Ουίλιαμ Κάξτον
Ο Ουίλιαμ Κάξτον (αγγλικά: William Caxton) (περ. 1422 – περ. 1491) ήταν Άγγλος έμπορος, διπλωμάτης, τυπογράφος, εκδότης και μεταφραστής. Εισήγαγε την τυπογραφία στην Αγγλία το 1476 και ήταν ο πρώτος Άγγλος έμπορος έντυπων βιβλίων.[9]
| Ουίλιαμ Κάξτον | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1422 (περίπου)[1][2][3] Κεντ |
| Θάνατος | Μάρτιος 1492 (περίπου)[4] Λονδίνο |
| Τόπος ταφής | St Margaret's Church, Westminster |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Αγγλίας |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Μέση αγγλική γλώσσα[5] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | γλωσσολόγος μεταφραστής συγγραφέας[6][7] εκδότης[8] διπλωμάτης[6] τυπογράφος |
| Αξιοσημείωτο έργο | The Game and Playe of the Chesse Recuyell of the Historyes of Troye The history of Jason Esope Eneydos Paris and Vienne The lyff of the olde auncyent holy faders hermytes The craft for to die for the health of man's soule The four sons of Aymon The boke of the fayt of armes and of chyvalrye The book of good manners Thystorye and lyf of the noble and crysten prynce Charles the grete kynge of Fraunce The ryal book The golden legende The book whiche the Knyght of the Toure made Dialogues in French and English Polychronicon The historye of Reynart the foxe |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Κάξτον προώθησε την αγγλική γλώσσα κατά τη μετάβαση από τη Μέση Αγγλική στη Σύγχρονη Αγγλική γλώσσα με την ανάπτυξη μιας σύγχρονης και ενοποιημένης αγγλικής γλώσσας στις εκτυπώσεις και τις μεταφράσεις του, η οποία σταδιακά επιβλήθηκε στις διάφορες διαλέκτους.
Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Λόγω έλλειψης πηγών, δεν υπάρχουν αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την παιδική ηλικία και την πρώιμη νεότητα του Κάξτον. Ακόμη και το έτος γέννησής του μπορεί να προσδιοριστεί μόνο κατά προσέγγιση μεταξύ 1415 και 1424 και πιθανώς γεννήθηκε στο Κεντ. Φαίνεται ότι είχε κάποια βασική εκπαίδευση, αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα καλά μορφωμένος. Η πρώτη τεκμηριωμένη απόδειξη της ζωής του είναι η είσοδός του ως μαθητευόμενος στον πλούσιο έμπορο μεταξιού και υφασμάτων του Λονδίνου Ρόμπερτ Λαρτζ το 1438, ο οποίος πέθανε το 1441, πριν ο Κάξτον προλάβει να ολοκληρώσει την εμπορική του μαθητεία. Το γεγονός ότι ο Λαρτζ ανέφερε τον νεαρό Κάξτον στη διαθήκη του φανερώνει μια καλή σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητευόμενου. Δεν είναι γνωστό με ποιον νέο δάσκαλο ολοκλήρωσε τελικά την εκπαίδευσή του.[10]
Στη Φλάνδρα Επεξεργασία
Στις αρχές της δεκαετίας του 1440 ο Κάξτον πήγε στη Φλάνδρα. Στη Μπρυζ, το τότε κέντρο του ευρωπαϊκού εμπορίου υφασμάτων και μαλλιού, σημείωσε εξαιρετική επιτυχία ως έμπορος και το 1463 εξελέγη επικεφαλής των Άγγλων εμπόρων. Ως Αναπληρωτής Κυβερνήτης του Αγγλικού Έθνους πέρα από τη Θάλασσα, υπήρξε διπλωματικός μεσολαβητής με επιρροή στις τεταμένες σχέσεις μεταξύ της Αγγλίας και των δουκών της Βουργουνδίας οι οποίοι βασίλευαν στη Φλάνδρα, οι οποίες ήταν σημαντικές για το εμπόριο υφασμάτων. Χάρη στις διαπραγματευτικές ικανότητες του Κάξτον, επιτεύχθηκε τελικά μια λύση στην παρατεταμένη εμπορική διαμάχη, που έληξε με τον γάμο το 1468 της Αγγλίδας πριγκίπισσας Μαργαρίτας της Υόρκης με τον δούκα της Βουργουνδίας Κάρολο τον Τολμηρό.
Λίγο αργότερα, ο Κάξτον εντάχθηκε στη συνοδεία της νέας δούκισσας. Πιθανότατα εργάστηκε ως αυλικός γραμματέας και βιβλιοθηκάριος. Αυτή η θέση του επέτρεψε να διαχειριστεί την πολύτιμη βιβλιοθήκη των Βουργουνδών δουκών και του παρείχε άφθονες ευκαιρίες να συνεχίσει το πάθος του για τα βιβλία και τη λογοτεχνία. Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του μετέφρασε το πρώτο του βιβλίο: Η γαλλόφωνη διήγηση ιστοριών που αναφέρονται στην Ιλιάδα του Ομήρου του Ραούλ λε Φεβρ ενέπνευσε τον Κάξτον να τις μεταφράσει στα αγγλικά. Άρχισε να το μεταφράζει στη Μπρυζ και, σύμφωνα με δική του δήλωση, τελείωσε στην Κολωνία τον Σεπτέμβριο του 1471.[11]
Για την παρουσία του στην Κολωνία κατά τα έτη 1471 και 1472 υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία. Αν και δεν είναι γνωστά πολλά για την εκεί παραμονή του, πιθανόν να εμπορεύονταν υφάσματα και βιβλία, ήταν ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική δραστηριότητά του γιατί εκεί έμαθε την τέχνη της τυπογραφίας (το 1455, ο Γουτεμβέργιος είχε τυπώσει το πρώτο βιβλίο στο Μάιντς). Επέστρεψε στη Μπρυζ και δημιούργησε το πρώτο του τυπογραφείο με συνεργάτη τον Κόλαρντ Μάνσιον. Η Συλλογή ιστοριών της Τροίας (Recuyell of the Historys of Troy), το πρώτο έντυπο βιβλίο στα αγγλικά, τυπώθηκε στη Μπρυζ το 1474.[12]
Στην Αγγλία Επεξεργασία
Το 1476 ο Κάξτον επέστρεψε στην Αγγλία. Στο Ουέστμινστερ, που τότε ήταν μια ανεξάρτητη συνοικία έξω από το Λονδίνο, δημιούργησε το πρώτο τυπογραφείο σε αγγλικό έδαφος. Το πρώτο έντυπο σημαντικό έργο ήταν Οι ιστορίες του Καντέρμπερυ του Άγγλου συγγραφέα Τζέφρυ Τσώσερ. Συνέχισε να δημοσιεύει ιπποτικά ειδύλλια, κλασικά έργα και θρησκευτικά, ιστορικά και φιλοσοφικά κείμενα και να μεταφράζει πολλά άλλα. Ήταν ο πρώτος που μετέφρασε τους Μύθους του Αισώπου το 1484. Ο Κάξτον δεν ήταν επαρκής μεταφραστής, και υπό την πίεση να δημοσιεύσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μερικές φορές απλώς μετέφερε γαλλικές λέξεις στα αγγλικά. Αλλά λόγω της επιτυχίας των μεταφράσεων του, πιστώνεται ότι συνέβαλε στην προώθηση των Αγγλικών σε όλη την Αγγλία διαδίδοντας μια σύγχρονη και ενοποιημένη αγγλική γλώσσα, που ομιλούνταν στο Λονδίνο, στις εκτυπώσεις και τις μεταφράσεις του που τελικά επικράτησε πάνω στις διάφορες διαλέκτους.[13]
Χωρίς αμφιβολία, η εισαγωγή της τυπογραφίας είχε μεγάλη πολιτιστική και ιστορική σημασία για την Αγγλία. Ως έμπειρος επιχειρηματίας, ο Κάξτον είδε τις επιχειρηματικές προοπτικές που πρόσφερε η καινοτόμος τεχνολογία. Χάρη στην ψύχραιμη, στοχαστική επιχειρηματική του δεινότητα και τις καλές επαφές με την κοινωνική ελίτ, το τυπογραφείο του εξελίχθηκε σε μια ευημερούσα επιχείρηση. Η πρόσβαση στα βιβλία, που προηγουμένως ως χειρόγραφα προορίζονταν κυρίως για τους ευγενείς και τον κλήρο, επεκτάθηκε μέσω του έργου του Κάξτον στους πλούσιους κύκλους της μεσαίας τάξης. Στους θαυμαστές του περιλαμβάνονται οι βασιλιάδες Εδουάρδος Δ' και Ριχάρδος Γ'. Από τις 100 περίπου εκδόσεις που του αποδίδονται, οι περισσότερες είναι στα αγγλικά και οι 24 δικές του μεταφράσεις.[10]
Τα περισσότερα βιβλία του απευθύνονταν στις ανώτερες τάξεις, αν και πολλά είχαν άμεσο στόχο την μόρφωση και διαπαιδαγώγηση όλων των κοινωνικών στρωμάτων, όπως η πρώτη εικονογραφημένη αγγλική εγκυκλοπαίδεια Ο καθρέφτης του κόσμου (The Myrrour of the Worlde, 1481), κάτι που ανησύχησε ορισμένους που θεώρησαν ότι ο γενικός αλφαβητισμός θα οδηγούσε σε κοινωνικές αναταραχές.[14]
Περίπου το 1491, ο πρώτος Άγγλος τυπογράφος πέθανε στο Ουέστμινστερ και ενταφιάστηκε στην εκκλησία της Αγίας Μαργαρίτας. Ο υπάλληλός του Βίνκεν ντε Βόρντε ανέλαβε στη συνέχεια τη διεύθυνση της τυπογραφικής εταιρείας.
Το 2002, σε δημοσκόπηση του BBC ο Κάξτον συμπεριλήφθηκε στους 100 σημαντικότερους Βρετανούς.[15]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12213955g. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6c8277s. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004. Ανακτήθηκε στις 23 Μαΐου 2008.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12213955g. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 6,0 6,1 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /155011. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
- ↑ . «bl.uk/people/william-caxton». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ 10,0 10,1 . «britannica.com/biography/William-Caxton».
- ↑ . «bbc.co.uk/history/historic_figures/caxton_william».
- ↑ . «westminster-abbey.org/abbey-commemorations/commemorations/william-caxton».
- ↑ . «medievalists.net/2022/12/william-caxton-the-first-printer-of-english-literature/».
- ↑ . «newsbeast.gr/portraita/arthro/o-protergatis-tis-tupografias-gouiliam-kaxton».
- ↑ . «geni.com/projects/100-Greatest-Britons-BBC-Poll-2002/15375».