Πάνος Μοναστηριώτης

Ο Πάνος (Παναγιώτης) Μοναστηριώτης (πέθανε στην Αθήνα το 1877) απετέλεσε το επιφανέστερο μέλος της οικογένειας Μοναστηριώτη από το χωριό Μοναστηράκι Βόνιτσας του νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Πάνος Μοναστηριώτης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Πάνος Μοναστηριώτης (Ελληνικά)
Όνομα γεννήσεως	Παναγιώτης Μοναστηριώτης
Θάνατος	1877 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα Οθωμανική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας

Υπήρξε ένας από τους 225 Έλληνες (τους πληρεξούσιους της λεγόμενης Γ᾽ Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας) που το 1827 συνέταξαν τον πολιτικό και γεωγραφικό χάρτη του σύγχρονου ελληνικού κράτους.

Αναφορικά με το θάνατο του Πάνου Μοναστηριώτη, η εφημερίδα της εποχής ῾Νέας Ημέρα῾, υπό τον εκδότη Αλέξανδρο Σ. Βυζάντιο, αναφέρει τα εξής׃ Ἁπεβίωσε πλήρης ημερών ο γηραιός αγωνιστής Πάνος Μοναστηριώτης, ανήρ πολλάς καταλαβών ανωτέρας θέσεις και πολλάκις υπηρετήσας ως βουλευτής και πληρεξούσιος.'

Βιογραφικά στοιχεία

Η οικογένεια Μοναστηριώτη διέθετε τεράστια κοινωνική και οικονομική επιφάνεια, τόσο επί τουρκοκρατίας, όσο και κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα. Συμμετείχε στις διαδικασίες προεπαναστατικά για την προετοιμασία του αγώνα, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης ήταν στην πρώτη γραμμή. Διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στη Δυτική Ελλάδα και προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες, οικονομική ενίσχυση στον Αγώνα, συμμετοχή στις μάχες, αλλά και θυσίες με νεκρούς και οικονομική καταστροφή.

Μετά την απελευθέρωση μέλη της οικογένειας κατέλαβαν σημαντικά αξιώματα (βουλευτές, δήμαρχοι, αξιωματικοί κλπ) και είχαν ουσιαστική συμβολή στην κοινωνική και οικονομική εξέλιξη της περιοχής και ιδιαίτερα του χωριού τους, του Μοναστηρακίου.

Επί Τουρκοκρατίας, ήταν οικογένεια προεστών και προκρίτων, ευνοημένοι της τότε κατάστασης και με πολύ μεγάλη περιουσία. Την πιο πλούσια αγωνιστική και πολιτικοκοινωνική δράση είχε ο Πάνος Μοναστηριώτης, χωρίς να στερούνται προσφοράς και αγώνων τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αδέλφια του Πάνου ήταν ο Γιώργος, ο Γιάννης και ο Λούσιας.

Ο πατέρας τους [...] όταν εξερράγη η επανάσταση [και] επαναστάτησε η Βόνιτσα ήταν ανάμεσα στους 25 ομήρους που εκτέλεσαν οι Τούρκοι, για να τρομοκρατήσουν τους επαναστατημένους Έλληνες.

Ο ίδιος ο Πάνος Μοναστηριώτης ήταν, όπως αναφέρει ο Δ. Παπαντωνόπουλος [...] μέλος της Φιλικής Εταιρείας και είχε λάβει μέρος στη συνάντηση στη Λευκάδα, που προετοίμασε την επανάσταση στη Δυτική Ελλάδα.

Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες στη Δυτική Ελλάδα, υπό την αρχηγία του Γ. [Γιώργου] Τσόγκα βρίσκονταν στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Μαζί με τους άλλους Μοναστηριώτες παρέμεινε αγωνιζόμενος με τ᾽αδέλφια του μέσα στο Μεσολόγγι ως το τέλος και δεν ακολούθησε τον αρχηγό του Γιώργο Τσόγκα στη λιποταξία. [...]

Πολἐμησε επίσης, όπως ο ίδιος αναφέρει σε επιστολή του προς την Επιτροπή εκδουλεύσεων Ιερού Αγώνα το 1865, με δικούς του στρατιώτες κοντά στον Κώστα Μπότσαρη, τον Κίτσο Τζαβέλα, τον Αρχιμανδρίτη Φλέσσα (Παπαφλέσσα) και τον Καραϊσκάκη.

Ο Πάνος Μοναστηριώτης εθεωρείτο άνθρωπος του περιβάλλοντος του Μαυροκορδάτου, ο οποίος τον διόρισε στα 1822 φροντιστή στα ελληνικά στρατεύματα στην Άρτα και το 1824 έγινε πάλι φροντιστής στην Τρίπολη και τη Μεσσηνία.

Κατά τη διάρκεια του Αγώνα εκλέχτηκε πληρεξούσιος βουλευτής της Βόνιτσας το 1825 στην Γ' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου και εκλέχτηκε και πάλι πληρεξούσιος βουλευτής στις επόμενες συνόδους, της Τροιζήνας το 1827 και του Άργους το 1828. Η κατ᾽ επανάληψη εκλογή του, ως πληρεξούσιου βουλευτή [της Βόνιτσας] στις εθνοσυνελεύσεις, το ανώτατο όργανο εκείνης της περιόδου που κατηύθυνε τον Αγώνα και είχε την ευθύνη λειτουργίας του νεοσύστατου κράτους, δείχνει ακριβώς το κύρος και την εκτίμηση που είχαν στο πρόσωπο του οι κάτοικοι της περιοχής της Βόνιτσας.

Μετά την απελευθέρωση έγινε έπαρχος στην Ακαρνανία και εκλέχτηκε και πάλι βουλευτής (1847-1850).

[...]

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι πολλά μέλη της οικογένειας Μοναστηριώτη φέρουν ονόματα αρχαιοελληνικά (Ξενοφών, Τηλέμαχος, Καλλίστρατος, Σοφοκλής, Αριστείδης, Αλκιβιάδης) που φανερώνουν την επιθυμία πολλών οικογενειών του τότε νεοσύστατου κράτους των Ελλήνων, να επανασυνδεθούν με τις πανάρχαιες καταβολές του ελληνικού έθνους και του ένδοξου παρελθόντος του.

Στην Αθήνα ζούσε επίσης μετέπειτα και ο Πάνος Μοναστηριώτης, ο οποίος πέθανε το 1877 και ετάφη στο Α᾽ νεκροταφείο της Αθήνας, εκεί όπου έχει ταφεί και ο άλλος αδελφός του ο Γιάννης ο οποίος πέθανε το 1862 σε ηλικία 84 ετών. [...]

... [Σ]ε συμβολαιογραφική πράξη του ληξιαρχείου Βόνιτσας (τόμος 11 πράξη 1599) βλέπουμε τη Βασιλική χήρα Πάνου Μοναστηριώτη, κάτοικο Αθηνών επί της οδού Κυδαθηναίων και τους γιους της Ξενοφώντα Π. Μοναστηριώτη, ιατρό κάτοικο Βόνιτσας και Τηλέμαχο Π. Μοναστηριώτη, αξιωματικό πεζικού, να μεταπωλούν κτήματά τους στο Κονιδάρι, που φανερώνει ότι η οικογένεια του Πάνου Μοναστηριώτη, διατηρούσε δεσμούς με τη γενέτειρα το Μοναστηράκι, μέχρι τις αρχές σχεδόν του 20ου αιώνα.

'Αλλωστε και τον Τηλέμαχο Μοναστηριώτη τον βρίσκουμε πολιτογραφημένο στο Μοναστηράκι (περιλαμβάνεται στους εκλογικούς καταλόγους του 1865). [...]

Διασωθείσες Επιστολές του Πάνου Μοναστηριώτη προς τον Ιωάννη Κωλέττη

Σημείωση: Ο Πάνος Μοναστηριώτης, όπως αναφέρει ο Νικόλαος Κ. Κασομούλης στο βιβλίο του 'Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επανάστασης των Ελλήνων 1821-1833' (σελίδα 466) ήταν στενός σύντροφος του Κωλέττη.

1. 5 Αυγούστου, 1828

Περιγραφή

Ο Πάνος Μοναστηριώτης ενημερώνει τον Ιωάννη Κωλέττη ότι ήρθε η εντολή του σχετικά με το να αδειάσει εκκλησία, γεγονός που δυσαρέστησε τον εφημέριο, ο οποίος θα μεταβεί ο ίδιος στον παραλήπτη. Αναφέρεται στον Καπετάνιο Σταμάτη και θεωρεί ότι πρέπει να του δοθεί συστατική επιστολή γιατί το καράβι του μπορεί να χρησιμοποιηθεί στον αγώνα.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

2. 6 Αυγούστου, 1828

Περιγραφή

Ο Πάνος Μοναστηριώτης ενημερώνει τον Ιωάννη Κωλέττη ότι ο εφημέριος ενός μετοχίου της Αγίας Ζώνης, ο οποίος εκδιώχθηκε από τον ηγούμενο επιθυμεί να τον συναντήσει προκειμένου να δικαιωθεί. Αναφέρει ότι ο συγκεκριμένος παπάς είναι αγαπητός στον κόσμο.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

3. 7 Αυγούστου, 1828

Περιγραφή Ο Πάνος Μοναστηριώτης ενημερώνει τον Ιωάννη Κωλέττη για τις κινήσεις του ναυτικού και αναφέρει ότι αναμένεται ο Κυβερνήτης στη Σύρο, ενώ προς το παρόν βρίσκεται στην Αίγινα. Με κάθε επιφύλαξη ενημερώνει τον παραλήπτη σχετικά με την επικράτηση των Ρώσων σε Σούμελα. Επίσης αναφέρει ότι έχει δοθεί αναφορά στον Κυβερνήτη για σύσταση Εθνοσυνέλευσης.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

4. 2 Νοεμβρίου, 1828

Περιγραφή

Ο Π. Μοναστηριώτης παρακαλεί τον Ιωάννη Κωλέττη να βοηθήσει τον παπά Μελά.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

5. 19 Μαΐου, 1830

Περιγραφή

Ο Π. Μοναστηριώτης ζητά από τον Ιωάννη Κωλέττη να τον ενημερώσει αν έλαβε την πρόσκληση, η οποία περικλείει διαταγή για καταβολή του μισθού του.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

6. 25 Σεπτεμβρίου, 1832

Περιγραφή Ο Π. Μοναστηριώτης θίγει στον [Ιωάννη Κωλέττη] το ζήτημα διορισμού του στη Διοίκηση της Σαντορίνης και εκφράζει το παράπονο ότι είναι από τους λίγους που δεν έχει λάβει τους μισθούς του.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

7. 10 Απρίλη, 1845

Περιγραφή

Ο Π. Μοναστηριώτης αναφέρει στον Ιωάννη Κωλέττη ότι επικρατεί ησυχία στην περιοχή με εξαίρεση κάποιες συγκρούσεις στο χωριό Μέσσης και τον ειδοποιεί ότι θα αναβάλει για λίγες μέρες την αναχώρησή του για την Αθήνα μέχρι να ησυχάσουν τα πράγματα.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

8. 24 Ιουλίου, 1845

Περιγραφή

Ο Π. Μοναστηριώτης (όντας Διοικητής της Λακωνίας αναφέρει στον πρωθυπουργό Ιωάννη Κωλέττη ότι, αν και επικρατεί ησυχία στην περιοχή, κρίνει αναγκαία την παραμονή των στρατευμάτων και εκφράζει την πεποίθηση ότι το όνομά του θα συμπεριληφθεί στον κατάλογο των γερουσιαστών

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

9. 15 Οκτωβρίου, 1845

Περιγραφή

Ο Πάνος Μοναστηριώτης πληροφορεί τον Ιωάννη Κωλέττη για τη βεβιασμένη αναχώρηση του Ζωγράφου από την Πάτρα και του μεταφέρει τα παράπονα του Πανά, τα οποία συμμερίζεται και ο ίδιος, για την έλλειψη εμπιστοσύνης που τους δείχνει.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

10. 12 Νοεμβρίου, 1845

Περιγραφή

Ο Πάνος Μοναστηριώτης αναφέρει στον Ιωάννη Κωλέττη ότι στην περιοχή επικρατεί άκρα ησυχία και τον πληροφορεί για την άφιξη των βουλευτών και τη χλιαρή υποδοχή που τους επεφύλαξαν οι κάτοικοι.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ).

11. Αχρονολόγητη, 29 Δεκέμβρη

Περιγραφή

Ο Πάνος Μοναστηριώτης αναφέρει στον Ιωάννη Κωλέττη ότι επικρατεί ησυχία στην περιοχή (Λακωνία) με μοναδική εξαίρεση τις αναταραχές σε ένα χωριό, με την άφιξη όμως του λόχου θα επιβάλει την τάξη και θα προβεί στη σύλληψη των καταδιωκομένων με εντάλματα, τονίζει την επιθυμία των κατοίκων για διορισμό του Αναστάσιου Μαυρομιχάλη ως γερουσιαστή, προτείνει το διορισμό του Γεώργιου Τζιγκουράκη (του κόμματος των Μαυρομιχαλέων) ως εισαγγελέα Σπάρτης και τον συμβουλεύει να εκμεταλλευτεί τη διαμάχη μεταξύ του Γερμανού Μαυρομιχάλη και του Πετράκη Μαυρομιχάλη προς όφελός του.

Πηγή׃ Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού (ΚΕΙΝΕ)