλη.
• Πύργος του δάσους (Torre del Bosco), πιστεύεται ήταν στο σημερινό Σούλι.
• Κάστρο Λιστρίνας, Βρισκόταν στην Αιγιαλεία.
• Κορνάρο.
• Κατσάνταρο.
• Λάρσα , μερικοί σύγχρονοι ερευνητές δίνουν την εκδοχή ότι ίσως ήταν το Τείχος Δυμαίων όπου η αρχαία πόλη Λάρισα.
• Φρούριο Αδέρνα, Βρισκόταν στο σημερινό χωριό Αργυρά Αχαΐας.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Λατίνων Αρχιεπισκόπων Πάτρας
• Αρχεπισκοπική Λατινική Βαρωνία της Πάτρας

Πηγές

• Χρονικόν Μορέως (ανάτυπο): Ιστορικά και Τοπωνυμικά / Στεφάνου Ν. Δραγούμη, Εν Αθήναις: Τύποις Π. Δ. Σακελλαρίου, 1912.
• Ernst Gerland, Neue Quellen zur Geschichte des lateinischen Erzbistums Patras (1903), B.G. Teubner, 1903.
• Στέφανου Θωμόπουλου, Ιστορία της πόλεως Πατρέων, Τόμος Β΄, επιμέλεια Βασίλη Λάζαρη, Αχαϊκές εκδόσεις, Πάτρα 1999.
• Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση.