Ο Μαλίκ αλ-Αφντάλ ιμπν Μπαντρ αλ-Τζαμαλί Σαχανσάχ (1066 - 11 Δεκεμβρίου 1121, αραβικά: الأفضل شاهنشاه بن بدر الجمالي) ήταν βεζίρης του Χαλιφάτου των Φατιμιδών της Αιγύπτου.

Μαλίκ αλ-Αφντάλ
الأفضل شاهنشاه
Βεζίρης της Αιγύπτου
Περίοδος
1094 – 1121
ΠροκάτοχοςΜπαντρ αλ-Τζαμαλί
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση1066, Άκρα
Θάνατος11 Δεκεμβρίου 1121 (45 ετών)
ΣυγγενείςΜπαντρ αλ-Τζαμαλί (πατέρας)

Η άνοδος στην εξουσία Επεξεργασία

Γεννήθηκε στην Άκρα και ήταν γιος του Μπαντρ αλ-Τζαμαλί, ενός Αρμένιου Μαμελούκου που έγινε μουσουλμάνος. Ο Μπαντρ ήταν βεζίρης των Φατιμιδών στο Κάιρο από το 1074 έως το θάνατό του το 1094, όταν και τον διαδέχτηκε ο αλ-Αφντάλ. Ο χαλίφης Μαάντ αλ-Μουστανσίρ Μπιλλάχ πέθανε λίγο αργότερα και ο αλ-Αφντάλ διόρισε ως χαλίφη τον αλ-Μουσταλί, ένα παιδί, αντί για τον πολύ μεγαλύτερο αδελφό του, Νιζάρ. Ο Νιζάρ εξεγέρθηκε και ηττήθηκε το 1095. Οι υποστηρικτές του, υπό την ηγεσία του Χασσάν-ι-Σαμπάχ, διέφυγαν στα ανατολικά, όπου ο Χασσάν ίδρυσε την ισμαηλιτική κοινότητα, τα μέλη της οποίας ενίοτε αποκαλούνταν ειρωνικά Χασσασίνοι ή Ασασίνοι.

Τον καιρό εκείνο η φατιμιδική εξουσία στην Παλαιστίνη είχε ατονήσει εξαιτίας της άφιξης των Σελτζούκων Τούρκων. Το 1097 ο αλ-Αφντάλ κατέλαβε την Τύρο από τους Σελτζούκους και το 1098 την Ιερουσαλήμ, εκδιώκοντας τον Ορτοκίδη κυβερνήτη Ιλγκαζί και τοποθετώντας στη θέση του έναν Φατιμίδη. Ο αλ-Αφντάλ επανέφερε το μεγαλύτερο τμήμα της Παλαιστίνης υπό τον έλεγχο των Φατιμιδών, τουλάχιστον προσωρινά.

Η σύγκρουση με τους Σταυροφόρους Επεξεργασία

Ο αλ-Αφντάλ πέρασε τους σταυροφόρους για Βυζαντινούς μισθοφόρους. Αυτή η εσφαλμένη αντίληψη οδήγησε τον αλ-Αφντάλ στο συμπέρασμα ότι οι σταυροφόροι θα έκαναν για φυσικοί σύμμαχοι, καθώς και οι δύο πλευρές ήταν εχθροί των Σελτζούκων. Οι προτάσεις των Φατιμιδών για συμμαχία με τους σταυροφόρους απορρίφθηκαν και οι σταυροφόροι συνέχισαν νότια από την Αντιόχεια για να καταλάβουν την Ιερουσαλήμ από τον έλεγχο των Φατιμιδών το 1099.

Όταν έγινε φανερό ότι οι Σταυροφόροι δεν θα σταματούσαν αν δεν έπαιρναν τον έλεγχο της πόλης, ο αλ-Αφντάλ ξεκίνησε από το Κάιρο αλλά ήταν πολύ αργά για τη διάσωση της Ιερουσαλήμ, η οποία έπεσε στις 15 Ιουλίου του 1099. Στις 12 Αυγούστου, οι σταυροφόροι υπό τον Γοδεφρείδο του Μπουιγιόν νίκησαν τον αλ-Αφντάλ στην Ασκαλώνα.