Νεκροταφείο Ανάστασης Πειραιά

κοιμητήριο στον Πειραιά

Το Νεκροταφείο της Ανάστασης βρίσκεται στο τέλος της οδού Αναπαύσεως στο Κερατσίνι. Μετά την έναρξη λειτουργίας του νέου νεκροταφείου στο Σχιστό, η λειτουργία του Νεκροταφείου της Ανάστασης έχει σταματήσει, με εξαίρεση την ταφή νεκρών σε υφιστάμενους οικογενειακούς τάφους.

Η ιστορία του Νεκροταφείου της Ανάστασης

Επεξεργασία

Το Νεκροταφείο της Ανάστασης, πλησίον της περιοχής Ευγένεια Κερατσινίου, καθιερώθηκε ως το Νέο Νεκροταφείο του Πειραιά μετά την επέκταση της πόλης στην απομακρυσμένη τότε περιοχή του Αγίου Διονυσίου στα τέλη του 19ου αιώνα.

Το πρώτο οργανωμένο νεκροταφείο του Πειραιά βρισκόταν γύρω από τον ναό του Αγίου Διονυσίου, κοντά στην περιοχή «Βούρλα», μια ελώδης τοποθεσία γεμάτη βούρλα, από όπου πήρε και το όνομά της. Καθώς η περιοχή του Αγίου Διονυσίου ενσωματώθηκε σταδιακά στην πόλη, κατέστη αναγκαία η μετεγκατάσταση του νεκροταφείου εκτός των νέων ορίων της. Έτσι, τον Ιούλιο του 1877, το Δημοτικό Συμβούλιο άρχισε να αναζητά κατάλληλη τοποθεσία για νέο νεκροταφείο.

Το 1889 αποφασίστηκε η αγορά γηπέδου στην περιοχή Ευγένεια, έκτασης 48.452 στρεμμάτων, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως δημοτικό νεκροταφείο. Το 1890 ξεκίνησαν οι εργασίες περιτοίχισης του νεκροταφείου και η κατασκευή δρόμου σύνδεσής του με την πόλη. Το 1892 κατασκευάστηκε η κύρια είσοδος και την περίοδο 1893-1894 ο θάλαμος νεκροψίας. Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε την ίδια χρονιά την ανέγερση ναού εντός του νεκροταφείου και το επόμενο έτος ο αγιογράφος Παντελής Ζωγράφος ανέλαβε την αγιογράφηση 12 εικόνων για τον ναό της Αναστάσεως στο Νέο Νεκροταφείο[1].

Τα εγκαίνια του νεκροταφείου πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο του 1904. Τότε ξεκίνησε η μεταφορά των οικογενειακών τάφων από το νεκροταφείο του Αγίου Διονυσίου, στο οποίο παρέμειναν ελάχιστες ταφικές στήλες. Η μεταφορά στο Νεκροταφείο της Ανάστασης ολοκληρώθηκε το 1909, ενώ από το 1910 το Νέο Νεκροταφείο της πόλης λειτουργούσε κανονικά.

Στα επόμενα χρόνια πραγματοποιήθηκαν νέες τροποποιήσεις και επεκτάσεις του σχεδίου του νεκροταφείου. Ένα τμήμα παραχωρήθηκε στους Ρώσους και ένα άλλο, το 1922, στους Γάλλους καθολικούς, όπου μεταφέρθηκαν και οι τάφοι από το παλιό νεκροταφείο.

Σήμερα, το νεκροταφείο καταλαμβάνει έκταση 90 στρεμμάτων. Περιβάλλεται από ψηλό τοίχο και ορίζεται από τις οδούς Μουσών, Πλάτωνος, Πλαστήρα και 25ης Μαρτίου, με μία κεντρική είσοδο από την οδό Πλάτωνος, στη νότια πλευρά. Στη βόρεια πλευρά βρίσκεται το παλιό, λιθόκτιστο κτήριο του νεκροτομείου, που εφάπτεται στον εξωτερικό μαντρότοιχο. Το βορειοδυτικό τμήμα του νεκροταφείου περιλαμβάνει το περιφραγμένο ρώσικο νεκροταφείο, ενώ στην βόρεια πλευρά βρίσκονται οι τάφοι των καθολικών. Στο ανατολικό τμήμα του νεκροταφείου δε γίνονται πλέον ταφές.

Ως προς την περιοχή του παλιού νεκροταφείου στον Άγιο Διονύσιο, εκείνη προοριζόταν εξαρχής να ενταχθεί στην προέκταση του Σχεδίου Πόλεως και να χρησιμοποιηθεί για την οικοδόμηση κατοικιών. Το 1922 η περιοχή αυτή απαλλοτριώθηκε για την εγκατάσταση προσφύγων από τη Μικρά Ασία[2].

Το Νεκροταφείο της Ανάστασης φιλοξενεί τους τάφους σημαντικών εκπροσώπων της πειραϊκής κοινωνίας της νεότερης Ελλάδας. Ανάμεσα στους επιφανείς συγκαταλέγονται οι οικογένειες Ρετσίνα, Ράλλη, Δηλαβέρη, Αφεντούλη, Μεταξά, J. McDowall, Μπαρμπαρέσου και πολλές άλλες. Το νεκροταφείο διαθέτει επίσης σημαντικό αριθμό ταφικών μνημείων, όπως η «Κλαίουσα κόρη» του γλύπτη Δ. Φιλιππότη, έργα των γλυπτών Θ. Θωμόπουλου και Μ. Τόμπρου, του αρχιτέκτονα Δ. Πικιώνη και πολλών άλλων.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Μπαφούνη, Ευαγγελία (2012). «Μιλάει» η σιωπή. Τεκμηριώνοντας την ιστορία του νεότερου Πειραιά μέσα από τα ταφικά μνημεία του νεκροταφείου της Ανάστασης. Πειραιάς: Δήμος Πειραιά - Ιστορικό Αρχείο. σελ. 6. ISBN 978-960-89011-4-8. 
  2. Μιχελή, Λίζα (1993). Από το Πόρτο Λεόνε στη Μαγχεστρία της Ανατολής. Γαλάτεια. σελ. 183. ISBN 9789608524118. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Κουτελάκης Χ., «Πρώτη πλήρης ιστορία των δύο νεκροταφείων του Πειραιά –Αγ. Διονυσίου και Αναστάσεως», Ψυττάλεια 6-7 (1987), 2-30.
  • Μπαφούνη Ευ., «Μιλάει» η σιωπή. Τεκμηριώνοντας την ιστορία του νεότερου Πειραιά μέσα από τα ταφικά μνημεία του νεκροταφείου της Ανάστασης, Δήμος Πειραιά - Ιστορικό Αρχείο, Πειραιάς 2012.
  • Δερμιτζόγλου Γ., Νεοελληνική γλυπτική: Τα γλυπτά του Κοιμητηρίου της Ανάστασης στον Πειραιά, Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2016.