Ομάδα Ελλήνων Ζωγράφων Χαρακτών
Η Ομάδα Ελλήνων Ζωγράφων Χαρακτών ήταν η πρώτη καλλιτεχνική ομάδα στην Ελλάδα που συνένωνε τους καλλιτέχνες της χαρακτικής. Ιδρύθηκε το 1938 και διαλύθηκε το 1944, οπότε και τα μέλη της εντάχθηκαν στο νεοσύστατο Καλλιτεχνικό Επαγγελματικό Επιμελητήριο.
Ίδρυση Επεξεργασία
Η Ομάδα Ελλήνων Ζωγράφων Χαρακτών ήρθε να επιβεβαιώσει και σε οργανωτικό επίπεδο την άνθηση της τέχνης της χαρακτικής στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία του 1930, ως αποτέλεσμα και της διδασκαλίας του Γιάννη Κεφαλληνού στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Η Ομάδα ιδρύθηκε το διάστημα πριν από τα εγκαίνια της πρώτης «Πανελλήνιας Έκθεσης Ελληνικής Πρωτοτύπου Χαρακτικής», που εγκαινιάστηκε στη Στέγη Γραμμάτων και τεχνών τον Δεκέμβριο του 1938. Ωστόσο, οι διεργασίες για την ίδρυση μιας ένωσης Ελλήνων Χαρακτών είχαν ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα, με αφορμή τη διοργάνωση της έκθεσης ελληνικής χαρακτικής στο Μουσείο Καλών Τεχνών της πόλης Κόζιτσε της Τσεχοσλοβακίας τον Ιούνιο του 1936.[1] Στο Κόζιτσε παρουσιάστηκαν χαρακτικά έργα των Μαρίας Αναγνωστοπούλου, Στρατή Αξιώτη, Γιώργου Βελισσαρίδη, Δημήτρη Γαλάνη, Δημήτρη Γιαννουκάκη, Γιώργου Δήμου, Άγγελου Θεοδωρόπουλου, Λυκούργου Κογεβίνα, Αλέξανδρου Κορογιαννάκη, Ελένης Κωνσταντινίδου, Γιάννη Μόραλη, Γιώργου Μόσχου, Νίκου Νικολάου, Γιώργου Οικονομίδη, Αγλαΐας Παπά, Ευθύμη Παπαδημητρίου, Νικόλα (Παυλόπουλου) και Τάσσου (Αλεβίζου), προκαλώντας τη θερμή υποδοχή της κριτικής και του κοινού και οδήγησαν στη μεταφορά της έκθεσης στο Μουσείο Γραφικών τεχνών της πρωτεύουσας Πράγας, τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου.
Η θετική υποδοχή της έκθεσης ελληνικής χαρακτικής στην Τσεχοσλοβακία, το εντεινόμενο ενδιαφέρον και στην Ελλάδα για τη χαρακτική αλλά και η αύξηση των καλλιτεχνών που ασχολούνταν συστηματικότερα με τη συγκεκριμένη τέχνη, ήταν παράγοντες που συνέβαλαν στην ίδρυση μιας αυτόνομης ομάδας χαρακτών, στο πρότυπο των άλλων καλλιτεχνικών σωματείων. Η Ομάδα διοργάνωσε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, την πρώτη «Πανελλήνια Έκθεση Ελληνικής Πρωτοτύπου Χαρακτικής» στην Αθήνα, έκθεση που μεταφέρθηκε κατόπιν στη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, και παρά την άνθηση της χαρακτικής τέχνης και ως εργαλείο της Αντίστασης, η Ομάδα Ελλήνων Ζωγράφων Χαρακτών δεν ανέλαβε κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα και το 1944 τα μέλη της έγιναν μέλη του Καλλιτεχνικού Επαγγελματικού Επιμελητηρίου. Όμως, το τμήμα Χαρακτικής του ΚΕΕ διατηρούσε μέχρι και το 1950 την ονομασία «Ομάς Ελλήνων Ζωγράφων Χαρακτών» φανερώνοντας την «επιβίωσή» της μέσα στον ευρύτερο φορέα.[2]
Η Α΄ Πανελλήνια Έκθεση Νεοελληνικής Χαρακτικής Επεξεργασία
Η ίδρυση της Ομάδας Ελλήνων Ζωγράφων Χαρακτών προηγήθηκε της πρώτης «Πανελλήνιας Έκθεσης Ελληνικής Πρωτοτύπου Χαρακτικής», η οποία διοργανώθηκε με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας. Ήταν η πρώτη έκθεση αφιερωμένη αποκλειστικά στη χαρακτική τέχνη, όπου εκτέθηκαν 229 έργα 28 καλλιτέχνες. Στην έκθεση συμμετείχαν (με αλφαβητική σειρά) οι: Στρατής Αξιώτης, Γιώργος Βελισσαρίδης, Μίμης Βιτσώρης, Δημήτρης Γαλάνης, Δημήτρης Γιαννουκάκης, Α. Δαμπαλακίδης, Γιώργος Δήμου, Εμμανουήλ Ζέπος, Άγγελος Θεοδωρόπουλος, Φωφώ Καχριμάνη, Γιάννης Κεφαλληνός, Λυκούργος Κογεβίνας, Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Ελένη Κωνσταντινίδη, Γιώργος Μόσχος, Κούλα Μπεκιάρη, Νικόλας (Παυλόπουλος), Γιώργος Οικονομίδης, Ίρα Οικονομίδου, Ελένη Παγκάλου, Ευθύμης Παπαδημητρίου, Κώστας Πλακωτάρης, Πολύκλειτος Ρέγκος, Αργύρης Στυλιανίδης, Τάσσος (Αλεβίζος), Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και Ισαβέλλα Χαρμπούρη, ενώ εκτέθηκαν και έργα του Μάρκου Ζαβιτζιάνου.[3] Η απήχηση της έκθεσης ήταν διθυραμβική και διανοούμενοι όπως ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος έγραφαν: «Για τον τόπο μας ιδιαίτερα, όπου η ζωγραφική όσο πάει ξεφτίζει και χάνεται μέσα στην ακύμαντη θάλασσα της στερεότυπης τοπιογραφίας –έξω από λιγοστές αξιόλογες και ρωμαλέες εξαιρέσεις– το απροσδόκητο άνθισμα της χαρακτικής είνε μια χαρά και μια όαση. Είνε κάτι περισσότερο: μια γενναία ελπίδα, που μας επιτρέπει να ιδούμε, περ’ από τα σημερινά κατορθώματα, την παράταξη των αυριανών αριστοτεχνημάτων και που μας οδηγεί στην όχι δυσάρεστη, την ενθαρρυντική διαπίστωση της πολυμορφίας του ταλάντου πολλών καλλιτεχνών μας, που μπορούν ν’ ανταλλάξουν την τυπική τους ελαιογραφική παραγωγή με μια θερμότερη αφοσίωση στην ευγενική και ακριβή τέχνη του σκαλισμένου ξύλου»[4].
Η μεγάλη επιτυχία της «Πανελλήνιας Έκθεσης Χαρακτικής» οδήγησε στην απόφαση να παρουσιαστεί στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης το 1939. Στη Θεσσαλονίκη δεν εκτέθηκαν όλα τα έργα που είχαν παρουσιαστεί στην Αθήνα, αλλά μέρος της έκθεσης, που εγκαινιάστηκε σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στις 11 Σεπτεμβρίου του 1939. Τον Δεκέμβριο του 1939 μέρος της «Πανελλήνιας Έκθεσης Χαρακτικής» παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά κλείνοντας τον κύκλο της.[2]
Μέλη Επεξεργασία
Μέλη της Ομάδας ήταν οι ζωγράφοι και χαράκτες Στρατής Αξιώτης, Γιώργος Βελισσαρίδης, Μίμης Βιτσώρης, Δημήτρης Γαλάνης, Δημήτρης Γιαννουκάκης, Α. Δαμπαλακίδη, Γιώργος Δήμου, Εμμανουήλ Ζέπος, Άγγελος Θεοδωρόπουλος[5], Φωφώ Καχριμάνη, Γιάννης Κεφαλληνός, Λυκούργος Κογεβίνας, Αλέξανδρος Κορογιαννάκης, Ελένη Κωνσταντινίδη, Γιώργος Μόσχος, Κούλα Μπεκιάρη, Νικόλας (Παυλόπουλος), Γιώργος Οικονομίδης, Ίρα Οικονομίδου, Ελένη Παγκάλου, Ευθύμης Παπαδημητρίου, Κώστας Πλακωτάρης, Πολύκλειτος Ρέγκος, Αργύρης. Στυλιανίδης, Τάσσος (Αλεβίζος)[6], Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας και Ισαβέλλα Χαρμπούρη.[7]
Σημειώσεις και παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Βλ. Súčusná Europská Grafika XVI Grécko, od 15. Júna do 12 Júla 1936, Východoslovenské Muzeum, Košice [κατάλογος έκθεσης, στο αρχείο της Εθνικής Πινακοθήκης].
- ↑ 2,0 2,1 Μοσχονάς Σπύρος, Καλλιτεχνικά σωματεία και ομάδες τέχνης στο α΄ μισό του εικοστού αιώνα, διδακτορική διατριβή, Αθήνα 2010, σελ. 427-433.
- ↑ Ελληνική Χαρακτική, Πρώτη Πανελλήνιος Έκθεσις της ελληνικής πρωτοτύπου χαρακτικής οργανουμένη υπό την προστασίαν του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας παρά της Ομάδος Ελλήνων Ζωγράφων-Χαρακτών εις την Στέγην Γραμμάτων και Τεχνών, Δεκέμβριος 1938 [κατάλογος έκθεσης, στο αρχείο της Εθνικής Πινακοθήκης].
- ↑ Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, «Η ελληνική χαρακτική», Η Πρωία, 8 Δεκεμβρίου 1938.
- ↑ Ριζοσπάστης: Ο ζωγράφος - χαράκτης Αγγελος Θεοδωρόπουλος.
- ↑ Το Βήμα:Αν. Αλεβίζος - Βάσω Κατράκη: Οι χαράκτες του αγώνα.
- ↑ Ελληνική Χαρακτική, Πρώτη Πανελλήνιος Έκθεσις της ελληνικής πρωτοτύπου χαρακτικής οργανουμένη υπό την προστασίαν του Υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας παρά της Ομάδος Ελλήνων Ζωγράφων-Χαρακτών εις την Στέγην Γραμμάτων και Τεχνών, Δεκέμβριος 1938 [κατάλογος έκθεσης, στο αρχείο της Εθνικής Πινακοθήκης]. Τώνης Σπητέρης, Τρεις αιώνες νεοελληνικής τέχνης, 1660-1967, τόμος Γ΄, Αθήνα 1979, σελ. 357.