Κάστρο Μολύβου
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 39°22′5.5″N 26°10′39.0″E / 39.368194°N 26.177500°E
Το Κάστρο ή Φρούριο του Μολύβου[2] (ή της Μήθυμνας)[3] βρίσκεται στην κωμόπολη Μολύβος (η αρχαία Μήθυμνα), στα βόρεια της Λέσβου και είναι το δεύτερο σε μέγεθος κάστρο του νησιού. Το οικοδόμησαν -επάνω στην αρχαιοελληνική και τη βυζαντινή ακρόπολη- οι Γατελούζοι ηγεμόνες της Λέσβου τον 14ο αι. και μετά οι Οθωμανοί έκαναν επισκευές και προσθήκες.
| Κάστρο της Μήθυμνας | |
|---|---|
 Η δυτική όψη του κάστρου: Μπροστά φαίνεται το χαμηλό περιτείχισμα (δεξιά), τα δύο προπύργια με το ενδιάμεσο μεταπύργιο (αριστερά) και η κορυφή του κάστρου με τη σημαία. | |
 | |
| Είδος | κάστρο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 39°22′6″N 26°10′39″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Δυτικής Λέσβου |
| Τοποθεσία | Μήθυμνα Λέσβου |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Η κατασκευή του Επεξεργασία
Τμήματα της αρχαίας ακρόπολης του 5ου αι. υπάρχουν στο κάτω μέρος δύο πύργων. Λίθοι δωρικού ναού (τρίγλυφα, σπόνδυλοι κιόνων) έχουν εντοιχιστεί στα τείχη σε δεύτερη χρήση (spolia). Το κάστρο οικοδομήθηκε, σύμφωνα με μία εκδοχή, ως μέρος της μεγάλης οικοδομικής δραστηριότητας του Ιουστινιανού Α΄ τον 6ο αι. Το κτίσιμο είναι κατά το (ψευδο)ισόδομο σύστημα, με λίθους από το πέτρωμα του λόφου, καλά αρμοσμένους μεταξύ τους, ώστε το συνδετικό υλικό να μην είναι ορατό. Στη Βυζαντινή εποχή πρέπει να ανήκει η υπόγεια δεξαμενή (κινστέρνα) με τοξωτή επιστέγαση, στη μέση του κάστρου. Περιήλθε στους Λατίνους της Κωνσταντινούπολης. Οι Γατελούζοι κυρίαρχοι της νήσου (1355-1462) το ανακατασκεύασαν ίσως το 1373, τότε που επισκεύασαν και το κάστρο της Μυτιλήνης.
Το περιτείχισμα με την είσοδο και η κορυφή του είναι Οθωμανικές προσθήκες, μετά το 1462. Οι Τουρκικές επισκευές μπορεί να χωριστούν σε δύο φάσεις: στην πρώτη μιμούνται τη γενουατική τοιχοποιία, ενώ στη δεύτερη τα τμήματα κτίζονται με μικρούς λίθους, άτακτα τοποθετημένους, με πολύ κονίαμα και θραύσματα πλίνθων μεταξύ τους. Αυτές οι επισκευές έπαυσαν ως το 1750.
Στην εποχή μας έγιναν εργασίες συντήρησης: 1976-81, 1993, 2008. Αντικαταστάθηκαν φθαρμένοι λίθοι· επίσης στερεώθηκαν επάλξεις σε διάφορα σημεία· έγιναν ανακτίσεις και αρμολογήματα· αποκαταστάθηκε ρήγμα στο περιτείχισμα.
Οι λίθοι είναι από πυριγενή πετρώματα: κοκκινο-καφέ βασάλτη και γκρι τραχείτη. Από το μολυβί χρώμα των λίθων τραχείτη προέρχεται το μεσαιωνικό όνομα τού οικισμού: Μόλυβος.
Αρχιτεκτονική Επεξεργασία
Έχει κάτοψη τετραπλεύρου με μήκος πλευρών 70-80 μ. και εμβαδό 5 στρέμματα.
Αποτελείται από δέκα πύργους τετράγωνης ή κυκλικής κάτοψης, με τα ενδιάμεσά τους μεταπύργια διαστήματα (κορτίνες). Η αρχαία είσοδος βρίσκεται κάτω από την κορυφή (ακρόπυργος) του κάστρου και ενισχύεται εξωτερικά από δύο προπύργια με το μεσοπύργιό τους. Στο ένα προπύργιο υπάρχει κάτω του η μεσαία είσοδος και επάνω του κανονιοστάσιο. Τα δύο προπύργια και το μεσοπύργιο ενισχύονται εξωτερικά από ένα χαμηλό περιτείχισμα, που έχει τη νεότερη, εξωτερική είσοδο.
Η πρώτη, εσωτερική είσοδος (βορειοδυτικά) είναι Βυζαντινή με εντυπωσιακή, ξύλινη με μεταλλική επένδυση, θύρα. Στην είσοδο αυτή (δυτικά) φτάνουμε έπειτα από ένα λιθόστρωτο, στην αρχή θολοσκέπαστο (διαβατικό με εγκάρσιες νευρώσεις) και μετά υπαίθριο, που ξεκινά από τη μεσαία είσοδο των Γενουατών (14ου αι.). Η εξωτερική, Οθωμανική είσοδος (νοτιοδυτικά) φέρει επιγραφή μέσα σε οξυκόρυφο, υπέρθυρο τόξο.
Στο εσωτερικό υπάρχει ένα δίχωρο κτίριο (οπλοθήκη, πυτριτιδαποθήκη) και ερείπια από τρία κτίρια στρατωνισμού των φρουρών. Σε πολλά σημεία των τειχών ο επισκέπτης θα παρατηρήσει εντοιχισμένες πλάκες, που φέρουν επιγραφές ή άλλα διακριτικά.
Το κάστρο βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου, που γύρω του, νότια και δυτικά, απλώνονται τα σπίτια. Έτσι το κάστρο στεφανώνει με επιβλητικότητα τον οικισμό.
Ιστορία Επεξεργασία
Το κάστρο θα χρησιμοποιήθηκε στις επιδρομές στη Λέσβο των Αράβων (821-824), Σαρακηνών (851, 1055), Ρως (864, 1027, 1089), Βενετών (1128), Καταλανών (τέλη 13ου αι.), Γενουατών (αρχές 14ου αι.). Το κάστρο πολιορκήθηκε το 1334 από τον Ντομένικο Καττανέο κύριο της Φώκαιας, χωρίς επιτυχία. Το 1355 η Λέσβος δίδεται από τον Αυτοκράτορα Ιωάννη Ε΄ ως προίκα στην αδελφή του Μαρία Παλαιολογίνα, κατά τον γάμο της με τον Γενουάτη Φραγκίσκο Α΄ Γατελούζο. Στην πραγματικότητα ήταν αμοιβή για τη συνδρομή του στην ανάκτηση του θρόνου του (που τον είχε σφετεριστεί ο Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός). Ακολουθεί περίοδος ευημερίας, καθώς οι Γενουάτες μερίμνησαν για την φύτευση και καλλιέργεια των ελαιών.
Οι Τούρκοι πολιόρκησαν το κάστρο, αλλά η κόρη τού Γενουάτη διοικητή του Ερριέτα Ντόρια ντύθηκε με την πανοπλία και πολέμησε στις επάλξεις εμψυχώνοντας τους στρατιώτες, που δεν κατάλαβαν την ταυτότητά της. Έτσι οι Τούρκοι εγκατέλειψαν την πολιορκία. Το γεγονός είναι το θέμα της όπερας του Βέρντι Ερριέτα Ντόρια. Το 1462 ο Μωάμεθ Β΄ πολιόρκησε και κατέλαβε το κάστρο της Μυτιλήνης. Το 1554 παπικός στόλος καίει τη Μήθυμνα και το 1645-60, κατά τον Πόλεμο για την Κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς, τουρκικά πλοία αγκυροβολούσαν στα λιμάνια του νησιού.
Ο περιηγητής R. Poccoke αναφέρει το 1739 ότι στο κάστρο έμεναν Τούρκοι στρατιώτες ως φρουρά. Το 1789 οι περιηγητές αναφέρουν ότι το κάστρο ήταν σε κακή κατάσταση.
Στην εποχή μας έχει διαμορφωθεί εντός του κάστρου χώρος σκηνής και δίνονται νυκτερινές θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες. Η επίσκεψη γίνεται την ημέρα, με είσοδο και συγκεκριμένες ώρες.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=165733&type=Space. - ↑ «Φρούριο Μολύβου». odysseus.culture.gr (Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «Μεσαιωνικό Κάστρο Μήθυμνας ν. Λέσβου». Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2021.