Λούκιος Ανναίος Κορνούτος

αρχαίος Ρωμαίος φιλόσοφος

O Λούκιος ή Λεύκιος Ανναίος Κορνούτος ήταν στωικός φιλόσοφος, ο οποίος διέπρεψε την εποχή του Νέρωνα (60 π.Κ.Ε.), ενώ το σπίτι του στη Ρώμη αποτελούσε ένα σχολείο φιλοσοφίας.

Λεύκιος Ανναίος Κορνούτος
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΔεκαετία του 10 (περίπου)[1] ή 20 (περίπου)[2]
Λέπτις Μάγκνα
ΘάνατοςΔεκαετία του 80 (περίπου)[1] ή 65[2]
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
λατινική γλώσσα[2][3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος
συγγραφέας
ποιητής[4]
Αξιοσημείωτο έργοΕπιδρομη των κατα την Ελληνικην Θεολογιαν Παραδεδομενων

Η ζωή του Επεξεργασία

Ο Κορνούτος γεννήθηκε στη πόλη Λέπτις Μάγκνα (Νεάπολη) της Λιβύης, αλλά έμεινε το μεγαλύτερο διάστημα στη Ρώμη. Είναι γνωστός ως δάσκαλος και φίλος του Πέρσιου, του οποίου η πέμπτη σάτιρα εκφωνήθηκε στον δάσκαλό του, όπως επίσης και άλλων διακεκριμένων μαθητών, όπως ο Κλαύδιος Αγαθήμερος. "Μέσω του Κορνούτου ο Πέρσιος γνώρισε τον Ανναίο, όπως επίσης τον συνομίληκό του Λουκανό, μαθητή του πρώτου". Κατά τον θάνατο του Πέρσιου, ο Κορνούτος επέστρεψε στις αδερφές του ποιητή την κληρονομιά που του άφησε, αλλά δέχτηκε τη βιβλιοθήκη του Πέρσιου με τους 700 παπύρους. Επιμελήθηκε τις σάτιρες του νεκρού ποιητή με σκοπό να τις δημοσιεύσει, αλλά τις έδωσε στον Καίσιο Βάσσο για διόρθωση, ύστερα από ειδικό αίτημα του τελευταίου.

Ανάμεσα στις σάτιρες του Πέρσιου υπήρξαν στίχοι που, όπως καταγράφει ο Σουητώνιος, "ακόμη και τον ίδιο τον Νέρωνα χτυπήσαν, ο οποίος τότε ήταν πρίγκηπας.

Η στροφή αναπτύσσεται ως εξής:

Auriculas asini Mida rex habet
(Ο βασιλιάς Μίδας έχει τα αυτιά ενός γαϊδάρου)

αλλά ο Κορνούτος το άλλαξε σε:

Auriculas asini quis non habet?
Ποιος δεν έχει τα αυτιά ενός γαϊδάρου;

για να μην υπονοηθεί ότι προοριζόταν για τον Nέρωνα."

Εντούτοις, ο Κορνούτος εξορίστηκε από τον Νέρωνα --το 66 ή 68 π.Κ.Ε.-- λόγω της έμμεσης δυσφήμισης του αυτοκράτορα στην προβαλλόμενη ιστορία των Ρωμαίων, γραμμένη σε ηρωικό εξάμετρο· μετά από καιρό δεν ακούστηκε κάτι από τον πρώτο.

Γραπτά Επεξεργασία

Ήταν συγγραφέας ποικίλων έργων ρητορικής, γραμμένα στα ελληνικά και στα λατινικά, όπως το De figuris sententiarum. Aποσπάσματα της πραγματείας του De enuntiatione vel orthographia διασώθηκαν από τον Κασσιόδωρο. Ένας σχολιασμός στον Βιργίλιο παρατίθεται συχνά από τον Σέρβιο, αλλά οι τραγωδίες που αναφέρθηκαν από τον Σουητώνιο δεν έχουν διασωθεί.

O Κορνούτος έγραψε ένα έργο Περί Ρητορικής και έναν σχολιασμό στο Προς Αθηνόδωρον και Αριστοτέλην, των οποίων η φιλοσοφία δέχθηκε έντονη επίθεση. Επίσης, έγραψε ένα έργο με τίτλο Περί Εκτών.

Επιδρομή των κατά την ελληνική Θεολογία Παραδεδομένων Επεξεργασία

Ένα από τα σημαντικότερα διασωθέντα έργα του, μια φιλοσοφική πραγματεία, το Theologiae Graecae compendium είναι ένα εγχειρίδιο της "λαϊκής μυθολογίας όπως παρουσιάζεται με ετυμολογικές και συμβολικές ερμηνείες από τους Στωικούς". Αυτό το πρώιμο παράδειγμα ρωμαϊκής εκπαιδευτικής πραγματείας, έδινε μια περιγραφή της ελληνικής μυθολογίας με βάση πιο περίπλοκες ετυμολογικές αναλύσεις. Ο Κορνούτος επεδίωξε να ανατρέψει τις πρωτόγονες αντιλήψεις που είχαν οι άνθρωποι για τον κόσμο, εξετάζοντας τα ονόματα και τις προσφωνήσεις των Θεών. Το αποτέλεσμα, για τον σημερινό άνθρωπο, μοιάζει αλλόκοτο· με πολλές επιβεβλημένες ετυμολογίες, όπως φαίνεται από την αρχική παράγραφο, όπου ο Κορνούτος δίνει μια περιγραφή του Ουρανού:

Ο Ουρανός, παιδί μου, περικλείει την Γη,την θάλασσα και οτιδήποτε γύρω απ' αυτά. Γι' αυτό τον λόγο έχει αποκτήσει αυτό το όνομα, καθώς έχει ένα "ανώτατο όριο" [oύρος άνω] για όλα τα πράγματα και "ορίζει τα σύνορα" [ορίζων] της φύσης. Ορισμένοι, ωστόσο, λένε ότι αποκαλείται Ουρανός επειδή "παρακολουθεί" [ορείν] ή "φροντίζει" [ορεύειν] τα πράγματα, δηλαδή τα προστατεύει· από κει ονομάζεται με τις λέξεις θυρωρός και "παρακολουθώ στενά" [πολυορείν]. Άλλοι εξάγουν την ετυμολογία του από το "όπως φαίνεται από πάνω" [οράσθαι άνω]. Μαζί με όλα αυτά που περικλείει, ονομάζεται Κόσμος· επειδή είναι "τόσο όμορφα ταξινομημένος" [διακεκοσμήσθαι]

Το βιβλίο συνεχίζει σε παρόμοιο μοτίβο, συνεχίζοντας με τους Θεούς Δία, Ήρα, Κρόνο και Ποσειδώνα, και καταλήγοντας στις Ερινύες, τις Μοίρες, τις Μούσες και τις Χάριτες. Το έργο είναι έντονα επηρεασμένο από την στωική Φυσική. Έχουμε πει ότι ο κόσμος έχει μια ψυχή που τον συντηρεί και ονομάζεται Ζευς, ο οποίος κατοικεί στον Ουρανό· η ουσία του δε είναι πύρινη. Ο Ζευς είναι η δύναμη που διαπερνά τα πάντα· και που ορίζει την Μοίρα τού κάθε ανθρώπου. Οι Θεοί μάς έχουν στείλει τον Λόγο, ο οποίος δεν περιέχει κακία, αλλά αποτελεί κομμάτι του θείου συμπαντικού Λόγου:

Ο "Ωκεανός" είναι ο Λόγος που "κυλάει γρήγορα" και μεταβάλλεται αδιάκοπα, ενώ η Τηθύς είναι η σταθερότητα των ιδιοτήτων. Από τον συνδυασμό ή την ανάμειξη των δύο παραπάνω προκύπτουν τα πράγματα που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν· και τίποτα δεν θα υπήρχε εάν το ένα από τα δύο,που δεν έχει αναμειχθεί, κυριαρχούσε πάνω στο άλλο.

Πλαστά έργα Επεξεργασία

Το Σχόλια στον Πέρσιο αποδίδεται στον Ανναίο Κορνούτο· το έργο, όμως, είναι μεταγενέστερο, και ανήκει στον Γιαν· της Καρολίγγειας περιόδου. Το υποτιθέμενο έργο Disticha Cornuti ανήκει στον Ύστερο Μεσαίωνα.

To 1891, o Γιοχάνες Γκρέβεν πρότεινε ότι μια ανώνυμη ρητορική πραγματεία (ο Ανώνυμος Σεγουεριάνος), η οποία γράφτηκε τον 3ο αιώνα, ανήκει στον Κορνούτο. Αυτό όμως δεν έγινε γενικά αποδεκτό και πιθανόν να αναφερόταν σε έναν μεταγενέστερο Κορνούτο.

Παραπομπές Επεξεργασία