Μακρομόριο

Μόρια υψηλού μοριακού βάρους

Ο όρος μακρομόριο (αγγλ.: macromolecule) αναφέρεται σε μόριο μεγάλου μοριακού βάρους. Τα μακρομόρια μπορεί να είναι είτε συνθετικά είτε βιολογικά.

Βιολογικά μακρομόρια

Επεξεργασία

Βιολογικά μακρομόρια χαρακτηρίζονται σύνθετες οργανικές ενώσεις μεγάλου μοριακού βάρους (103 - 109) όπως είναι τα βιοπολυμερή και τα λιπίδια. Στα βιοπολυμερή συμπεριλαμβάνονται οι πρωτεΐνες, τα νουκλεϊκά οξέα και οι πολυσακχαρίτες, τα οποία αποτελούνται από επαναλαμβανόμενες απλές μονάδες καλούμενες μονομερή. Συνεπώς τα αντίστοιχα μονομερή κάθε βιοπολυμερούς αποτελούν και τα δομικά υλικά του. Ειδικότερα οι πρωτεΐνες δομούνται από τα αμινοξέα, τα νουκλεϊκά οξέα από νουκλεοτίδια, και οι πολυσακχαρίτες από τους μονοσακχαρίτες.

Σημειώνεται ότι τα μονομερή των διαφόρων ειδών μακρομορίων μπορεί να είναι ίδια, μπορεί και όχι. Για παράδειγμα στα λιπίδια δεν είναι ίδια και για αυτό τα λιπίδια δεν είναι και πολυμερή. Επίσης, συνδέονται μεταξύ τους με τον ίδιο βασικό χημικό μηχανισμό που λέγεται «αντίδραση συμπύκνωσης». Κατά τον μηχανισμό αυτόν το ένα μονομερές χάνει ένα άτομο υδρογόνου (Η), ενώ το άλλο μια υδροξυλομάδα (-ΟΗ). Δηλαδή αφαιρείται ένα μόριο νερού.
Τελικά τα δύο μονομερή συνδέονται με ομοιοπολικό δεσμό που λόγω της σημειούμενης σταθερότητάς του θεωρείται ο πλέον διαδεδομένος δεσμός στους έμβιους οργανισμούς.

Πάντως στα μακρομόρια εκτός του ομοιοπολικού δεσμού που συνδέει τα μονομερή τους, απαντώνται και άλλοι δεσμοί όπως δεσμοί υδρογόνου, οι δισουλφιδικοί καθώς και οι υδρόφοβοι δεσμοί. Οι δεσμοί αυτοί, αν και δεν συμμετέχουν στην συνένωση των μονομερών, παίζουν σημαντικό ρόλο στην τελική διαμόρφωση των μακρομορίων γενικότερα.

Τα πλέον διαδεδομένα και πολυδιάστατα σε μορφή και λειτουργία μακρομόρια είναι οι πρωτεΐνες που δομούνται, παρά τις διαφορές τους, με βάση την ίδια πρώτη ύλη, ένα σύνολο 20 διαφορετικών πρωτεϊνογόνων αμινοξέων, που συνδέονται με διαφορετική αλληλουχία κατά περίπτωση παράγοντας έτσι μια ποικιλία πρωτεϊνικών μορίων περισσότερων των χιλίων.

  • Δημ. Παλαφούτας - Αλεξ. Πανταζίδης "Βιολογία" Εκδ. Πατάκη Αθήνα 1999.
  • www.kks.gr/images/BIO/bio.B.kef1.doc

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Φ. Καφάτος "Εισαγωγή στη σύγχρονη βιολογία" Εκδ. Διογένης 1976
  • Ι. Γ. Γεωργάτσος "Βιοχημεία" ΑΠΘ 1980
  • Λ. Μαργαρίτης "Κυτταρική βιολογία" Εκδ. Επτάλοφος ΑΒΕΕ 1985
  • Εκδοτική Αθηνών "Γενική Βιολογία" 1989
  • Ν.Σ. Χριστοδουλάκης "Σύγχρονη Βιολογία" Εκδ. Πατάκη 1994